Συχνά προβλήματα Ψυχικής Υγείας
Ο αριθμός των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν κάποιο σοβαρό πρόβλημα ψυχικής υγείας ολοένα και αυξάνεται. Αυτά τα προβλήματα χαρακτηρίζονται είτε από διαταραχές της σκέψης, είτε από ψυχοσωματικά συμπτώματα, είτε από διαταραχές του συναισθήματος και συνδυασμούς αυτών. Αν και τα βαθύτερα αίτια για πολλές διαταραχές ψυχικής υγείας ακόμα δεν έχουν ακόμη ανακαλυφθεί, ωστόσο, πολλά από τα συμπτώματα είναι επιστημονικά κατανοητά.
Παρακάτω θα αναλύσουμε τα πιο συχνά και σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας, καθώς και τη θεραπεία τους. Αναφέρονται ενδεικτικά κάποια σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα και διαταραχές, αλλά αυτή η λίστα είναι ένας οδηγός για καταστάσεις που παρατηρούνται συχνά, ενώ κάποιες διαταραχές μπορεί να συνυπάρχουν ταυτόχρονα (συννόσηση).
Κατάθλιψη
Η κατάθλιψη όπως υπολογίζεται επηρεάζει 300 εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο και είναι η πιο συχνή ψυχική διαταραχή, και γενικά επηρεάζει περισσότερο τις γυναίκες από ότι τους άνδρες. Χαρακτηρίζεται από την απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης, θλίψη, συναισθήματα ενοχών ή χαμηλής αυτοεκτίμησης, δυσκολίες στον ύπνο, αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες, κόπωση και έλλειψη συγκέντρωσης. Η κατάθλιψη δεν προκύπτει απλά σαν αποτέλεσμα της αύξησης ή της μείωσης των νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου (ειδικά της σεροτονίνης, όπως περιγράφεται συχνά). Αντιθέτως υπάρχουν πολλοί παράγοντες όπως οι γενετικοί, τα γεγονότα της ζωής, τα ιατρικά προβλήματα ακόμα και φάρμακα που μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση της κατάθλιψης.
Επειδή η κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί ως χρόνια ή με επαναλαμβανόμενα επεισόδια (υποτροπιάζουσα), μπορεί να παρέμβει σοβαρά στην λειτουργικότητα του ατόμου στη ζωή και στη δουλειά, και να έχει αρνητικό αντίκτυπο στις σχέσεις. Στην πιο σοβαρή της μορφή η κατάθλιψη μπορεί να προκαλέσει αυτοκτονικές σκέψεις και απόπειρες αυτοκτονίας. Αναλόγως της βαρύτητας της κατάθλιψης, για την αποτελεσματική θεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ψυχοθεραπεία, αντικαταθλιπτικά φάρμακα, βελονισμός, ομοιοπαθητική ή συνδυασμοί αυτών.
Άγχος
Δεν είναι ασυνήθιστο για έναν άνθρωπο με κατάθλιψη να έχει επίσης άγχος (και αντίστροφα), μια διαταραχή που επηρεάζει εκατομμύρια ενήλικες στον κόσμο. Οι διαταραχές άγχους οφείλονται σε πολλούς παράγοντες, περιλαμβανομένων της κληρονομικότητας (DNA), της χημείας του εγκεφάλου και των γεγονότων της ζωής, και μπορεί να θεραπευθεί αποτελεσματικά σε υψηλό ποσοστό. Η ψυχοθεραπεία και τα αγχολυτικά φάρμακα παίζουν σημαντικό ρόλο στον έλεγχο και στη διαχείριση των συμπτωμάτων του άγχους.
Κρίσεις Πανικού
Οι κρίσεις πανικού ανήκουν και αυτές στις αγχώδεις διαταραχές. Μία κρίση πανικού είναι ένα έντονο επεισόδιο φόβου που μπορεί να συμβεί χωρίς προειδοποίηση. Χαρακτηρίζονται από ταχυκαρδία, εφίδρωση, τρέμουλο, δύσπνοια και αισθήματα επικείμενου θανάτου.
Διπολική διαταραχή (μανιοκατάθλιψη)
Στην διπολική διαταραχή παρατηρούνται μανιακά (ή υπομανιακά) ή και καταθλιπτικά επεισόδια, με περιόδους με φυσιολογική ή σταθερή διάθεση (νορμοθυμία), και αυτή η νόσος επηρεάζει περίπου 60 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Τα μανιακά επεισόδια μπορεί να περιλαμβάνουν έντονη διάθεση ή ευερεθιστότητα, υπερδραστηριότητα, ενισχυμένη αυτοεκτίμηση και έλλειψη επιθυμίας για ύπνο. Η υπομανία είναι λιγότερο σοβαρή από την μανία. Τα καταθλιπτικά επεισόδια συχνά χαρακτηρίζονται από συναισθήματα έντονης θλίψης, απελπισίας, χαμηλής ενέργειας και δυσκολιών στον ύπνο. Καθώς η αιτία της διπολικής διαταραχής δεν είναι απολύτως γνωστή, ένα μίγμα γενετικών, νευροχημικών και περιβαλλοντικών παραγόντων μπορεί να παίζουν ρόλο στην εξέλιξη της νόσου, που μπορεί να θεραπευτεί με φαρμακευτική αγωγή και ψυχοκοινωνική υποστήριξη.
