Οξεία κρίση πανικού

Οξεία κρίση πανικού

Μια κρίση πανικού χαρακτηρίζεται από ένα ξαφνικό και έντονο συναίσθημα φόβου ή δυσφορίας.

Ο πανικός είναι η πιο οξεία μορφή άγχους. Όταν ενεργοποιείται ο μηχανισμός πάλης ή φυγής το σώμα είναι έτοιμο να δραπετεύσει από μια απειλή, αλλά πολλές φορές δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος.

Ένα άτομο που βιώνει μια οξεία κρίση πανικού μπορεί να νιώθει ότι πεθαίνει ή χάνει τη λογική του στη διάρκεια της κρίσης. Βέβαια, οι κρίσεις πανικού δεν αποτελούν κίνδυνο για την υγεία μας. Μια κρίση πανικού διαρκεί περίπου 5-20 λεπτά και τα συμπτώματα υποχωρούν σταδιακά. Οι τεχνικές αναπνοών βοηθούν πολύ στη διάρκεια μιας κρίσης πανικού.

Οι κρίσεις πανικού μπορεί να επηρεάζουν ανθρώπους όλων των ηλικιών και να συμβαίνουν οποιαδήποτε στιγμή ή σε οποιοδήποτε μέρος. Συνήθως, οι κρίσεις πανικού έχουν σχέση με μια ψυχοπιεστική κατάσταση όπως το πένθος, η αλλαγή καριέρας, ο χωρισμός.

Αν ένα άτομο βιώνει επαναλαμβανόμενες κρίσεις πανικού, αυτό ονομάζεται διαταραχή πανικού.

Ποια είναι τα συμπτώματα της οξείας κρίσης πανικού;

Οι άνθρωποι που βιώνουν μια κρίση πανικού δεν γνωρίζουν ότι θα ξεκινήσει ένα επεισόδιο, ειδικά αν δεν έχουν βιώσει ξανά μια κρίση πανικού.

Συμπτώματα πριν την έναρξη

Οι φυσιολογικές αλλαγές στο σώμα, όπως ο αυξημένος ρυθμός της καρδιάς, συμβαίνει περίπου μια ώρα πριν από την κρίση πανικού, αλλά τα πρώτα αισθητά σημάδια είναι εμφανή μόνο όταν η κρίση ξεκινά. Αυτά τα συμπτώματα περιλαμβάνουν την αίσθηση ότι κάποιος πεθαίνει και σωματικά συμπτώματα όπως η ταχυπαλμία, η εφίδρωση και το τρέμουλο.

Οι φυσιολογικές αλλαγές που μπορεί να συμβαίνουν μια ώρα πριν από μια κρίση πανικού περιλαμβάνουν:

• Ακανόνιστη αναπνοή
• Αυξημένος ρυθμός της καρδιάς

Ωστόσο, αυτές οι φυσιολογικές αλλαγές δεν είναι ευδιάκριτες και δεν μπορεί εύκολα να τις παρατηρήσει κάποιος.

Συμπτώματα στη διάρκεια της κρίσης πανικού

Τέσσερα ή περισσότερα από τα παρακάτω σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα πρέπει να εμφανίζονται:

• Ταχυπαλμία
• Εφίδρωση
• Τρέμουλο
• Δυσκολία στην αναπνοή
• Αίσθηση πνιγμού
• Πόνος ή δυσφορία στο στήθος
• Ναυτία ή πόνος στην κοιλιά
• Ζαλάδα, αστάθεια, τάση λιποθυμίας
• Παραισθησία, μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα
• Αποσύνδεση από την πραγματικότητα
• Φόβος για την απώλεια του ελέγχου
• Φόβος για το θάνατο

Ποια είναι η διάρκεια της κρίσης πανικού;

Μια κρίση πανικού διαρκεί περίπου 5-20 λεπτά, με τις περισσότερες κρίσεις να κορυφώνονται στα 10 λεπτά.

Σχεδόν όλες οι κρίσεις πανικού υποχωρούν σε λιγότερο από μια ώρα. Φυσικά, είναι λογικό κάποιος να νιώθει εξουθενωμένος μετά από μια κρίση πανικού, και υπάρχουν πολλές τεχνικές, όπως οι τεχνικές αναπνοών που βοηθούν ένα άτομο να νιώσει καλύτερα.

