Πως να αντιμετωπίσετε το πένθος

Πένθος

Αν εσείς ή κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο βιώνετε πένθος, τα συναισθήματα που νιώθετε θα είναι έντονα. Αυτά τα συναισθήματα είναι απολύτως φυσιολογικά και αναμενόμενα. Αποτελούν τα βήματα για να ξεκινήσετε το ταξίδι της επούλωσης. Το πένθος είναι μια μοναδική εμπειρία για τον καθένα. Δεν υπάρχει σωστός ή λάθος τρόπος για να πενθήσετε.

Η επούλωση μετά από μια απώλεια είναι εφικτή, αλλά χρειάζεται χρόνο και υπομονή. Ακόμη και αν περνάτε δύσκολα αυτή τη στιγμή, να γνωρίζετε ότι η ψυχοθεραπεία και άλλες θεραπευτικές παρεμβάσεις μπορούν να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε το πένθος.

Στάδια του πένθους

Το πένθος είναι μια πολύπλοκη διαδικασία και περιλαμβάνει πέντε στάδια, συνήθως στην παρακάτω σειρά:

• την άρνηση
• το θυμό
• την διαπραγμάτευση
• την κατάθλιψη
• την αποδοχή

Το πένθος μπορεί να έχει πολλές μορφές και να προκύπτει από διαφορετικούς λόγους. Το πένθος δεν αφορά μόνο την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, αλλά μπορεί να είναι αποτέλεσμα μιας ασθένειας, το τέλος μιας στενής σχέσης ή ακόμη και το τέλος ενός ονείρου.

Το πένθος μπορεί να προκύψει και από σημαντικές αλλαγές στη ζωή όπως η μετακόμιση σε μια νέα πόλη, η αλλαγή σχολείου, μια νέα δουλειά, η κοινωνική απομόνωση λόγω της πανδημίας.

Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει μόνο ένας λόγος για τον οποίο πενθούν οι άνθρωποι. Ανεξάρτητα με το λόγο για τον οποίο κάποιος πενθεί δεν υπάρχουν σωστά ή λάθος συναισθήματα.

Τα πέντε στάδια του πένθους βοηθούν να κατανοήσετε την διαδικασία του πένθους, είτε αφορά εσάς είτε κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο. Να θυμάστε ότι ο καθένας πενθεί διαφορετικά.

Μπορεί να βιώνετε πολλά έντονα συναισθήματα ή φαινομενικά να μην αντιδράτε σε τίποτα. Και οι δύο περιπτώσεις δεν είναι ασυνήθιστες.

Ο χρόνος που χρειάζεται ο καθένας για να πενθήσει είναι διαφορετικός. Κάποιοι χρειάζονται ώρες, κάποιοι άλλοι μήνες ή και χρόνια για να καταφέρουν να επουλωθούν.

1. Άρνηση

Το πρώτο στάδιο του πένθους είναι η άρνηση, η οποία βοηθά να μειώσετε τον πόνο της απώλειας. Όσο επεξεργάζεστε την πραγματικότητα της απώλειας, προσπαθείτε να επιβιώσετε από το συναισθηματικό πόνο. Μπορεί να είναι δύσκολο να πιστέψετε ότι χάσατε ένα σημαντικό πρόσωπο στη ζωή σας, ειδικά όταν με αυτό το άτομο είχατε μιλήσει τις προηγούμενες εβδομάδες ή μέρες.

Η πραγματικότητα αλλάζει εντελώς τη στιγμή της απώλειας. Το μυαλό χρειάζεται λίγο χρόνο για να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα. Θυμόσαστε όλες τις εμπειρίες που έχετε μοιραστεί με το άτομο που χάσατε, και ίσως να σκέφτεστε πως θα μπορέσετε να προχωρήσετε στη ζωή σας χωρίς αυτό τον άνθρωπο.

Οι πληροφορίες που χρειάζονται επεξεργασία είναι πολλές και η διαδικασία επώδυνη. Η άρνηση προσπαθεί να επιβραδύνει αυτή τη διαδικασία ώστε να κάνετε ένα βήμα τη φορά, αντί να ρισκάρετε να σας κατακλύσουν  τα συναισθήματα.

2. Θυμός

Μερικές φορές ο πόνος μπορεί να πάρει πολλές μορφές. Ο πόνος της απώλειας μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε θυμό.

