Πονοκέφαλος από άγχος (ημικρανίες, στρες)

Πονοκέφαλος, ημικρανία, κεφαλαλγία από άγχος

Τα τελευταία χρόνια οι μελέτες δείχνουν ότι οι ημικρανίες είναι μια συχνή κατάσταση που επηρεάζει το 12% των ενηλίκων. Οι γυναίκες ιδίως έχουν πολύ πιο συχνές κρίσεις ημικρανίας και στους πονοκεφάλους από ότι οι άνδρες. Επίσης, τα στοιχεία δείχνουν ότι περίπου οι μισοί άνθρωποι με ημικρανίες βιώνουν έντονο στρες. Ποια είναι όμως η σύνδεση ανάμεσα στο άγχος και στις ημικρανίες;

Η σύνδεση ανάμεσα στις ημικρανίες και στο άγχος

Το άγχος και οι ημικρανίες έχουν στενή σχέση μεταξύ τους. Περίπου το 20% των ανθρώπων με κρίσεις ημικρανίας βιώνουν άγχος, με το 30-50% των ανθρώπων με χρόνιες ημικρανίες να έχουν χρόνιο άγχος.

Οι μελέτες δείχνουν ότι οι ημικρανίες επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ανθρώπων, αν και ακόμη δεν είναι ξεκάθαρος ο βιολογικός μηχανισμός σύνδεσης ανάμεσα στις ημικρανίες και στο άγχος. Για μερικούς ανθρώπους, τα θέματα ψυχικής υγείας όπως η κατάθλιψη και το άγχος μπορεί να συμβούν πριν την εμφάνιση της ημικρανίας. Για άλλους, το άγχος και η κατάθλιψη κάνουν την εμφάνισή τους μετά τις ημικρανίες.

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που αποδεικνύουν τη σύνδεση ανάμεσα στο άγχος και στις ημικρανίες. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι συγκεκριμένες λειτουργίες στο σώμα μπορεί να προκαλούν ημικρανίες. Όπως για παράδειγμα, τα επίπεδα της σεροτονίνης που συμβάλλουν στην επικοινωνία των νευρικών κυττάρων.

Μια άλλη εξήγηση είναι πως η ημικρανία μπορεί να έχει σχέση με την πτώση των επιπέδων των οιστρογόνων. Αυτό εξηγεί γιατί οι γυναίκες έχουν τριπλάσιες πιθανότητες να εμφανίζουν ημικρανία συγκριτικά με τους άνδρες.

Πονοκέφαλος από άγχος

Οι ημικρανίες λόγω άγχους, είναι ημικρανίες που συμβαίνουν μαζί με το άγχος. Μια ημικρανία μπορεί να δημιουργεί ανησυχία, ή η ανησυχία μπορεί να αποτελεί την αφορμή για μια κρίση ημικρανίας. Αν και δεν είναι ξεκάθαρο τι συμβαίνει πρώτο, οι ημικρανίες λόγω άγχους είναι αποτέλεσμα της λειτουργίας του εγκεφάλου.

Οι ημικρανίες είναι ένα πολύ συχνό σύμπτωμα για πολλές διαταραχές άγχους, και συγκεκριμένα της διαταραχής γενικευμένου άγχους. Στη συγκεκριμένη περίπτωση οι ασθενείς έχουν υπερβολική ανησυχία για διαφορετικές πτυχές της ζωής τους.

Ποια είναι τα στάδια της ημικρανίας;

Η ημικρανία μπορεί να κάνει την εμφάνισή της στην αριστερή ή στη δεξιά πλευρά του κεφαλιού, και ο πόνος μπορεί να είναι τόσο έντονος που να παρεμβαίνει στις καθημερινές δραστηριότητες. Η ημικρανία περιλαμβάνει τέσσερα διαφορετικά στάδια:

• Το προειδοποιητικό στάδιο
• Την αύρα
• Τον πονοκέφαλο
• Το στάδιο της αποδρομής