Επαναλαμβανόμενες κρίσεις πανικού

Είναι πιθανό ένα άτομο να βιώνει που έχει βιώσει μια κρίση πανικού να νιώθει τόσο αγχωμένο που αντί να ηρεμεί να βιώνει επαναλαμβανόμενες κρίσεις πανικού. Οι τεχνικές αναπνοών μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των επαναλαμβανόμενων κρίσεων πανικού.

Νυχτερινές κρίσεις πανικού

Είναι πιθανό κάποιος να βιώνει μια κρίση πανικού όταν κοιμάται. Αυτές οι κρίσεις ονομάζονται νυχτερινές κρίσεις πανικού επειδή ένα άτομο ξυπνά από τον ύπνο σε κατάσταση πανικού. Οι νυχτερινές κρίσεις πανικού δεν διαφέρουν από τις κρίσεις πανικού που συμβαίνουν όταν κάποιος είναι ξύπνιος, όσον αφορά τα συμπτώματα, τη διάρκεια.

Οι νυχτερινές κρίσεις πανικού είναι πιο συχνές σε ανθρώπους με διαταραχή πανικού.

Ποιες είναι οι αιτίες των κρίσεων πανικού;

Οι διαταραχές άγχους είναι η κύρια αιτία των κρίσεων πανικού. Ο πανικός είναι η πιο οξεία μορφή άγχους. Μια κρίση πανικού προκαλείται από έντονο άγχος, όπου το σώμα υφίσταται φυσιολογικές αλλαγές εξαιτίας των σκέψεων και μπαίνει σε κατάσταση πάλης ή φυγής. Ένα άτομο μπορεί να μην συνειδητοποιεί ότι οι σκέψεις του πυροδοτούν την κατάσταση.

Ο μηχανισμός πάλης ή φυγής είναι μια αυτόματη αντίδραση στον κίνδυνο, και προετοιμάζει το σώμα να δραπετεύσει. Σε μια κρίση πανικού, ωστόσο, δεν υπάρχει κάποια άμεση απειλή.

Οι φυσιολογικές αλλαγές που έχουν σχέση με το μηχανισμό πάλης ή φυγής, και μπορεί να συμβάλλουν σε μια κρίση πανικού περιλαμβάνουν:

• Αυξημένο ρυθμό της καρδιάς
• Απελευθέρωση ενέργειας από πηγές όπως το γλυκογόνο
• Αναστολή της λειτουργίας του γαστρεντερικού
• Σύσπαση των αιμοφόρων αγγείων
• Απώλεια της ακοής και διαστολή της κόρης των ματιών
• Χαλάρωση του σφιγκτήρα της ουροδόχου κύστης

Ποιοι παράγοντες πυροδοτούν μια κρίση πανικού;

Το άγχος είναι ένας από τους κύριους παράγοντες. Μια κρίση πανικού συνήθως έχει σχέση με ψυχοπιεστικά γεγονότα. Ωστόσο, το χρόνιο στρες μπορεί να αυξάνει τις πιθανότητες για μια κρίση πανικού.

Οι κρίσεις πανικού μπορεί να συμβούν σε οποιαδήποτε συνθήκη ή τοποθεσία. Οι κρίσεις πανικού σε δημόσια μέρη είναι ιδιαίτερα συχνές.

Στους ανθρώπους με διαταραχή πανικού, μπορεί συγκεκριμένα μέρη ή καταστάσεις στα οποία έχουν βιώσει μια κρίση πανικού να αποτελούν ερεθίσματα για μελλοντικές κρίσεις πανικού.

Καταστάσεις, στις οποίες οι κρίσεις πανικού μπορεί να συμβούν περιλαμβάνουν:

• Πολυσύχναστα μέρη
• Οδήγηση
• Μέσα μαζικής μεταφοράς
• Επιβίβαση στο αεροπλάνο

Οι άνθρωποι με διαταραχή πανικού συνήθως κάνουν  αλλαγές στον τρόπο ζωής τους για να αποφεύγουν καταστάσεις ή τοποθεσίες που μπορεί να προκαλέσουν μια κρίση.

