Οι γυναίκες στους κλάδους STEM

Οι γυναίκες στους κλάδους STEM

Η εκπροσώπηση των γυναικών στους κλάδους της Επιστήμης, της Τεχνολογίας, της Μηχανικής και των Μαθηματικών (STEM) είναι μια πρόκληση που περιορίζει την ποικιλομορφία, την καινοτομία και την οικονομική ανάπτυξη. Παρά αυτά τα εμπόδια, οι γυναίκες έχουν κάνει αξιοσημείωτη συνεισφορά στους κλάδους STEM, αποδεικνύοντας τις δυνατότητές τους και ανοίγοντας το δρόμο για τις μελλοντικές γενιές.

Η σημασία της γυναίκας στο STEM

Η συμμετοχή των γυναικών στα πεδία STEM εμπλουτίζει την επιστημονική και τεχνολογική ανάπτυξη διαφοροποιώντας τη σκέψη και τη δημιουργικότητα, πέρα από αυτή τον αντρών. Οι πλουραλιστικές ομάδες ανδρών και γυναικών είναι καλύτερες για την επίλυση σύνθετων προβλημάτων, καθώς φέρνουν ένα ευρύτερο φάσμα σκέψης και εμπειριών.

Η έρευνα δείχνει ότι οι ομάδες με διαφοροποίηση φύλου είναι πιο κερδοφόρες και καινοτόμες, με τις εταιρείες να επιτυγχάνουν υψηλότερες οικονομικές αποδόσεις όταν η γυναικεία εκπροσώπηση υπερβαίνει το 30%.

STEM και γυναίκες στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, η εκπροσώπηση των γυναικών στους τομείς STEM ποικίλλει σημαντικά ανάλογα με το πλαίσιο. Οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν πάνω από το 40% των αποφοίτων STEM στην Ελλάδα, ωστόσο τελικώς μόνο το 4% των γυναικών εργάζεται σε θέσεις STEM, σε σύγκριση με το 20% των ανδρών, υποδηλώνοντας σημαντικό χάσμα μεταξύ των φύλων στην απασχόληση STEM.

Αυτά τα στοιχεία υπογραμμίζουν μια διαφορά μεταξύ των αποτελεσμάτων εκπαίδευσης και απασχόλησης για τις γυναίκες στους τομείς STEM στην Ελλάδα.

Σπάζοντας τα στερεότυπα

Η πρώιμη έκθεση των κοριτσιών σε θέματα STEM παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του μέλλοντος των γυναικών. Ενισχύει την αυτοπεποίθηση σχετικά με τον αντικείμενο, μειώνει το άγχος που σχετίζεται με τεχνικά θέματα και ενισχύει τις δεξιότητες κριτικής σκέψης. Αυτή η πρώιμη ενθάρρυνση καταρρίπτει τα στερεότυπα που απεικονίζουν το STEM ως ανδροκρατούμενο χώρο και εμπνέει νεαρά κορίτσια να οραματιστούν τον εαυτό τους ως μελλοντικούς επιστήμονες.

Εμπόδια που συναντούν οι γυναίκες

Παρά τις επιτυχίες τους, οι γυναίκες αντιμετωπίζουν σημαντικά εμπόδια στην επαγγελματική τους εξέλιξη στον τομέα των STEM. Αυτά περιλαμβάνουν προκαταλήψεις μεταξύ των φύλων, μισθολογικές διαφορές, περιορισμένη πρόσβαση σε ηγετικούς ρόλους και κουλτούρες στο χώρο εργασίας που αποθαρρύνουν την εξέλιξη μιας επαγγελματικής καριέρας.

• Έλλειψη έμπνευσης: η υποεκπροσώπηση των γυναικών σε ηγετικές θέσεις στο STEM σημαίνει ότι τα νεαρά κορίτσια δεν έχουν παραδείγματα επιτυχημένων γυναικών για να τα εμπνεύσουν. Αυτή η έλλειψη διαιωνίζει την πεποίθηση ότι το STEM δεν είναι μια βιώσιμη επαγγελματικά πορεία για τις γυναίκες.
• Διαφορές αμοιβών και έλλειψη ηγετικών προσωπικοτήτων: οι γυναίκες στους τομείς STEM αντιμετωπίζουν συχνά μισθολογικές ανισότητες σε σύγκριση με τους άνδρες και τον σεξισμό. Επιπλέον, είναι λιγότερο πιθανό να προωθηθούν σε ηγετικούς ρόλους, γεγονός που περιορίζει τις ευκαιρίες επαγγελματικής ανέλιξης.
• Προκλήσεις ισορροπίας μεταξύ εργασίας και ζωής: οι παρεξηγήσεις σχετικά με τη μητρότητα και τις οικογενειακές ευθύνες συχνά οδηγούν σε προκαταλήψεις κατά των γυναικών, καθιστώντας πιο δύσκολο για αυτές να εξισορροπήσουν τις απαιτητικές σταδιοδρομίες STEM με τις προσωπικές υποχρεώσεις της ζωής

