Παρανοϊκή σχιζοφρένεια: τι είναι, συμπτώματα.

Παρανοϊκή σχιζοφρένεια - συμπτώματα, αντιμετώπιση

Ο όρος "παρανοϊκή σχιζοφρένεια" θεωρείται ξεπερασμένος και δεν χρησιμοποιείται πλέον. Ήταν ένας υποτύπος σχιζοφρένειας που συμπεριλαμβανόταν στα ψυχιατρικά διαγνωστικά συστήματα DSM-IV και στο ICD-10. Ωστόσο, στο νεότερο DSM-V (2013) δεν συμπεριλαμβάνεται πλέον, γιατί από την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία θεωρήθηκε πως (όπως και άλλοι υπότυποι) ότι έχει περιορισμένη διαγνωστική αξιοπιστία και αξία. Το ίδιο συνέβη και με το νεότερο ICD-11 και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο οποίος αφαίρεσε την "παρανοϊκή σχιζοφρένεια" από το ICD-11, το 2019.

Ποια ήταν η διαφορά μεταξύ της "παρανοϊκής σχιζοφρένειας" και της "σχιζοφρένειας";

Η σχιζοφρένεια είναι μια σύνθετη ψυχική διαταραχή, και αντιμετωπίζεται σήμερα ως μια οικογένεια διαγνώσεων που γενικά χαρακτηρίζεται από ένα σύνολο "θετικών" συμπτωμάτων (παραληρητικές ιδέες, ψευδαισθήσεις, διαταραχές της αντίληψης και/ή περίεργες συμπεριφορές) και "αρνητικά" συμπτώματα (όπως κοινωνική απόσυρση, διαταραχές της βούλησης, επιπέδωση συναισθήματος, έλλειψη κινήτρων, ανηδονία). Η σχιζοφρένεια επηρεάζει τους ανθρώπους παγκοσμίως με ποσοστό περίπου 0,5-1.0%.

Η παρανοειδής σχιζοφρένεια θεωρούνταν ότι είχε μια καθυστερημένη έναρξη σχετικά με τους αλλους υποτύπους, και χαρακτηριζόταν από παραληρητικές ιδέες και ψευδαισθήσεις. Οι ψευδαισθήσεις είναι κυρίως ακουστικές και τυπικά εχθρικές ή απειλητικές.

Οι παραληρητικές ιδέες είναι κυρίως διωκτικού και αναφορικού τύπου. Για παράδειγμα, οι ακουστικές ψευδαισθήσεις προειδοποιούν τους ασθενείς ότι οικεία πρόσωπα ή συνάδελφοί τους συνωμωτούν εναντίων τους, αρχίζουν να υποψιάζονται τους άλλους ότι τους σχολιάζουν πίσω από την πλάτη τους και πως γελάνε με αυτούς. Πιστεύουν ακράδαντα, για παράδειγμα, ότι οι εφημερίδες ή η τηλεόραση αναφέρονται σε αυτούς, ότι μυστικές εμπλέκονται, ότι τον δηλητηριάζουν.

Οι ασθενείς μπορεί να απευθυνθούν στην αστυνομία ή άλλοτε να υποφέρουν σιωπηλά με αυτές τις παραληρητικές ιδέες. Συχνά, μαζί με τις παραληρητικές ιδέες δίωξης μπορεί να υπάρχουν παραληρητικές ιδέες μεγαλείου, όπου οι ασθενείς πιστεύουν ότι διώκονται για κάποιο σημαντικό λόγο, πως είναι σημαντικές προσωπικότητες, κάποιος προφήτης, ιστορική ή θεϊκή προσωπικότητα, πως έχει μια σημαντική αποστολή για να σώσει τον κόσμο, κα.

Συμπτώματα παρανοϊκής σχιζοφρένειας

Σύμφωνα με το παλαιότερο ICD-10 [1] η παρανοειδής σχιζοφρένεια (F20, paranoid schizophrenia) κυριαρχείται από σχετικά σταθερές παραληρητικές ιδέες, συχνά παρανοϊκές, που συνήθως συνοδεύονται από ψευδαισθήσεις, ιδιαίτερα ακουστικές, καθώς και από διαταραχές της αντίληψης. ∆ιαταραχές του συναισθήµατος, της βούλησης και του λόγου και κατατονικά συµπτώµατα είτε απουσιάζουν είτε είναι σχετικά δυσδιάκριτα.Εξαιρούνται:

• παράνοια (F22.0)
• υποστροφική παρανοειδής κατάσταση (F22.8)

Σύμφωνα με το παλαιότερο DSM-IV, o παρανοϊκός τύπος σχιζοφρένειας (295,30) οριζόταν ως ένας υπότυπος σχιζοφρένειας στον οποίο πληρούνταν τα ακόλουθα κριτήρια:
Α. Ενασχόληση με μία ή περισσότερες παραληρητικές ιδέες ή συχνές ακουστικές ψευδαισθήσεις.
Β. Κανένα από τα ακόλουθα συμπτώματα δεν υπήρχαν: αποδιοργανωμένη ομιλία, αποδιοργανωμένη ή κατατονική συμπεριφορά ή επίπεδο ή απρόσφορο συναίσθημα.

Παρανοϊκή σχιζοφρένεια - θεραπεία

Η θεραπεία της σχιζοφρένειας (και του παλαιότερου υποτύπου "παρανοϊκή σχιζοφρένεια") βασίζεται στη λήψη αντιψυχωσικών φαρμάκων, η οποία συχνά χρειάζεται να είναι εφ'όρου ζωής. Τα αντιψυχωσικά φάρμακα γενικά επηρεάζουν τους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου (κυρίως τη ντοπαμίνη). Η λήψη αντιψυχωσικών φαρμάκων έχει αποδειχθεί επίσης ότι μειώνει την πιθανότητα υποτροπής της ψύχωσης και προλαμβάνει τα προβλήματα και την δυσλειτουργία που σχετίζονται με την νευροεκφύλιση που παρατηρείται στην ψύχωση.