Παράγοντες κινδύνου για μια κρίση πανικού

Αν και ο κάθε άνθρωπος μπορεί να βιώσει μια κρίση πανικού, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες για μια κρίση πανικού. Οι άνθρωποι που έχουν μια διαταραχή που οδηγεί σε αυξημένα επίπεδα στρες είναι πιο πιθανό να βιώσουν μια κρίση πανικού. Αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν:

• Την διαταραχή γενικευμένου άγχους: μια μορφή χρόνιου άγχους.
• Την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή: ένα άτομο με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή έχει επαναλαμβανόμενες ανεπιθύμητες σκέψεις και καταναγκαστικές συμπεριφορές.
• Την διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD): αν και το μετατραυματικό στρες έχει σχέση με ένα τραυματικό γεγονός, μπορεί να προκαλεί κρίσεις πανικού.
• Την κοινωνική φοβία: οι άνθρωποι με κοινωνική φοβία νιώθουν έντονο άγχος σε καταστάσεις της καθημερινότητας.

Άλλες καταστάσεις όπως η κατάθλιψη, μπορεί να προκαλούν ανήσυχες σκέψεις που συμβάλλουν σε μια κρίση πανικού. Επιπλέον, άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν σε μια κρίση πανικού περιλαμβάνουν:

• Κληρονομικότητα: πολλοί άνθρωποι με κρίσεις πανικού έχουν και άλλους συγγενείς με κρίσεις πανικού.
• Νοημοσύνη: τα άτομα με υψηλό δείκτη νοημοσύνης (IQ) περνούν πολύ χρόνο μόνα τους, σκέφτονται και αυτό μπορεί να προκαλεί έναν κύκλο ανήσυχων σκέψεων που να συμβάλλει στις κρίσεις πανικού.
• Ιδιοσυγκρασία: όταν κάποιος είναι πιο επιρρεπής στα αρνητικά συναισθήματα και πιστεύει ότι τα συμπτώματα του άγχους είναι επικίνδυνα, τότε αυτό αυξάνει τις πιθανότητες για μια κρίση πανικού.
• Περιβάλλον: πολλοί άνθρωποι βιώνουν μια κρίση πανικού λόγω ψυχοπιεστικών παραγόντων στο άμεσο περιβάλλον τους.
• Προβλήματα υγείας: οι άνθρωποι που έχουν κάποιο χρόνιο πρόβλημα υγείας μπορεί να έχουν πιο έντονο στρες που να συμβάλλει στις κρίσεις πανικού.
• Βιολογικές αιτίες: τα επίπεδα των ορμονών μπορεί να επηρεάζουν τις αντιδράσεις στο στρες.

Καταστάσεις που αυξάνουν την πιθανότητα για κρίσεις πανικού περιλαμβάνουν:

• Υπερθυρεοειδισμός
• Υπογλυκαιμία
• Λαβυρινθίτιδα
• Πρόπτωση μητροειδούς βαλβίδας
• Σύνδρομο ορθοστατικής ταχυκαρδίας

Θεραπεία των κρίσεων πανικού

Η θεραπεία για τις κρίσεις πανικού μπορεί να περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία και/ή φαρμακευτική αγωγή, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ανθρώπου.

Αντιμετώπιση των κρίσεων πανικού

Αν και οι κρίσεις πανικού εμφανίζονται ξαφνικά, συνήθως δεν υπάρχει μια πρώιμη ένδειξη ότι θα συμβούν, και τα συμπτώματα κορυφώνονται μέσα σε 10 λεπτά. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετές στρατηγικές που μπορούν να σας βοηθήσουν να μειώσετε την ένταση μιας κρίσης πανικού.

Οι τεχνικές που ηρεμούν το μυαλό και το σώμα είναι πολύ χρήσιμες για την διαχείριση των κρίσεων πανικού. Όταν κάποιος τις χρησιμοποιεί αποτελεσματικά, μπορεί να μειώνει την σοβαρότητα της κρίσης ή να αποτρέπει την εκδήλωση μιας έντονης κρίσης πανικού. Η ψυχοθεραπεία, η οποία επικεντρώνεται στην αλλαγή του τρόπου σκέψης και συμπεριφοράς, είναι πολύ βοηθητική στην αντιμετώπιση και στην πρόληψη των μελλοντικών κρίσεων πανικού.