Τα κοινωνικά στερεότυπα στην Ελλάδα συχνά δίνουν έμφαση στους παραδοσιακούς ρόλους των φύλων, όπως οι γυναίκες να είναι φροντιστές ή νοικοκυρές. Οι οικογένειες μπορεί να αποθαρρύνουν τα κορίτσια από το να επιδιώξουν ανταγωνιστικές ή απαιτητικές σταδιοδρομίες όπως αυτές στους τομείς STEM, αντί να τα κατευθύνουν σε ρόλους που θεωρούνται πιο «θηλυκοί» ή κοινωνικά αποδεκτοί. Από νεαρή ηλικία, τα κορίτσια εκτίθενται σε διαφορετικά μηνύματα μέσω των παιχνιδιών και των μέσων ενημέρωσης και εκπαιδευτικού υλικού. Τα παιχνίδια για αγόρια συχνά δίνουν έμφαση στην κατασκευή και την επίλυση προβλημάτων, ενώ τα παιχνίδια για κορίτσια εστιάζουν στη φροντίδα ή την αισθητική. Ομοίως, οι αναπαραστάσεις των μέσων ενημέρωσης συχνά απεικονίζουν επιστήμονες και μηχανικούς ως άνδρες, ενισχύοντας την ιδέα ότι τα πεδία STEM είναι τομείς για άνδρες. Στα σχολεία, οι δάσκαλοι μπορεί ασυνείδητα να ενθαρρύνουν τα αγόρια περισσότερο από τα κορίτσια στα μαθήματα STEM ή να επαινούν τα αγόρια για την ευφυΐα τους (IQ τεστ), ενώ επαινούν τα κορίτσια για την επιμέλειά τους. Αυτές οι προκαταλήψεις μπορεί να οδηγήσουν τα κορίτσια να εσωτερικεύσουν την πεποίθηση ότι είναι λιγότερο κατάλληλα για σταδιοδρομία στο STEM.

Ιστορίες επιτυχίας γυναικών στο STEM

Κατά τη διάρκεια της ιστορίας, οι γυναίκες έχουν κάνει πρωτοποριακές συνεισφορές στο STEM παρά τα κοινωνικά εμπόδια:

• Μαρία Κιουρί: Πρωτοπόρος στη ραδιενέργεια, η Κιουρί ήταν η πρώτη γυναίκα που κέρδισε βραβείο Νόμπελ και παραμένει η μόνη που κέρδισε βραβεία Νόμπελ σε δύο επιστημονικά πεδία (Φυσική και Χημεία).
• Η Κάθριν Τζόνσον, μαθηματικός της NASA, υπολόγισε την τροχιά του Απόλλωνα 11 στο φεγγάρι, ξεπερνώντας τις φυλετικές διακρίσεις κατά τη διάρκεια του Διαστημικού Αγώνα.
• Η Rosalind Franklin συνέβαλε σε κρίσιμες εικόνες κρυσταλλογραφίας ακτίνων Χ που οδήγησαν στην ανακάλυψη της δομής του DNA.
• Καμάλ Ραναντίβε: προώθησε την κατανόηση της παθοφυσιολογίας των καρκίνου.

Αυτά τα επιτεύγματα υπογραμμίζουν τη μεταμορφωτική επίδραση των γυναικών στο STEM και λειτουργούν ως ισχυρά πρότυπα για τις μελλοντικές γενιές.

Το μονοπάτι προς τα εμπρός

Πρωτοβουλίες όπως οι Ελληνίδες στο STEM και προγράμματα όπως το CALIPER, WeSTEMEU και WiSE (Women in STEM Empowerment) στοχεύουν στην καταπολέμηση αυτών των στερεοτύπων και οαρέχουν καθοδήγηση, ευκαιρίες δικτύωσης, ευκαιρίες για μεταρρυθμίσεις πολιτικής και εκστρατείες ευαισθητοποίησης. Αυτές οι προσπάθειες επιδιώκουν να δημιουργήσουν ένα πιο δίκαιο περιβάλλον για τις γυναίκες που φιλοδοξούν να εισέλθουν ή να προχωρήσουν στα πεδία STEM.

Η γεφύρωση του χάσματος του ποσοστού των φύλων στο STEM απαιτεί στοχευμένες παρεμβάσεις. Ωστόσο, η πρόοδος είναι εμφανής. ο αριθμός των γυναικών σε επαγγέλματα STEM έχει διπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία. Η ενδυνάμωση των γυναικών στο STEM δεν έχει να κάνει μόνο με την ισότητα των φύλων – έχει να κάνει με την υποστήριξη της καινοτομίας. Επενδύοντας σε ανθρώπους χωρίς προκαταλήψεις και αποκλεισμούς στο χώρο εργασίας και παρέχοντας ισότιμη εκπαίδευση στην STEM, η κοινωνία μπορεί να διασφαλίσει ότι κάθε κορίτσι με ταλέντο στο STEM έχει την ευκαιρία προχωρήσει σε αυτούς τους τομείς.

Οι γυναίκες έχουν αποδείξει ξανά και ξανά ότι η συνεισφορά τους είναι απαραίτητη και πολύτιμη. Καθώς προχωράμε σε μια εποχή που ορίζεται από τις τεχνολογικές εξελίξεις και τις παγκόσμιες προκλήσεις, η συνεισφορά τους θα είναι το κλειδί για τη διαμόρφωση ενός φωτεινότερου μέλλοντος για όλους.