Οστεοπόρωση
Η οστεοπόρωση είναι μια νόσος που αποδυναμώνει τα οστά σε βαθμό που μπορούν να σπάσουν εύκολα, ειδικά τα οστά στο ισχίο, στη σπονδυλική στήλη και στον καρπό. Η οστεοπόρωση είναι μια σιωπηλή νόσος επειδή δεν οδηγεί σε κάποια αλλαγή μέχρι να σπάσει ένα οστό. Όλο αυτό το διάστημα όμως τα οστά χάνουν τη δύναμή τους.
Τα οστά είναι ένας ζωντανός ιστός. Για να κρατηθούν τα οστά δυνατά, το σώμα διασπά το παλιό οστό και το αντικαθιστά με καινούργιο ιστό. Μερικές φορές γύρω στην ηλικία των 30 ετών , η οστική μάζα σταματά να αυξάνεται, και για να έχετε υγιή οστά πρέπει να διατηρήσετε την οστική σας πυκνότητα όσο περισσότερο μπορείτε. Καθώς οι άνθρωποι μπαίνουν στα 40 και τα 50 έτη, η αποδόμηση των οστών υπερτερεί της αντικατάστασης.
Συμπτώματα οστεοπόρωσης
Η οστεοπόρωση συχνά δεν έχει κανένα σύμπτωμα. Το πρώτο σημάδι είναι όταν κάποιος πάθει κάποιο κάταγμα σε κάποιο οστό από μια σχετικά μικρή πτώση ή ατύχημα. Τα κατάγματα είναι πιο συχνά στο ισχίο , στη σπονδυλική στήλη ή στον καρπό.
Μερικοί άνθρωποι μπορεί να έχουν προβλήματα στην πλάτη αν τα οστά στη σπονδυλική στήλη (σπόνδυλοι) είναι αδύναμα και χάνουν ύψος. Αυτά είναι τα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης που συχνά συμβαίνουν στη μέση χωρίς να έχει προηγηθεί κάποιος τραυματισμός. Αν διαφορετικοί σπόνδυλοι επηρεάζονται, η σπονδυλική στήλη θα αρχίσει να έχει κλίση και να γίνεται πιο κοντή. Μερικές φορές τα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης μπορεί να προκαλέσουν δυσκολία στην αναπνοή επειδή απλά υπάρχει λιγότερος χώρος κάτω από τα πλευρά.
Αν έχετε κάποιο κάταγμα στη σπονδυλική στήλη έχετε μεγαλύτερο κίνδυνο να σπάσετε το γοφό ή τον καρπό σας.
Αιτίες και παράγοντες κινδύνου
Αν και η οστεοπόρωση μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, είναι πολύ συχνή στους ηλικιωμένους ανθρώπους και ειδικά τις γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας. Φυσικά και οι άνδρες μπορούν να εμφανίσουν οστεοπόρωση. Οι γυναίκες που έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν οστεοπόρωση είναι εκείνες που:
- έχουν οικογενειακό ιστορικό με κάταγμα στα οστά ή οστεοπόρωση
- έχουν σπάσει κάποιο οστό μετά την ηλικία των 50 ετών
- έχουν χειρουργηθεί για να αφαιρέσουν τις ωοθήκες πριν σταματήσει η έμμηνος ρύση
- έχουν πρόωρη εμμηνόπαυση
- δεν έχουν αρκετό ασβέστιο και/ή βιταμίνη D
- έχουν καθιστικό τρόπο ζωής
- καπνίζουν (στους καπνιστές παρατηρείται λιγότερη απορρόφηση ασβεστίου από τις τροφές)
- παίρνουν συγκεκριμένα φάρμακα, όπως τα φάρμακα για την αρθρίτιδα και το άσθμα και κάποια φάρμακα για τον καρκίνο
- χρησιμοποιούν συγκεκριμένα φάρμακα για μεγάλο χρονικό διάστημα
- έχουν μικρό σωματότυπο
Ο κίνδυνος οστεοπόρωσης αυξάνεται όσο μεγαλώνετε. Στην εμμηνόπαυση, οι γυναίκες χάνουν πιο γρήγορα οστική μάζα για αρκετά χρόνια. Μετά από αυτή την περίοδο, η απώλεια οστικής μάζας επιβραδύνεται αλλά συνεχίζεται. Στους άνδρες, η απώλεια οστικής μάζας είναι πιο αργή. Αλλά γύρω στα 65 με 70 έτη , οι άνδρες και οι γυναίκες χάνουν την οστική μάζα στον ίδιο βαθμό.