Σχιζοφρένεια και άλλες ψυχώσεις
Οι ψυχώσεις (σχιζοφρένεια), είναι σοβαρές ψυχικές διαταραχές που επηρεάζουν περίπου 23 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και χαρακτηρίζονται από στρεβλώσεις στη σκέψη (παραληρητικές ιδέες), στην αντίληψη, στα συναισθήματα, στην αίσθηση του εαυτού και στη συμπεριφορά. Οι άνθρωποι που έχουν σχιζοφρένεια μπορεί επίσης να έχουν ψευδαισθήσεις και παραισθήσεις. Εξαιτίας του στίγματος και των προκαταλήψεων, πολλοί άνθρωποι που βιώνουν τέτοιες ψυχικές νόσους στερούνται την επαρκή ιατρική και κοινωνική υποστήριξη, που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην θεραπεία της διαταραχής. Η θεραπεία για τη σχιζοφρένεια (ψυχωσική συνδρομή) βασίζεται στη φαρμακευτική αγωγή (αντιψυχωσικά).
Άνοια
Η άνοια είναι γενικά χρόνια ή εξελίσσεται με την πάροδο των χρόνων και συνεπάγεται επιδείνωση της γνωστικής λειτουργίας πέρα από αυτή που επιφέρει η κανονική γήρανση, επηρεάζει περίπου 50 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Κυρίως πλήττεται η μνήμη, αλλά και άλλες λειτουργίες όπως ο προσανατολισμός, η σκέψη, η αντίληψη, οι αριθμητικές πράξεις και η ομιλία. Η μείωση της γνωστικής λειτουργίας προκαλεί γενικά επιδείνωση του συναισθηματικού και κοινωνικού ελέγχου. Η άνοια μπορεί να προκληθεί από πολλά νοσήματα που επηρεάζουν τον εγκέφαλο, και δεν υπάρχει ακόμη διαθέσιμη θεραπεία, αλλά υπάρχουν παρηγορητικές (ανακουφιστικές) θεραπείες που έχουν σχεδιαστεί για να μειώνουν τη σύγχυση και την ταλαιπωρία του ασθενή.
Διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD)
Το μετατραυματικό στρες (PTSD) είναι μια διαταραχή άγχους που προκαλείται από ψυχοπιεστικά ή τραυματικά γεγονότα. Είναι πολύ συχνή όχι μόνο σε ανθρώπους που υπηρετούν το στρατό αλλά και σε εκείνους που έχουν βιώσει την κακοποίηση ή κάποιο ατύχημα ή επιθέσεις. Εκτός από τα συμπτώματα που συνδέονται με το άγχος, οι εφιάλτες και οι αναδρομές, όπως και τα συναισθήματα ενοχών για το τραυματικό γεγονός είναι σημάδια του PTSD.
Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή χαρακτηρίζεται από ιδεοληψίες και ψυχαναγκασμούς. Προκαλείται από το άγχος σχετικά με συγκεκριμένα πράγματα, όπως ο φόβος ενός ανθρώπου να θέσει σε κίνδυνο τους αγαπημένους του ή ο φόβος για αρρώστιες, ή το φόβο για την απώλεια του ελέγχου, ή ότι φόβος κάτι κακό θα συμβεί (στον ίδιο ή σε δικούς του ανθρώπους). Έτσι, το άτομο αναπτύσσει καταναγκασμούς ώστε να αποφύγει τις ιδεοληψίες, όπως το να ελέγχει πολλές φορές τις πόρτες ή τα παράθυρα αν είναι κλειδωμένα και αν έχει κλείσει όλες τις ηλεκτρικές συσκευές ή να κάνει τα πάντα ώστε να αποφύγει δημόσια μέρη ή επιφάνειες που έχουν αγγίξει άλλοι άνθρωποι.
Οι διαταραχές ψυχικής υγείας είναι ένα παγκόσμιο θέμα που αγγίζει σημαντικό μέρος του πληθυσμού. Αν και κάθε κατάσταση είναι μοναδική, υπάρχει θεραπεία και επιλογές διαθέσιμες ώστε να βοηθηθούν οι άνθρωποι, και να ανακτήσουν τον έλεγχο της ζωής τους. Αρχικά χρειάζεται να γίνει μια ακριβής διάγνωση και να καθοριστεί η κατάλληλη θεραπεία για εσάς, είτε πρόκειται για φαρμακευτική αγωγή, είτε για ψυχοθεραπεία.
Η λύση αρχίζει από την σωστή διάγνωση και ενημέρωση
Υπάρχουν λύσεις και η η ενημέρωση σχετικά με τις διαταραχές ψυχικής υγείας είναι το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων που αντιμετωπίζετε. Αν πιστεύετε ότι εσείς ή κάποιος που αγαπάτε έχει κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας από αυτά που προαναφέρθηκαν απευθυνθείτε σε ένα ΨΥΧΙΑΤΡΟ-ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ώστε να γίνει η διάγνωση και να σχεδιαστεί η θεραπεία που θα προσφέρει ανακούφιση στον ασθενή και μια καλύτερη ποιότητα ζωής.