Ο φόβος της δέσμευσης

Ο φόβος της δέσμευσης

Ο φόβος της δέσμευσης, αφορά την απροθυμία να δεσμευτεί κάποιος σε μία μακροχρόνια (αποκλειστική) σχέση. Συνήθως παρατηρείται στις ρομαντικές σχέσεις, αλλά μπορεί να εμφανιστεί σε κάθε σχέση. Οι διαφωνίες, οι συγκρούσεις και οι χωρισμοί μπορεί να δημιουργήσουν θέματα δέσμευσης, έτσι οι άνθρωποι που ελπίζουν ότι θα βρουν ικανοποίηση στις σχέσεις τους είναι σημαντικό να αναγνωρίσουν τα θέματα δέσμευσης και να μάθουν τρόπους να τα ξεπεράσουν. Από την άλλη πλευρά, συχνά υπάρχουν θέματα εμπιστοσύνης, δηλαδή οι άνθρωποι δυσκολεύονται να εμπιστευτούν και να αφεθούν συναισθηματικά σε μία σχέση.

Φοβάστε την δέσμευση;

Κάθε άνθρωπος και κάθε κατάσταση είναι μοναδικά, όσο περίεργο και αν σας ακούγεται, ίσως να υπάρχει ένα κομμάτι του εαυτού σας που ειλικρινά θέλει μια σχέση και ένα άλλο κομμάτι, λιγότερο συνειδητό, που δεν θέλει. Αυτό το κομμάτι σας μπορεί να φοβάται τη δέσμευση.

Ξεκινώντας το ταξίδι σας στην αυτογνωσία, κάντε στον εαυτό σας κάποιες δύσκολες ερωτήσεις:

1. Τι είναι αυτό που μπορεί να σας έχει πληγώσει σε μια παλιότερη προσωπική σχέση;
2. Ποιος είναι ο χειρότερός σας φόβος όντας σε μία σχέση;
3. Πώς είναι η τρέχουσα σχέση με το σύντροφό σας; Ποια είναι τα θετικά και τα αρνητικά;
4. Πώς ήταν η σχέση με τους γονείς σας όταν ήσασταν παιδί; Με ποιους τρόπους σας έδειχναν την αγάπη και την υποστήριξή τους; Ποια πράγματα σας πλήγωναν στη συμπεριφορά τους;
5. Πως ήταν η σχέση των γονιών σας μεταξύ τους; Μήπως επαναλαμβάνετε κατά κάποιο τρόπο ένα σενάριο που έχετε παρατηρήσει στους γονείς σας ή προσπαθείτε να το αποφύγετε διακαώς;
6. Υπάρχουν πλεονεκτήματα στο να μην έχετε μία σταθερή σχέση;

Οι απαντήσεις σε αυτές τις ερωτήσεις μπορεί να σας δώσουν μια ιδέα για το φόβο της δέσμευσης. Μιλήστε για όλα αυτά με έναν έμπιστο φίλο σας. Η συζήτηση με τους φίλους θα σας βοηθήσει να μάθετε περισσότερα για τον εαυτό σας. Ωστόσο, αν επιλέγετε μη διαθέσιμους συντρόφους συνεχώς, χρειάζεται να σκεφτείτε σοβαρά την ψυχοθεραπεία. Η ψυχοθεραπεία θα σας επιτρέψει να εμπιστευτείτε και να κατανοήσετε τον εαυτό σας και να κάνετε αλλαγές.

Αν αντίθετα έχετε επιλέξει ένα σύντροφο που δεν είναι διαθέσιμος, τότε οι πιθανότητες είναι ότι υπάρχει λόγος πίσω από τον οποίο ασυνείδητα επιλέγετε ένα άτομο που δεν είναι διαθέσιμο. Είναι επώδυνο αν το σκεφτείτε. Όμως είναι σημαντικό να κατανοήσετε αυτή την συμπεριφορά ώστε να μην την επαναλάβετε. Συχνά οι ρίζες κρύβονται σε τραυματικές εμπειρίες της παιδικής ηλικίας.