Τι είναι η οστεοπενία;
Η μείωση της οστικής μάζας ονομάζεται οστεοπενία και είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι. Η απώλεια οστού έχει ξεκινήσει αλλά μπορείτε ακόμη να κάνετε πράγματα για να κρατήσετε τα οστά σας δυνατά και να προλάβετε την οστεοπόρωση αργότερα. Έτσι θα έχετε λιγότερες πιθανότητες να σπάσετε το ισχίο, τον καρπό, ή κάποιο σπόνδυλο όσο μεγαλώνετε.
Εξετάσεις για την υγεία των οστών
Για μερικούς ανθρώπους, το πρώτο σημάδι της οστεοπόρωσης είναι να καταλάβουν ότι τα οστά γίνονται πιο κοντά ή σπάνε πιο εύκολα. Μην περιμένετε μέχρι να συμβεί αυτό για να δείτε αν έχετε οστεοπόρωση. Ο γιατρός σας μπορεί να εξετάσει πόσο δυνατά είναι τα οστά σας.
Η μέτρηση οστικής πυκνότητας συγκρίνει την πυκνότητα των οστών σας με αυτή που παρατηρείται στο μέσο όρο των υγιών νέων ενηλίκων. Το αποτέλεσμα δείχνει πόσο δυνατά είναι τα οστά σας, αν έχετε οστεοπόρωση ή οστεοπενία και τον κίνδυνο για κατάγματα.
Πρόληψη οστεοπόρωσης
Υπάρχουν πράγματα που μπορείτε να κάνετε σε κάθε ηλικία για να προλάβετε την εξασθένηση των οστών. Καταναλώστε τροφές πλούσιες σε ασβέστιο και βιταμίνη D. Επίσης η άσκηση όπως το περπάτημα, η πεζοπορία, το τρέξιμο, το τένις και ο χορός βοηθούν στην διατήρηση της υγείας των οστών.
Αν έχετε οστεοπόρωση, αποφύγετε δραστηριότητες που περιλαμβάνουν τριβή της σπονδυλικής σας στήλης ή κάμψη της μέσης σας.
Αντιμετώπιση οστεοπόρωσης
Η θεραπεία της οστεοπόρωσης σημαίνει ότι παρεμποδίζετε την απώλεια οστού και βοηθάτε στην αναδόμησή του ώστε να προλάβετε τα κατάγματα. Οι υγιείς επιλογές στον τρόπο ζωής όπως η ισορροπημένη διατροφή, η άσκηση και η φαρμακευτική αγωγή βοηθά στην μείωση της απώλειας οστού και στη μείωση του κινδύνου καταγμάτων.
Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορεί να μην είναι αρκετές αν έχετε χάσει οστική πυκνότητα. Υπάρχουν συγκεκριμένα φάρμακα για αυτό. Κάποια επιβραδύνουν την απώλεια οστικής μάζας και άλλα βοηθούν στην αναδόμησή των οστών. Μιλήστε με το γιατρό σας για τις διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές σας.
Διατροφή
Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της θεραπείας της οστεοπόρωσης είναι η υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει:
- Άφθονα φρούτα και λαχανικά
- Ποσότητα θερμίδων ανάλογη με την ηλικία, το ύψος και το βάρος σας. Ο γιατρός σας μπορεί να καθορίσει τον αριθμό των θερμίδων που είναι ανάγκη να καταναλώνετε καθημερινά ώστε να διατηρείτε υγιές σωματικό βάρος.