Στρατηγικές για την διαχείριση των κρίσεων πανικού

1. Χαλάρωση των μυών

Μια κρίση πανικού δημιουργεί ένταση στους μύες, έτσι οι ασκήσεις χαλάρωσης των μυών που επικεντρώνονται σε συγκεκριμένες μυϊκές ομάδες ή σε ολόκληρο το σώμα, βοηθούν το σώμα να ηρεμεί στη διάρκεια μιας κρίσης πανικού.

2. Χρόνος για τον εαυτό

Είναι σημαντικό να δίνετε στον εαυτό σας το χώρο και το χρόνο για να επανέλθει μετά από μια κρίση πανικού. Είτε είστε στη δουλειά ή σε μια κοινωνική εκδήλωση, βρείτε ένα ήσυχο μέρος ώστε να μπορέσετε να κάνετε τις τεχνικές αναπνοών και να χαλαρώσετε. Οι παρεμβάσεις από τους άλλους, αν και μπορεί να έχουν καλές προθέσεις, μπορεί να σας κάνουν να νιώθετε ακόμη πιο άσχημα και να μην μπορείτε να χαλαρώσετε.

3. Θετική σκέψη

Υπάρχουν πολλές τεχνικές που μπορούν να σας βοηθήσουν να αλλάξετε τον αρνητικό τρόπο σκέψης σας και να ηρεμείτε μετά από μια κρίση πανικού.

4. Τεχνικές αναπνοών

Η αίσθηση πνιγμού ή η δυσφορία είναι ένα από τα πιο κοινά συμπτώματα των κρίσεων πανικού. Αυτό συμβαίνει επειδή ο πανικός προκαλεί αλλαγές στην αναπνοή. Η αποκατάσταση της αναπνοής είναι μια από τις πιο σημαντικές μεθόδους για την επαναφορά του σώματος σε κατάσταση ηρεμίας.

Οι τεχνικές αναπνοών για τις κρίσεις πανικού επικεντρώνονται στις βαθιές αναπνοές. Πολλοί άνθρωποι αναπνέουν γρήγορα και ρηχά στη διάρκεια μιας κρίσης πανικού. Αυτό μπορεί να εντείνει την δυσκολία στην αναπνοή και έτσι να χειροτερεύει την  κρίση πανικού. Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι η δύσπνοια δεν είναι πραγματικά επικίνδυνη, αν και μπορεί ένα άτομο να έχει την αίσθηση ότι πεθαίνει στη διάρκεια μιας κρίσης πανικού.

Πρόληψη των κρίσεων πανικού

Η πρόληψη των μελλοντικών κρίσεων πανικού απαιτεί την υιοθέτηση συνηθειών αυτοφροντίδας ώστε να μειώνονται οι πιθανότητες για αρνητικές σκέψεις.

Είναι πολύ σημαντικό να μην αποφεύγετε καταστάσεις και συνθήκες που έχουν σχέση με μια κρίση πανικού. Η αποφυγή μπορεί να προκαλεί περισσότερο άγχος και να εντείνει την κοινωνική φοβία.

Κάποιες τεχνικές που μπορούν να σας βοηθήσουν να αποτρέψετε τις κρίσεις πανικού περιλαμβάνουν:

• Ασκήσεις αναπνοών: οι βαθιές αναπνοές βοηθούν ώστε να αναπνέετε σωστά, καθώς οι ρηχές αναπνοές είναι ένα σύμπτωμα των κρίσεων πανικού.
• Ψυχοθεραπεία: η ψυχοθεραπεία βοηθά στην αλλαγή του τρόπου σκέψης που συμβάλλει στις κρίσεις πανικού. Μπορείτε σταδιακά να αντιμετωπίζετε το άγχος και έτσι να προλαμβάνετε τις κρίσεις πανικού.
• Άσκηση: ειδικά η αερόβια άσκηση βοηθά στην απελευθέρωση της έντασης, βελτιώνει την αναπνοή και αυξάνει την αυτοεκτίμηση.

Οι διατροφικές αλλαγές που μπορούν να βοηθήσουν την πρόληψη των κρίσεων πανικού περιλαμβάνουν:

• Αποφυγή της καφεΐνης και του καπνίσματος
• Περιορισμό του αλκοόλ
• Ισορροπημένα και θρεπτικά γεύματα τα οποία συμβάλλουν στα σταθερά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και στη συνολική ευεξία