Μια τυπική ιστορία...

Αναρωτιέστε γιατί είστε ακόμη μόνη σας ενώ είστε όμορφη, επιτυχημένη και κοινωνική; Κάνετε μια δουλειά που αγαπάτε. Η καριέρα σας είναι σε ανοδική πορεία. Και είναι η στιγμή που θέλετε να κάνετε κάτι με την προσωπική σας ζωή. Σκέφτεστε να δεσμευτείτε ή να παντρευτείτε ή να κάνετε παιδιά. Έχετε στόχους και τους πετυχαίνετε. Μπορεί να έχετε βρει τον κατάλληλο σύντροφο για εσάς, με τον οποίο έχετε κοινά ενδιαφέροντα, κοινούς φίλους και κοινές ιδέες και στόχους. Τότε, κατά κάποιο τρόπο, προς μεγάλη σας απογοήτευση, τα πράγματα πάνε στραβά.

Μαθαίνετε ότι ο σύντροφος σας δεν σκεφτόταν το "για πάντα" μαζί σας. Κάνατε επισκέψεις στις οικογένειες σας, μιλούσατε για το μέλλον σας και για παιδιά. Αλλά αυτό τελικά σήμαινε κάτι τελείως διαφορετικό για το σύντροφο σας από ότι για εσάς. Ανακαλύψατε ότι υπάρχει μια διαφορά στους στόχους σας. Ή ακόμη, χειρότερα πιστεύατε ότι είχατε μια μονογαμική σχέση και τελικά μαθαίνετε ότι ο σύντροφός σας ήταν άπιστος. Έτσι τελικά χωρίζετε.

Είτε ήσασταν μαζί για μήνες ή για χρόνια, ο χωρισμός και η απογοήτευση πονά. Και είναι ακόμη χειρότερα τα πράγματα, αν δεν συμβαίνει για πρώτη φορά. Αυτό δεν είναι κάτι που θέλετε να επαναλάβετε. Έτσι, μιλάτε με τους στενούς σας φίλους, αυτούς που εμπιστεύεστε πραγματικά. Προς έκπληξή σας, πολλοί από αυτούς παραδέχονται ότι είχαν δει τα προειδοποιητικά σημάδια αλλά πίστευαν ότι δεν ήταν δική τους δουλειά να ανακατευτούν.

Νιώθετε μπερδεμένοι επειδή εύχεστε να σας είχαν πει κάτι. Αλλά μπορείτε να καταλάβετε γιατί αισθάνονταν ότι αυτό θα γύριζε μπούμερανγκ. Και αναρωτιέστε γιατί δεν είδατε εσείς αυτά τα προειδοποιητικά σημάδια. Τελικά, ήταν ολοφάνερα στους άλλους. Αν και είστε οξυδερκείς, μπορείτε να αναγνωρίσετε τις αδυναμίες στις σχέσεις των άλλων, αλλά σε εσάς αυτό δεν συμβαίνει.

Όσο περισσότερο συζητάτε με τους φίλους σας τόσο περισσότερα προειδοποιητικά σημάδια εντοπίζεται, "μην βγαίνεις ραντεβού με κάποιον που δεν έχει κάνει ποτέ μακροχρόνια σχέση" και πολλά άλλα. Αλλά όσο καλές και αν είναι οι προθέσεις των άλλων μπορεί να οδηγήσουν σε παρεξηγήσεις. Πολλές φορές μπορεί να αναρωτιέστε γιατί νιώθετε έλξη από ανθρώπους που δεν είναι διαθέσιμοι.

Ποια είναι τα σημάδια που δείχνουν ότι φοβάστε τη δέσμευση;

Το πιο προφανές σημάδι για τα θέματα δέσμευσης είναι όταν ένα άτομο έχει κάνει μια σειρά από μη ικανοποιητικές σχέσεις ή αποστρέφεται κάθε μόνιμη-ασφαλή σχέση. Τα θέματα δέσμευσης μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά κάθε σχέση, είτε είναι οικογενειακή, επαγγελματική ή φιλική, αλλά η πλειοψηφία αφορά τις ρομαντικές σχέσεις.