Ο έντονος θυμός μπορεί να ξαφνιάσει εσάς και τα αγαπημένα σας πρόσωπα αλλά αυτό δεν είναι ασυνήθιστο. Ο θυμός εξυπηρετεί ένα σκοπό.

Μπορεί να είναι δύσκολο για κάποιους να εκδηλώνουν το θυμό τους, επειδή σε κάποιες κουλτούρες ο θυμός είναι ένα συναίσθημα φόβου ή ένα συναίσθημα που απορρίπτεται. Μπορεί να προσπαθείτε να τον αποφύγετε αντί να τον αντιμετωπίζετε.

Σε αυτό το στάδιο μπορεί να αναρωτιέστε, "Γιατί σε εμένα;" ή "Τι έκανα για να το αξίζω αυτό;"

Μπορεί να θυμώνετε ξαφνικά με πράγματα, φίλους ή μέλη της οικογένειας. Μπορεί να νιώθετε θυμό για την ίδια τη ζωή.

Δεν είναι σπάνιο να νιώθετε θυμό προς το άτομο που χάσατε. Λογικά καταλαβαίνετε ότι το άτομο δεν φταίει, συναισθηματικά όμως μπορεί να νιώθετε πικρία επειδή σας προκάλεσε τόσο πόνο και σας άφησε μόνους.

Επίσης μπορεί να νιώθετε ενοχές επειδή θυμώνετε. Αυτό όμως εντείνει το θυμό σας. Προσπαθήστε να υπενθυμίζετε στον εαυτό σας ότι κάτω από το θυμό υπάρχει ο πόνος. Και ακόμη και αν δεν το νιώθετε αυτό, ο θυμός είναι αναγκαίο βήμα για την επούλωσή σας.

Ο θυμός μπορεί να είναι ένας τρόπος για να επανασυνδεθείτε με τον κόσμο μετά την απομόνωσή σας στο στάδιο της άρνησης. Όταν είστε μουδιασμένοι, απομακρύνεστε από όλους. Όταν είστε θυμωμένοι, προσπαθείτε να συνδεθείτε με τους άλλους μέσω αυτού του συναισθήματος.

Αλλά ο θυμός δεν είναι το μοναδικό συναίσθημα που μπορείτε να βιώσετε σε αυτό το στάδιο. Η ευερεθιστότητα, η πικρία, η ανησυχία, η οργή, και η ανυπομονησία είναι κάποια άλλα συναισθήματα που εμφανίζονται σε αυτό το στάδιο.  Είναι όλα κομμάτι της ίδιας διαδικασίας.

3. Διαπραγμάτευση

Όταν αντιμετωπίζετε μια απώλεια, δεν είναι ασυνήθιστο να νιώθετε τόσο απελπισμένοι που να είστε πρόθυμοι να κάνετε οτιδήποτε που θα σας ανακουφίσει ή θα απαλύνει τον πόνο σας. Η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου σας κάνει να σκέφτεστε τρόπους για να αποφύγετε τον πόνο. Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορείτε να διαπραγματευτείτε.

Όταν η διαπραγμάτευση ξεκινά, συχνά καθοδηγείται από μια μεγαλύτερη δύναμη ή κάτι μεγαλύτερο από αυτό που είμαστε εμείς και μπορεί να επηρεάσει το αποτέλεσμα. Σε αυτό το στάδιο αντιλαμβανόμαστε την ανθρώπινη φύση μας όταν συνειδητοποιούμε ότι δεν υπάρχει τίποτα που μπορούμε να κάνουμε για να αλλάξουμε ή να βελτιώσουμε τα πράγματα.

Το αίσθημα της αβοηθητότητας μπορεί να μας κάνει να αντιδράσουμε στην διαπραγμάτευση, η οποία μας δίνει την αίσθηση του ελέγχου σε κάτι που φαίνεται ότι δεν μπορούμε να το ελέγξουμε. Στη διάρκεια της διαπραγμάτευσης μπορεί να επικεντρώνεστε στα λάθη σας ή να μετανιώνετε για κάποια πράγματα. Βλέπετε πίσω  την σχέση σας με το άτομο που χάσατε και επικεντρώνεστε σε όλες τις στιγμές που μπορεί να του προκαλέσατε πόνο.