1. Προειδοποιητικό στάδιο

Οι ασθενείς μπορεί να παρατηρούν κάποια σημάδια που να υποδεικνύουν μια επικείμενη ημικρανία μερικές ώρες ή μέρες πριν. Αυτά περιλαμβάνουν:

• Συχνό χασμουρητό
• Πιάσιμο στον αυχένα
• Αλλαγές στη διάθεση, από κατάθλιψη μέχρι ευφορία
• Δυσκολία στον ύπνο
• Συχνοουρία
• Κόπωση
• Ευαισθησία στο φως

2. Αύρα

Στη διάρκεια μιας ημικρανίας με αύρα, ο ασθενής μπορεί να έχει τα ακόλουθα συμπτώματα πριν ή στη διάρκεια των κρίσεων της ημικρανίας:

• Απώλεια όρασης
• Μούδιασμα στη μια πλευρά του σώματος
• Βλέπει ένα φως που αναβοσβήνει
• Κενά στην όραση

3. Πονοκέφαλος

Μια κρίση ημικρανίας μπορεί να διαρκεί μερικές ώρες ως μερικές μέρες αν ένα άτομο δεν λάβει την απαραίτητη θεραπεία. Στην διάρκεια των κρίσεων , ένα άτομο μπορεί να έχει τα εξής συμπτώματα:

• Πόνο στη μια πλευρά του κεφαλιού, σε οποιοδήποτε σημείο στο κεφάλι
• Ναυτία και εμετό
• Ευαισθησία στους ήχους και στο φως
• Παλλόμενος πόνος

4. Στάδιο της αποδρομής

Στη διάρκεια της αποδρομής, μπορεί ένα άτομο να έχει πολλαπλά συμπτώματα όπως το πιάσιμο στο  αυχένα και η δυσκολία στη συγκέντρωση. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να σηματοδοτούν το τέλος της κρίσης της ημικρανίας.

Ποιες είναι οι αιτίες των ημικρανιών;

Η ακριβής αιτία των ημικρανιών παραμένει άγνωστη. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο.

Στο παρελθόν, οι επιστήμονες πίστευαν ότι οι ημικρανίες συμβαίνουν λόγω της ανώμαλης δραστηριότητας του εγκεφάλου που επηρεάζει προσωρινά τα νεύρα, τα αιμοφόρα αγγεία και τους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου. Η ακριβής αιτία αυτών των ανωμαλιών παραμένει ακόμη άγνωστη.

Βέβαια, στις μέρες μας η ημικρανία αποτελεί μια διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας-αντίληψης επειδή τα αισθητήρια συστήματα παρουσιάζουν αλλαγές στη διάρκεια των κρίσεων της ημικρανίας. Οι άνθρωποι με ημικρανία συχνά νιώθουν μια αισθητηριακή υπερφόρτωση λόγω της ευαισθησίας στους στα ποικίλα εξωτερικά ερεθίσματα. Φυσικά, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση της ημικρανίας, τους οποίους αναλύουμε παρακάτω.

Άγχος

Οι περισσότεροι άνθρωποι με ημικρανία αναφέρουν ότι το άγχος τους είναι η κύρια αιτία. Η σύνδεση ανάμεσα στο στρες και στις κρίσεις της ημικρανίας είναι πιο συχνή στις γυναίκες παρά στους άνδρες. Επίσης, αρκετοί άνθρωποι έχουν ημικρανίες και πονοκεφάλους (κεφαλαλγία) στη διάρκεια μιας ψυχοπιεστικής κατάστασης, ενώ άλλοι μετά από ένα έντονο γεγονός.

Όταν ένα άτομο έχει άγχος, τότε η λειτουργία του εγκεφάλου του αλλάζει, και αυτές οι αλλαγές συνεχίζουν μέχρι το στρες να υποχωρήσει. Το άγχος και το στρες μπορεί να προκαλέσουν ημικρανία.

