Οι τρεις Μοίρες, πεπρωμένο και ψυχοθεραπεία

Οι τρεις Μοίρες, πεπρωμένο και ψυχοθεραπεία

Οι περισσότεροι από εμάς χρησιμοποιούμε δύο λέξεις, την μοίρα και το πεπρωμένο, με τον ίδιο τρόπο, σαν να έχουν την ίδια σημασία. Στην Αρχαία Ελλάδα σύμφωνα με τη μυθολογία οι Μοίρες καθόριζαν το πεπρωμένο του κάθε ανθρώπου. Οι Μοίρες ήταν τρεις αδερφές, η Κλωθώ, η Λάχεσις, και η Άτροπος, οι κόρες του Ερέβους (σκότους) και της Θεάς Νύχτας, οι οποίοι ήταν αρχέγονες θεότητες και παιδιά του χάους.

Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι οι Μοίρες είναι οι μητέρες όλων των μυστηρίων, όπως ο θάνατος, οι αρρώστιες, ο ύπνος, τα φαντάσματα, τα όνειρα, η μαγεία και τα ξόρκια.

Σε κάποιες μεταγενέστερες εκδοχές του μύθου, οι Μοίρες είναι κόρες του Δία, του βασιλιά των Ελλήνων θεών και της Θέμιδας.

Οι τρεις Μοίρες είναι τρεις γυναίκες σε διαφορετικές ηλικίες και αντιπροσωπεύουν διαφορετικά στοιχεία:

•  Η Κλωθώ, η νεότερη αδερφή, συμβολίζει το παρόν και είναι αυτή που "κλώθει",  γνέθει το νήμα της ζωής.
•  Η Λάχεσις, η μεσαία αδερφή, αντιπροσωπεύει το μέλλον, η οποία μοιράζει τους κλήρους και καθορίζει τι θα "λάχει" στον καθένα.
•  Η Άτροπος, η μεγαλύτερη από τις τρεις αδερφές, αντιπροσωπεύει το παρελθόν, κόβει το νήμα της ζωής όταν έρθει η ώρα.

Το νήμα της ζωής

Σύμφωνα με τη μυθολογία, μαζί οι τρεις αδερφές, οι Μοίρες, πλέκουν το νήμα της ζωής κάθε θνητού. Η Κλωθώ, γυρίζει το νήμα, η Λάχεσις το ξετυλίγει, και η Άτροπος το κόβει. Όταν το νήμα κοπεί, ο χρόνος μας τελειώνει και δεν υπάρχει τίποτε που μπορούμε να κάνουμε για αυτό. H Μοίρα έχει πιάσει το ψαλίδι της, και έχει έρθει το τέλος της ζωής μας στη γη. Για παράδειγμα, δεν είναι τυχαία η έκφραση "μοιραίος θάνατος", που σημαίνει ότι ήταν κάτι που επεφύλασσαν οι Μοίρες, που δεν μπορούσε να αποφευχθεί.

Πώς καθορίζεται το πεπρωμένο μας;

Οι Μοίρες είναι παρούσες σε κάθε γέννηση, και καθορίζουν την πορεία της ζωής των ανθρώπων. Ούτε και οι Θεοί δεν μπορούν να ξεφύγουν από το πεπρωμένο τους.

Τη στιγμή της γέννησης, η Κλωθώ που αντιπροσωπεύει το παρόν, γνέθει τη μοίρα του μωρού. Mε αυτή τη λογική το πεπρωμένο έχει καθοριστεί, μόνο η Κλωθώ το γνωρίζει.

Η Λάχεσις, που αντιπροσωπεύει το μέλλον, κοιτάει μπροστά, βλέπει όλες τις πράξεις, καλώς ή κακώς συμβουλεύεται την αδερφή της Άτροπο, η οποία τελικά κόβει το νήμα, μετράει το νήμα της ζωής, τον αριθμό των χρόνων που το μωρό θα ζήσει στη γη.

H Άτροπος, που αντιπροσωπεύει το παρελθόν, με το κοφτερό της ψαλίδι είναι πάντα έτοιμη να κόψει το νήμα της ζωής. Κάνει απολογισμό, κοιτάζει πίσω, ζυγίζει τα καλά και τα κακά.

Αν ένα άτομο έχει διαπράξει αδικίες, εγκλήματα τότε ίσως να του επιβληθεί η κατάλληλη τιμωρία από τις Ερινύες. Και πάλι η Άτροπος αποφασίζει αν πρέπει να δώσει ένα τέλος ή αν θα χαρίσει μερικά χρόνια ακόμη λόγω καλής συμπεριφοράς.