Έξι σημάδια που δείχνουν ότι έχετε θέματα με τη δέσμευση είναι:

1. Η αποτυχία βαθιάς συναισθηματικής σύνδεσης με το σύντροφό σας
2. Συναισθηματικά ή συμπεριφορικά τελειώνετε μια σχέση όταν εμφανίζεται το ενδεχόμενο δέσμευσης
3. Συμπεριφορικά επιταχύνετε την δέσμευση μέσω βιαστικών κινήσεων, όπως η μετακόμιση με το σύντροφό σας, η πρόταση γάμου ή η απόκτηση παιδιών
4. Έχετε ασυνεπή συμπεριφορά και στέλνετε αντιφατικά μηνύματα στο σύντροφό σας
5. Είστε συναισθηματικά και ερωτικά άπιστοι

Οι άνθρωποι παρατηρούν τα θέματα δέσμευσης στους άλλους όταν αντιστέκονται ή φοβούνται τη δέσμευση. Όλα τα θέματα δέσμευσης τελικά οδηγούν σε μη υγιείς και μη ευτυχισμένες σχέσεις. Αν και μπορεί να είναι υγιείς στην αρχή, τελικά οι σχέσεις δεν είναι βαθιές.

Πιο συγκεκριμένα, τα θέματα δέσμευσης στις σχέσεις συνδέονται με:

• Φτωχά όρια: οι άνθρωποι στις σχέσεις δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τις ανάγκες του άλλου με κατάλληλο τρόπο.
• Θέματα επικοινωνίας: ο μη εποικοδομητικός τρόπος επικοινωνίας εμφανίζεται όταν ένα άτομο νιώθει ότι δεν ακούγεται στη σχέση, δεν νιώθει ασφάλεια και ελευθερία να εκφράσει τα συναισθήματά του.
• Εμπιστοσύνη και καχυποψία: οι σύντροφοι δεν μπορούν να νιώσουν ασφάλεια στη σχέση και βασίζονται αποκλειστικά στους άλλους. Ένα άτομο, μπορεί να υποπτεύεται συνεχώς την απιστία.
• Έλλειψη συναίνεσης: οι άνθρωποι στη σχέση δεν συμφωνούν με τις καταστάσεις ή τα γεγονότα που συμβαίνουν. Η έλλειψη συναίνεσης στη σχέση μπορεί να οδηγήσει σε σεξουαλική, συναισθηματική, ψυχική και σωματική δυσφορία και απογοήτευση.

Οι υγιείς σχέσεις απαιτούν ισορροπία και όρια για να είναι επιτυχημένες, έτσι αν τα θέματα δέσμευσης επηρεάζουν τη σχέση τότε εμφανίζονται τα προβλήματα.

Γιατί όμως φοβάστε τη δέσμευση;

1. Φοβάστε την οικειότητα

Οι άνθρωποι που φοβούνται την οικειότητα δεν το καταλαβαίνουν πάντα. Αν έχετε μεγαλώσει σε ένα σπίτι στο οποίο οι γονείς σας συμπεριφέρονταν με τρόπους που πλήγωναν ο ένας τον άλλο, εσάς ή τα αδέρφια  σας τότε μπορεί να φοβάστε την οικειότητα χωρίς να το συνειδητοποιείτε. Αυτό είναι ένα πολύ συχνό πρόβλημα στους ανθρώπους που έχουν μια επιτυχημένη καριέρα. Χωρίς να το συνειδητοποιούν, επιτρέπουν στην καριέρα τους να  είναι η προτεραιότητα στη ζωή τους. Η δουλειά γίνεται για τον εργασιομανή ότι το αλκοόλ για τον αλκοολικό, βάλσαμο για το άγχος και το φόβο.