Έλλειψη ύπνου

Ο επαρκής ύπνος είναι πολύ σημαντικός καθώς μας προστατεύει από πολλά νοσήματα, συμπεριλαμβανομένης της ημικρανίας. Ο επαρκής ύπνος συμβάλλει στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος, της μνήμης, της λειτουργίας των εσωτερικών οργάνων και την ικανότητα μάθησης. Όταν δεν ξεκουραζόμαστε αρκετά, όλες αυτές οι λειτουργίες επηρεάζονται αρνητικά, με αποτέλεσα σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα.

Οι μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχει μια σύνδεση ανάμεσα στην έλλειψη ύπνου και στους πονοκεφάλους, όπως η κεφαλαλγία τάσης, οι ημικρανίες και η αθροιστική κεφαλαλγία. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι άνθρωποι που έχουν ημικρανίες έχουν επίσης και διαταραχές στον ύπνο (αϋπνία).

Επιπλέον, σύμφωνα με τις έρευνες η έλλειψη της φάσης REM στον ύπνο οδηγεί σε πιο επώδυνες ημικρανίες. Η φάση REM του ύπνου, κάνει την εμφάνιση της για 90-120 λεπτά, και είναι υπεύθυνη για την μνήμη, τη μάθηση και τη ρύθμιση της διάθεσης.

Τα χαρακτηριστικά αυτού του σταδίου του ύπνου είναι:

• Οι κινήσεις του σώματος
• Ο αυξημένος ρυθμός της καρδιάς
• Τα όνειρα
• Η γρήγορη αναπνοή

Ορμονικές αλλαγές

Αν μια γυναίκα υποφέρει από ημικρανίες, ίσως να είναι πιο επιρρεπής σε κρίσεις ημικρανίας πριν ή μετά από την έμμηνο ρύση. Αυτές οι ημικρανίες έχουν σχέση με τις ορμονικές αλλαγές. Όταν τα επίπεδα της προγεστερόνης και των οιστρογόνων πέφτουν απότομα πριν και κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως, αυτή η μεταβολή των ορμονών προκαλεί συστολή των αιμοφόρων αγγείων, με αποτέλεσμα τις ημικρανίες.

Οι ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν στη διάρκεια της εμμηνόπαυσης οδηγούν στη μείωση της συχνότητας των ημικρανιών. Οι ημικρανίες μπορεί να μειωθούν μετά την εμμηνόπαυση επειδή σταματά η μεταβολή στα επίπεδα των οιστρογόνων, και τα επίπεδά τους εμφανίζουν μια σταδιακή μείωση.

Χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης

Η σεροτονίνη είναι ένας από τους κυριότερους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου και παίζει σημαντικό ρόλο στην επικοινωνία των νευρικών κυττάρων. Τα χαμηλά επίπεδα της σεροτονίνης προκαλούν διαστολή των αιμοφόρων αγγείων πράγμα που μπορεί να προκαλεί ημικρανία.

Τα επίπεδα της σεροτονίνης επηρεάζουν τους άνδρες και τις γυναίκες. Επίσης, η σεροτονίνη επηρεάζει τη λίμπιντο και την διάθεση.

Πρόληψη των κρίσεων της ημικρανίας

Αντί οι ασθενείς να επικεντρώνονται στη θεραπεία της ημικρανίας όταν ξεκινά, είναι καλύτερο να κάνουν πράγματα για την πρόληψη της ώστε να μειώνουν την συχνότητα, τη σοβαρότητα και τη διάρκεια των κρίσεων της ημικρανίας.

Η πρόληψη των κρίσεων της ημικρανίας μπορεί να περιλαμβάνει κάποια φαρμακευτική αγωγή, συμπληρώματα διατροφής, βιταμίνες ή μεταλλικά στοιχεία, αλλαγές στον τρόπο ζωής ή συνδυασμό όλων αυτών των πραγμάτων.

Αν και μπορεί να μοιάζει δύσκολο να βρει κανείς τον κατάλληλο τρόπο για την πρόληψη της ημικρανίας, δεν είναι ακατόρθωτο. Φυσικά, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και έχει διαφορετικές ανάγκες πράγμα που είναι καθοριστικό για την πρόληψη της ημικρανίας.