Μοίρα ή πεπρωμένο;

Μετά από αιώνες οι άνθρωποι κατάλαβαν ότι αυτό που διαχωρίζει τη μοίρα από το πεπρωμένο ήταν η ελευθερία της επιλογής. Πρέπει να επιλέξουμε πως θα αντιμετωπίσουμε όσα μας φέρνει η μοίρα (πράγματα τα οποία δεν ελέγχουμε). Αυτό καθορίζει το πεπρωμένο μας.

Για παράδειγμα, ας πούμε ότι έχουμε γεννηθεί με μια καταπληκτική φωνή, αυτό είναι ένα δώρο της μοίρας, τι θα κάνουμε με αυτό; Αν δουλέψουμε σκληρά για να καλλιεργήσουμε το ταλέντο μας και γίνουμε σπουδαίοι καλλιτέχνες τότε εμείς αποφασίζουμε το πεπρωμένο μας.

Βέβαια, μπορεί να συμβεί και το αντίθετο και η μοίρα να μας χαρίσει μια τρομερή ατυχία, όπως μια αναπηρία. Ωστόσο, και πάλι επιλέγουμε αν θα βυθιστούμε στην αυτολύπηση, στην γκρίνια, στα παράπονα και θα παραιτηθούμε από τη ζωή. Ή αν θα σκεφτούμε θετικά, θα δούμε την κατάσταση από όλες τις πλευρές και τελικά θα κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε με ότι μας δώθηκε.

Η αλλαγή του τρόπου σκέψης αλλάζει το πεπρωμένο μας

Μερικές φορές, είναι πολύ δύσκολο να αλλάξουμε την πραγματικότητα στην οποία ζούμε. Ωστόσο, είναι πάντα εφικτό να μεταμορφώσουμε τις σκέψεις μας και να διαχειριστούμε μια κατάσταση με καλύτερο τρόπο.

Σίγουρα θα έχετε ακούσει την έκφραση, "Αν θες να βελτιώσεις τη ζωή σου, πρέπει να σκεφτείς διαφορετικά." Αυτό ακούγεται πολύ καλό και απλό. Ωστόσο, το να αλλάξει κανείς τις σκέψεις του είναι τόσο εύκολο; Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Η αλήθεια είναι ότι είναι αρκετά πολύπλοκη διαδικασία. Ο εγκέφαλός μας δεν είναι απλά ένα δωμάτιο στο οποίο μπορούμε να αλλάζουμε συνεχώς της θέση των επίπλων.

Ο ψυχικός μας κόσμος εμφανίζει μεγάλη αντίσταση. Για αυτό το λόγο, οι αλλαγές δεν είναι εύκολες ούτε μπορούν να γίνουν γρήγορα. Για να αλλάξουμε τρόπο σκέψης και να δούμε τα πράγματα πιο θετικά, είναι μια πολύπλοκη διαδικασία. Τα ψυχικά μας σχήματα είναι βαθιά, και πολλές φορές άκαμπτα. Η αλλαγή του τρόπου σκέψης είναι δυνατή αλλά απαιτεί σκληρή δουλειά ώστε να σπάσουν αυτά τα μοτίβα σκέψης στα οποία μένουμε κολλημένοι.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχει κάτι που πρέπει να έχετε στο μυαλό σας. Οι σκέψεις από μόνες τους δεν έχουν καμία δύναμη πάνω μας. Στην πραγματικότητα, δεν είναι τίποτε περισσότερο από φευγαλέες ψυχικές εμπειρίες, που έρχονται και φεύγουν στη διάρκεια της ημέρας. Ωστόσο, είναι εύκολο να καταλήξουμε να ενισχύουμε κάποιες από αυτές τις σκέψεις και να δίνουμε σημασία σε ιδέες που μπορεί να μην είναι τελικά τόσο ωφέλιμες. Έτσι, προκύπτει το άγχος και η κατάθλιψη.

Για να σκεφτόμαστε θετικά είναι ανάγκη να ζούμε θετικά. Ίσως να είναι η στιγμή να προχωρήσετε άμεσα σε σημαντικές αλλαγές στη ζωή σας. Μόνο έτσι θα μπορείτε να ζείτε με ευημερία.