2. Νιώθετε ότι δεν αξίζετε μια σχέση

Αυτό συνδέεται στενά με το φόβο της οικειότητας. Πολλοί άνθρωποι, που είναι επιτυχημένοι σε άλλες πτυχές της ζωής τους, δεν νιώθουν ότι αξίζουν μια σχέση. Δυστυχώς, τις περισσότερες φορές, αυτή η πεποίθηση είναι ασυνείδητη. Για αυτό είναι δύσκολο να την αναγνωρίσετε και να την επιλύσετε. Συχνά, αυτές οι αρνητικές πεποιθήσεις προέρχονται από εμπειρίες της παιδικής ηλικίας. Το άτομο μπορεί να νιώθει υπεύθυνο για κάτι κακό που συνέβη στην οικογένεια όπως ο θάνατος ενός γονέα ή ενός συγγενούς, ή μια ασθένεια ή τα προβλήματα γονιών με το αλκοόλ. Οι ενοχές και οι τύψεις φωλιάζουν μέσα σας χωρίς να το καταλαβαίνετε.

3. Φοβάστε ότι κάθε σχέση είναι καταδικασμένη να αποτύχει

Αυτή είναι μια συχνή ανησυχία ανάμεσα στους ανθρώπους, ιδίως αν οι δικοί σας γονείς τσακώνονταν και χώρισαν όταν είσασταν παιδιά. Ή σε οικογένειες που έκαναν πολλές μετακομίσεις, όπως τα παιδιά των στρατιωτικών ή των εκπαιδευτικών (και άρα οι σχέσεις είχαν μικρή διάρκεια). Αυτοί οι άνθρωποι αναφέρουν ότι κάθε φορά που άρχιζαν να κάνουν φίλους και να επενδύουν συναισθηματικά σε αυτούς, αναγκαζόταν να φύγουν. Για κάποιους αυτές οι μετακομίσεις ήταν τόσο επώδυνες που έμαθαν να δημιουργούν μόνο επιφανειακές σχέσεις. Αυτό είναι ένα συχνό πρόβλημα στους ανθρώπους που βίωσαν μια πρώιμη απώλεια όπως ο θάνατος ενός γονέα ή το διαζύγιο. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η απώλεια δεν αναφέρεται απαραίτητα σε ένα πραγματικό χωρισμό, μπορεί να αναφέρεται στην απώλεια ενός ρόλου. Είναι απολύτως κατανοητό ότι οι άνθρωποι που έχουν βιώσει τέτοιες εμπειρίες φοβούνται ή δυσκολεύονται με την οικειότητα.

Όταν δεν μπορείτε να αναγνωρίσετε τις σκέψεις και τα συναισθήματα σας δεν μπορείτε να κατανοήσετε τις συμπεριφορές σας. Πολύ συχνά οι άνθρωποι που ξεκινούν ψυχοθεραπεία γνωρίζουν λίγα πράγματα για όσα σκέφτονται και αισθάνονται. Οι άνθρωποι που αναρωτιούνται γιατί έχουν αυτά τα θέματα, μπορεί να είχαν μια πολύ δύσκολη παιδική ηλικία αλλά να το αρνούνται. Αυτά τα άτομα είναι ικανά σε αυτή τη μικρή ηλικία, να καταπιέζουν τα αρνητικά συναισθήματα. Μπορεί να αποφεύγουν τα επώδυνα συναισθήματα κάνοντας δραστηριότητες που τους κρατούν απασχολημένους όπως η δουλειά και τα αθλήματα. Δυστυχώς, όταν δεν γνωρίζετε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας αυτό έχει σοβαρά μειονεκτήματα σε βαθμό που επηρεάζουν τις αποφάσεις σας.

4. Φοβάστε να μάθετε περισσότερα πράγματα για την σεξουαλικότητά σας

Ένας άλλος λόγος για τον οποίο ένα άτομο μπορεί να επιλέγει ακατάλληλους συντρόφους είναι επειδή αποφεύγει να μάθει περισσότερα για την σεξουαλικότητά του. Οι οικείες σχέσεις απαιτούν αυτογνωσία και αυτό μπορεί να είναι τρομακτικό για πολλούς ανθρώπους.

Αν λοιπόν φοβάστε τη δέσμευση, αν αναγνωρίζετε τα παραπάνω στοιχεία υπάρχουν τρόποι για να καταπολεμήσετε το φόβο σας.