Είναι πολύ συνηθισμένο να σκέφτεστε στιγμές που είπατε πράγματα που δεν τα εννοούσατε, και εύχεστε να μπορούσατε να γυρίσετε το χρόνο πίσω και να φερόσασταν διαφορετικά. Επίσης σκέφτεστε όλα τα πιθανά σενάρια που θα μπορούσαν να έχουν διαδραματιστεί ώστε τα αποτελέσματα να είναι καλύτερα και να μην νιώθετε τόσο έντονο συναισθηματικό πόνο.

4. Κατάθλιψη

Όπως συμβαίνει με όλα τα άλλα στάδια του πένθους, η κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί με διαφορετικούς τρόπους. Δεν υπάρχει σωστός και λάθος τρόπος , ούτε προθεσμία στο πένθος. Είναι φυσιολογικό και απαραίτητο κομμάτι του πένθους.

Στη διάρκεια του πένθους, αρχίζετε να αντιμετωπίζετε την παρούσα πραγματικότητα και να αποδέχεστε την απώλεια που βιώνετε. Αυτή η συνειδητοποίηση, μπορεί να προκαλέσει έντονη θλίψη και απελπισία.

Αυτή η έντονη θλίψη μπορεί να εκδηλωθεί με τους εξής τρόπους:

• έντονη κόπωση
• νιώθετε ευάλωτοι
• νιώθετε μπερδεμένοι
• δεν θέλετε να κάνετε τίποτα
• δεν πεινάτε ή δεν θέλετε να φάτε
• δεν μπορείτε ή δεν θέλετε να σηκωθείτε από το κρεβάτι σας το πρωί
• δεν απολαμβάνατε τις δραστηριότητες που πριν σας έδιναν χαρά

Αυτή η κατάσταση είναι προσωρινή και είναι μια άμεση απόκριση στο πένθος. Όσο δύσκολα και αν νιώθετε την παρούσα στιγμή, αυτό το στάδιο είναι απαραίτητο στη διαδικασία της επούλωσης.

5. Αποδοχή

Η αποδοχή δεν σημαίνει απαραίτητα ότι νιώθετε καλά με όσα συνέβησαν. Ανάλογα με την εμπειρία σας, μπορεί να είναι απόλυτα κατανοητό αν δεν νιώσετε ποτέ έτσι.

Η αποδοχή έχει να κάνει περισσότερο με το πως αντιλαμβάνεστε την εμπειρία της απώλειας, πως έχετε μάθει να ζείτε με αυτή και πως έχετε αναπροσαρμόσει τη ζωή σας.

Μπορεί να νιώθετε πιο άνετα να ζητήσετε βοήθεια από τους φίλους και την οικογένειά σας στη διάρκεια αυτού του σταδίου, αλλά είναι επίσης φυσιολογικό αν προτιμάτε να απομονώνεστε κάποιες φορές.

Ίσως να νιώθετε ότι αποδέχεστε την απώλεια αλλά να μετακινήστε σε κάποιο άλλο στάδιο του πένθους ξανά. Αυτά τα μπρος-πίσω είναι φυσιολογικά και αποτελούν κομμάτι της επούλωσης.

Μπορεί να μείνετε σε αυτό το στάδιο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα νιώσετε ποτέ ξανά θλίψη ή θυμό για την απώλειά σας , αλλά ότι βλέπετε με διαφορετική οπτική την νέα πραγματικότητα.

Είναι πολύ σημαντικό να ζητήσετε βοήθεια αν τη χρειάζεστε. Φροντίστε τον εαυτό σας και δημιουργήστε μια υγιή ρουτίνα ώστε να μπορέσετε να αντιμετωπίσετε κάποια σωματικά συμπτώματα του πένθους. Η τακτική άσκηση και η ισορροπημένη διατροφή θα σας βοηθήσουν να ανακουφιστείτε από τον πόνο, τα προβλήματα του πεπτικού και τις αλλαγές στον ύπνο. Μιλήστε για όσα νιώθετε με την οικογένεια και τους φίλους σας ή τον ψυχοθεραπευτή σας.

Ζητήστε βοήθεια

Να θυμάστε ότι δεν χρειάζεστε να είστε μόνοι σε όλο αυτό. Η αναζήτηση βοήθεια είναι ένα σημαντικό βήμα στη διαδικασία του πένθους. Χρειάζεστε χρόνο για να επουλωθείτε και αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό. Με αγάπη και συμπόνια από τα αγαπημένα σας πρόσωπα, θα έρθει η επούλωση.