Είναι εφικτό να αλλάξουμε τις σκέψεις μας

Το 1920, ο Φ.Μπάρτλετ, καθηγητής πειραματικής ψυχολογίας, μίλησε για τα σχήματα του μυαλού. Επιπλέον, έθιξε κάτι το οποίο ήταν καθοριστικό για την ψυχοθεραπεία. Είναι δυνατό να ξαναχτίσουμε τις σκέψεις και την μνήμη μας. Ο Μπάρτλετ ήταν από τους πρώτους που υποστήριξαν την "γνωσιακή επανάσταση", μια ψυχολογική προσέγγιση που επικεντρώνεται στις ατομικές ψυχολογικές διαδικασίες.

Αργότερα, στην ψυχοθεραπεία εφαρμόστηκαν τεχνικές για την αναγνώριση και την αντιμετώπιση των αρνητικών και των παράλογων σκέψεων (γνωστικές στρεβλώσεις). Έτσι, μπορούσαν να αντικατασταθούν αυτές οι πεποιθήσεις που υπονόμευαν το άτομο με άλλες πιο υγιείς.

Ακόμη και σήμερα, αυτό το ταξίδι της μεταμόρφωσης δεν είναι εύκολο. Το να αλλάξει κάποιος τρόπο σκέψης δεν είναι κάτι που μπορεί να το κάνει από τη μια μέρα στην άλλη. Το ανθρώπινο μυαλό είναι επίμονο. Είναι δύσκολο να το πείσουμε να κάνει συγκεκριμένα πράγματα με άλλο τρόπο. Είναι επίσης δύσκολο να δούμε τη φωτεινή πλευρά της ζωής όταν περνάμε δυσκολίες και μας κατακλύζει η αρνητικότητα.

Ομοίως, δεν πρέπει να αγνοούμε το γεγονός ότι τα συναισθήματα και οι σκέψεις πάνε μαζί, χέρι-χέρι, και τροφοδοτούν το ένα το άλλο. Είναι πολύ δύσκολο να ζητάμε από το μυαλό μας να κάνει κάποια πράγματα διαφορετικά και να βρει λύσεις όταν νιώθουμε φόβο ή λύπη. Υπάρχει, όμως κάτι που μπορούμε να κάνουμε σε αυτές τις περιπτώσεις;

Πώς μπορούμε να αλλάξουμε τρόπο σκέψης και άρα τη μοίρα μας;

Στις μέρες μας γίνονται πολλές μελέτες σχετικά με την πλαστικότητα του ανθρώπινου εγκεφάλου (νευροπλαστικότητα) και τα στοιχεία δείχνουν ότι ο εγκέφαλος αλλάζει αναλόγως με τις ψυχικές μας εμπειρίες. Αυτό εξηγεί γιατί οι συνήθειες είναι τόσο δύσκολο να σπάσουν. Όσο πιο πολύ ένα άτομο στρέφεται στο φαγητό, στο αλκοόλ, στην απομόνωση και στην αυτοκριτική για να αντιμετωπίσει το στρες της ζωής, τόσο πιο πολύ βυθίζεται σε αυτές τις σκέψεις και τις συμπεριφορές. Αυτό συμβαίνει επειδή οι επιλογές που κάνουμε σε καθημερινή βάση επηρεάζουν τους νευρώνες του εγκεφάλου, και έτσι καταλήγουμε να κάνουμε τις ίδιες επιλογές ξανά και ξανά.

Από τη στιγμή που ο εγκέφαλος επαναλαμβάνει τα ίδια πράγματα για χρόνια, οι συνήθειες γίνονται εντελώς αυτόματες και έτσι νιώθουμε ότι δεν υπάρχει άλλη επιλογή ή δεν έχουμε την ελευθερία να τις αλλάξουμε. Αυτό είναι αλήθεια για συμπεριφορικές συνήθειες όπως το αλκοόλ, το φαγητό, και η αναβλητικότητα και για ψυχικές συνήθειες όπως ο αρνητικός τρόπος σκέψης.

Για παράδειγμα, όταν το άγχος οδηγεί ένα άτομο στο να αποφεύγει τα πιθανά αρνητικά αποτελέσματα, τότε ο εγκέφαλος επικεντρώνεται στην αποφυγή του κινδύνου, και χάνει τα θετικά.

Το πιο σημαντικό και ενθαρρυντικό πράγμα που δείχνουν οι μελέτες είναι ότι υπάρχει η δυνατότητα να δημιουργήσουμε νέα νευρικά μονοπάτια. Η πλαστικότητα του ανθρώπινου εγκεφάλου δείχνει ότι η μοίρα μας δεν προδιαγεγραμμένη. Ο εγκέφαλος μπορεί πάντα να δημιουργήσει νέες συνήθειες.