Γιατί μερικοί άνθρωποι δυσκολεύονται να δεσμευτούν ενώ άλλοι είναι ανοιχτοί στη δέσμευση;

Η αληθινή δέσμευση μπορεί να έρθει μόνο όταν κάποιος έχει ξεκάθαρη εικόνα για τον εαυτό του. Ένα άτομο που ξέρει ποιο είναι,  τι θέλει και τι έχει ανάγκη είναι ανοιχτό στη δέσμευση. Πολλοί άνθρωποι που είναι μόνοι τους το αναγνωρίζουν αυτό και επιλέγουν να δουλέψουν με τον εαυτό τους πριν μπουν σε μια σχέση. Επίσης η δέσμευση δεν είναι για όλους. Κάποιοι άνθρωποι που γνωρίζουν καλά τον εαυτό τους επιλέγουν να είναι μόνοι τους. Η κατανόηση του εαυτού βοηθά να αναγνωρίσετε τι σημαίνει για εσάς ο γάμος ή η συντροφικότητα.

1. Αιτίες θεμάτων δέσμευσης

Οι αιτίες πολλές φορές μπορεί να οφείλονται σε θέματα προφανή, όπως οι δυσκολίες στην παιδική ηλικία. Άλλες φορές , οι αιτίες μπορεί να σχετίζονται με πολύπλοκα θέματα, όπως τα θέματα ψυχικής υγείας που περιλαμβάνουν τις διαταραχές άγχους, την κατάθλιψη, την ανασφαλή προσκόλληση.

Δεν συνδέονται όλα τα θέματα δέσμευσης με θέματα ψυχικής υγείας, αλλά τα περισσότερα συνδέονται με τις εμπειρίες της ζωής. Κοινά θέματα δέσμευσης περιλαμβάνουν τα παρακάτω.

2. Μη ρεαλιστικές προσδοκίες

Από τη στιγμή που ένα άτομο δεσμεύεται σε μια σχέση, αρχίζει να καλλιεργεί προσδοκίες για το μέλλον με το σύντροφό του. Αν οι προσδοκίες περιλαμβάνουν την έλλειψη διαφωνιών, την συνεχή φροντίδα, το αστείρευτο πάθος και την απίστευτη σεξουαλική χημεία, τότε το άτομο θα απογοητευτεί κάποια στιγμή, με αποτέλεσμα να αφήσει τη σχέση.

3. Συνεχής αναζήτηση κάποιου "καλύτερου" συντρόφου

Κάποιοι άνθρωποι νιώθουν καλά με όσα έχουν στη σχέση τους, ενώ άλλοι συνεχώς ψάχνουν να βρουν κάποιον πιο ελκυστικό, με περισσότερα χρήματα, με καλύτερη καταγωγή. Η δέσμευση είναι αδύνατη όταν πάντα ψάχνετε για την επόμενη "καλύτερη" επιλογή σας.

4. Πληγές του παρελθόντος

Οι σοβαρές σχέσεις έχουν πολλά οφέλη, αλλά ταυτόχρονα σας κάνουν πιο ευάλωτους. Οι άνθρωποι που έχουν πληγωθεί από προηγούμενες σχέσεις τους ή έχουν δει άλλους να πληγώνονται (όπως τους γονείς τους) μπορεί ασυνείδητα να αποφεύγουν την δέσμευση για να προστατευτούν.

5. Ανεπίλυτα συναισθηματικά θέματα

Κάθε άνθρωπος κουβαλά την σχέση με τα μέλη της οικογένειάς του που καθορίζει πως θα δημιουργεί και θα διατηρεί τις σχέσεις του. Όταν υπάρχουν ανεπίλυτα θέματα, ένα άτομο μπορεί να νιώθει ενοχές που ξεκινά μια νέα σχέση επειδή αυτό μπορεί να τον εμποδίζει να διατηρήσει τις επιθυμητές οικογενειακές σχέσεις.