Ο σχεδιασμός της κατάλληλης πρόληψης των ημικρανιών είναι μια εξατομικευμένη διαδικασία που απαιτεί την συνεργασία του ασθενή με το γιατρό του.

Θεραπεία της ημικρανίας

Ένα άτομο μπορεί να λαμβάνει προληπτικά μια φαρμακευτική αγωγή και συμπληρώματα διατροφής που βοηθούν:

• Στη μείωση των πιθανοτήτων για κρίσεις ημικρανίας
• Στη μείωση της σοβαρότητας του πόνου
• Στη μείωση της διάρκειας των κρίσεων της ημικρανίας

Ανάλογα με τα συμπτώματα, η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει:

• Αλλαγές στον τρόπο ζωής όπως η διαχείριση του άγχους, η ισορροπημένη διατροφή, ο καλός ύπνος και η τακτική άσκηση
• Φαρμακευτική αγωγή και συμπληρώματα διατροφής
• Εναλλακτικές θεραπείες όπως ο βελονισμός, το μασάζ και η βιοανάδραση

Φαρμακευτική αγωγή

Καθώς δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για την ημικρανία, υπάρχουν τρόποι για την ανακούφιση των συμπτωμάτων. Επιπλέον, τα φάρμακα για την ημικρανία ανακουφίζουν τα συμπτώματα και προλαμβάνουν τις μελλοντικές κρίσεις. Γενικά, τα φάρμακα είτε ανακουφίζουν τα συμπτώματα είτε έχουν προληπτική δράση.

Φάρμακα όπως οι τριπτάνες έχουν ως στόχο να σταματούν αμέσως την ημικρανία αφού ξεκινήσει, και να ανακουφίζουν τα συμπτώματα. Μια θεωρία είναι ότι κατά τη διάρκεια των κρίσεων της ημικρανίας, τα αιμοφόρα αγγεία στον εγκέφαλο διαστέλλονται και έτσι τα γύρω νεύρα εμφανίζουν φλεγμονή και υπερευαισθησία. Τα συγκεκριμένα φάρμακα δρουν και συρρικνώνουν τα αιμοφόρα αγγεία και μειώνουν την ευαισθησία των νεύρων, και έτσι ανακουφίζουν την ημικρανία.

Τα φάρμακα για την πρόληψη της ημικρανίας αφορούν ασθενείς που εμφανίζουν συχνά ή σοβαρά συμπτώματα. Συνήθως, η λήψη τους είναι καθημερινή και στόχος τους είναι η μείωση του αριθμού των κρίσεων της ημικρανίας.

Βελονισμός

Ο βελονισμός είναι μια αρχαία Κινεζική πρακτική που περιλαμβάνει την τοποθέτηση βελονών σε συγκεκριμένα σημεία στο σώμα για την αποκατάσταση της ροής της ενέργειας. Ο βελονισμός μειώνει την συχνότητα των κρίσεων της ημικρανίας σε ποσοστό 50%. Η θεραπεία είναι ασφαλής, έχει μακροχρόνια δράση και είναι αποτελεσματική για τις ημικρανίες κα τους άλλους πονοκεφάλους.

Ομοιοπαθητική και ημικρανίες

Η ομοιοπαθητική έχει και αυτή πολύ καλά αποτελέσματα στην κεφαλαλγία και την ημικρανία, δίνοντας λύση σε χρόνια προβλήματα, χωρίς τις παρενέργειες των φαρμάκων. Η ομοιοπαθητική μπορεί να βοηθήσει στο να μειωθεί η ένταση ή/και η συχνότητά τους, ή ακόμα και να εξαφανιστούν εντελώς. Η ομοιοπαθητική θεραπεία είναι πάντα εξατομικευμένη, ωστόσο ορισμένα συχνά ομοιοπαθητικά φάρμακα για τις ημικρανίες είναι το Natrum muriaticum και η Sanguinaria.