- Τροφές που περιέχουν ασβέστιο, βιταμίνη D και πρωτεΐνη. Αυτές οι τροφές βοηθούν στην ελαχιστοποίηση της απώλειας της οστικής μάζας και στη διατήρηση της συνολικής υγείας. Ωστόσο, είναι σημαντικό να ακολουθείτε μια διατροφή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά που βοηθούν στην προστασία και στη διατήρηση των υγιών οστών.
Ασβέστιο και βιταμίνη D
Το ασβέστιο και η βιταμίνη D είναι πολύ σημαντικά θρεπτικά συστατικά που βοηθούν στην πρόληψη της οστεοπόρωσης και στη διατήρηση της οστικής μάζας. Αν δεν παίρνετε αρκετό ασβέστιο , το σώμα το παίρνει από τα οστά με αποτέλεσμα την απώλεια της οστικής μάζας. Αυτό μπορεί να αποδυναμώσει τα οστά και να τα κάνει λεπτά , με αποτέλεσμα την οστεοπόρωση.
Καλές πηγές ασβεστίου περιλαμβάνουν:
- Τα γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά
- Τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά
- Το μπρόκολο
- Οι σαρδέλες και ο σολομός
- Τροφές εμπλουτισμένες με ασβέστιο όπως ο χυμός πορτοκαλιού, τα δημητριακά και το ψωμί
Η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για την απορρόφηση του ασβεστίου από το έντερο. Συντίθεται από το δέρμα όταν εκτίθεται στο φως του ήλιου. Μερικές τροφές που φυσιολογικά περιέχουν αρκετή βιταμίνη D, περιλαμβάνουν τα λιπαρά ψάρια, τα ιχθυέλαια, τον κρόκο του αυγού. Υπάρχουν τροφές που είναι εμπλουτισμένες με βιταμίνη D όπως το γάλα και τα δημητριακά.
Αποφύγετε τις πτώσεις
Όταν τα οστά είναι αδύναμα, μια απλή πτώση μπορεί να προκαλέσει κάταγμα (ιδίως στους ηλικιωμένους). Αυτό σημαίνει όμως ότι θα πρέπει να μεταφερθείτε στο νοσοκομείο και ίσως να κάνετε χειρουργείο. Η ανάρρωση μπορεί να πάρει πολύ χρόνο ειδικά αν πάθετε κάταγμα στο ισχίο. Για αυτό είναι πολύ σημαντική η πρόληψη των πτώσεων.
Οστεοπόρωση στους άνδρες
Η οστεοπόρωση δεν είναι μια νόσος που εμφανίζεται μόνο στις γυναίκες. Και οι άνδρες μπορεί να εμφανίσουν οστεοπόρωση. Όσο περνούν τα χρόνια οι άνδρες χάνουν οστική πυκνότητα αλλά πιο αργά από τις γυναίκες.
Δεν υπάρχουν τόσο πολλά στοιχεία για την οστεοπόρωση στους άνδρες από ότι στις γυναίκες. Ωστόσο, οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της οστεοπόρωσης στις γυναίκες είναι ίδιοι με αυτούς στις γυναίκες, και περιλαμβάνουν το οικογενειακό ιστορικό, την έλλειψη ασβεστίου , την ανεπάρκεια της βιταμίνης D και την ελάχιστη άσκηση. Τα χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, συγκεκριμένα φάρμακα και το κάπνισμα αποτελούν παράγοντες κινδύνου.
Οι ηλικιωμένοι άνδρες που παθαίνουν πιο εύκολα κατάγματα στα οστά τους ή έχουν κίνδυνο να εμφανίσουν οστεοπόρωση καλό είναι να συζητούν με το γιατρό τους, να κάνουν τις απαραίτητες εξετάσεις και να ακολουθούν την κατάλληλη θεραπεία..