6. Έλλειψη ισορροπίας ανάμεσα στην ατομικότητα και στην ομαδικότητα

Όλοι οι άνθρωποι πρέπει να βρίσκουν την ισορροπία ανάμεσα στην ατομικότητα και στην ομαδικότητα. Ιδανικά, ένα άτομο μπορεί να αφιερώσει χρόνο και συναισθηματική ενέργεια και να νιώθει άνετα και μόνο του και με άλλους ανθρώπους. Όταν αυτοί οι παράγοντες δεν είναι ισορροπημένοι, ένα άτομο μπορεί να μην θέλει να είναι μόνο του ή να μην θέλει να είναι με κάποιον άλλο.  Είτε έτσι είτε αλλιώς, θα προκύψουν θέματα δέσμευσης.

Προειδοποιητικά σημάδια φόβου δέσμευσης

Τα θέματα δέσμευσης μπορεί να εμφανιστούν εβδομάδες ή μήνες μετά από την έναρξη μιας σχέσης. Κάθε άτομο κουβαλά τα δικά του θέματα που επηρεάζουν αυτό το φόβο.

Άλλα θέματα που μπορεί να πυροδοτήσουν τα θέματα δέσμευσης είναι τα εξής:

• Η δέσμευση σε ύποπτες συμπεριφορές
• Ψέματα
• Απιστία
• Πίεση για δέσμευση
• Αφιέρωση λίγης ή πολλής ενέργειας στη σχέση

Οι αιτίες και οι αφορμές που πυροδοτούν τα θέματα δέσμευσης είναι μοναδικά για κάθε άνθρωπο,  μερικοί άνθρωποι επηρεάζονται από κάτι το οποίο είναι ασήμαντο για τους άλλους.

Μακροχρόνιες επιδράσεις των θεμάτων δέσμευσης

Τα θέματα δέσμευσης μπορεί να οδηγήσουν σε απουσία σχέσεων ή στην έλλειψη υγιών, σταθερών, ικανοποιητικών σχέσεων. Αν και μια σχέση μπορεί να φαίνεται ισορροπημένη στην αρχή, όταν υπάρχουν θέματα δέσμευσης οδηγούν σε δυσλειτουργικά αποτελέσματα.

Όχι μόνο οι σχέσεις υποφέρουν, αλλά χωρίς δυνατή και βαθιά σύνδεση, επηρεάζουν την υγεία και την ευεξία σας. Το έντονο άγχος που προκύπτει από τα θέματα δέσμευσης μπορεί να επιδεινώσει καταστάσεις κατάθλιψης και άγχους.

Οι άνθρωποι που δυσκολεύονται με τη δέσμευση, εκτός των άλλων στερούνται και τα βιολογικά οφέλη από τις υγιείς σχέσεις:

• Αυξημένη μακροζωία: οι άνθρωποι με μακροχρόνιες σχέσεις ζουν περισσότερο
• Ταχύτερη επούλωση: οι άνθρωποι που είναι σε σχέσεις αναρρώνουν πιο γρήγορα από κάθε πρόβλημα υγείας που προκύπτει
• Χαμηλή αρτηριακή πίεση και καλύτερη υγεία της καρδιάς: όταν είστε χαλαροί σε μια σχέση μειώνεται ο κίνδυνος για νοσήματα του καρδιαγγειακού
• Δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα: όταν κάποιος είναι χαρούμενος και με λιγότερο άγχος, αρρωσταίνει λιγότερο
• Βελτιωμένη σωματική υγεία: οι μακροχρόνιες σχέσεις βοηθούν για καλύτερη σωματική υγεία
• Υψηλότερη αντοχή στον πόνο: το να έχετε ένα σύντροφο και να το σκέφτεστε αυτό μειώνει την αίσθηση του πόνου

Χωρίς την ικανοποίηση και τη σύνδεση σε μια σχέση, οι άνθρωποι δεν έχουν αυτά τα οφέλη. Αντιθέτως, προσπαθούν να διαχειριστούν τα ανεπιθύμητα σωματικά και ψυχικά συμπτώματα που προκαλούν τα θέματα δέσμευσης.