Πώς η ψυχοθεραπεία επιδρά στον εγκέφαλο; 

Με τη βοήθεια του ψυχοθεραπευτή, ο θεραπευόμενος έχει την ευκαιρία να αναγνωρίσει τις αλλαγές που θέλει να κάνει. Έτσι, δεσμεύεται σε ένα συγκεκριμένο πλάνο και ξεκινά να ζει και να σκέφτεται περισσότερο σαν το άτομο που θέλει να γίνει. Κάθε φορά που κάνει συνειδητά μια διαφορετική επιλογή, ο εγκέφαλος έχει την δυνατότητα να φτιάξει νέα μονοπάτια. Και έτσι είναι πιο εύκολο να κάνει την ίδια επιλογή την επόμενη φορά. Όλα αυτά δείχνουν ότι έχουμε τη δύναμη να διαμορφώσουμε και να αλλάξουμε τις σκέψεις μας και κατ’επέκταση τη ζωή μας.

Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η ψυχοθεραπεία, που βοηθά στην αλλαγή του τρόπου σκέψης, μας βοηθά να αλλάξουμε τη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου.

Οι σκέψεις κυλούν σαν το νερό

Οι σκέψεις τρέχουν συνεχώς μέσα στο μυαλό μας, είναι σαν χείμαρροι νερού που πέφτουν με ορμή. Δεν είναι πάντα δυνατό να γνωρίζουμε τι συμβαίνει μέσα στο μυαλό μας.

Όπως αναφέραμε και προηγουμένως, είναι δυνατό να αλλάξουμε τον τρόπο σκέψης μας αλλά υπάρχει μια στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσουμε για να το επιτύχουμε αυτό. Πρώτα από όλα, πρέπει να αναγνωρίσουμε τις σκέψεις που θέλουμε να αλλάξουμε. Με άλλα λόγια, πρέπει να εξερευνήσουμε όλες τις αρνητικές και παράλογες σκέψεις που μολύνουν τον ψυχικό μας κόσμο. Για να το κάνουμε αυτό, είναι πολύ σημαντικό να μένουμε ήρεμοι, χαλαροί, να γράφουμε σε ένα ημερολόγιο όλες τις σκέψεις που μας ανησυχούν.

Ανάλυση των σκέψεων

Από τη στιγμή που αναγνωρίζουμε αυτές τις αρνητικές σκέψεις, πρέπει να τις αξιολογήσουμε. Τι σημαίνει αυτό; Βασικά, πρέπει να κάνουμε ένα διάλογο με τον εαυτό μας και να περάσουμε από ένα φίλτρο όλες αυτές τις σκέψεις. Να σκεφτούμε, "Η σκέψη αυτή έχει κάποιο νόημα; Είναι βοηθητική; Αν δεν μου κάνει καλό γιατί την ενισχύω; Τι μπορώ να κάνω για αυτό;"

Αλλάξτε τις σκέψεις σας και αλλάξτε τη μοίρα σας

Το τελευταίο βήμα είναι το πιο καθοριστικό και συναρπαστικό. Σε αυτό το σημείο πρέπει να είμαστε δεσμευμένοι και υπεύθυνοι προς τον εαυτό μας. Τελικά, η διαδικασία αλλαγής του τρόπου σκέψης απαιτεί να αντιμετωπίσουμε τον ίδιο μας τον εαυτό. Μόνο έτσι μπορούμε να ανακαλύψουμε τι κρύβεται πίσω από τη μάσκα που φοράμε μπροστά στους άλλους.

Η αυτεπίγνωση δεν είναι εύκολη υπόθεση. Τελικά. είναι δύσκολο να συνειδητοποιούμε πόσο πολλά εμπόδια βάζουμε εμείς οι ίδιοι στον εαυτό μας. Ωστόσο, ποτέ δεν είναι αργά να γίνουμε η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας.

Το τελευταίο βήμα περιλαμβάνει την αναδιατύπωση όλων αυτών των παλιών και επιβλαβών ιδεών σε πιο ξεκάθαρες, αισιόδοξες, ρεαλιστικές και χρήσιμες. Βάλτε στην άκρη την αρνητικότητα και έτσι έχετε πολλές πιθανότητες να αλλάξετε την πορεία της ζωής σας. Όταν αλλάζουμε τρόπο σκέψης δεν αλλάζουμε μόνο μέσα μας αλλά και όσα υπάρχουν γύρω μας.