Προσταγλαδίνες

Προσταγλαδίνες

Οι προσταγλαδίνες είναι ενώσεις που υπάρχουν  φυσιολογικά στον οργανισμό μας και παίζουν κύριο ρόλο στην αναπαραγωγή και στην φλεγμονή. Έχουν παρόμοια δράση με αυτή των ορμονών. Αν και η σύνθεση των ορμονών είναι μια διαδικασία που συμβαίνει στους αδένες κάτι τέτοιο δεν ισχύει για τις προσταγλαδίνες. Η σύνθεση των προσταγλαδινών λαμβάνει χώρα σε οποιαδήποτε περιοχή του σώματος υπάρχει ανάγκη.

Τι είναι οι προσταγλαδίνες;

Σε αντίθεση με τις περισσότερες ορμόνες, οι οποίες παράγονται από ένα αδένα και στη συνέχεια μεταφέρονται στην κυκλοφορία του αίματος για να δράσουν σε πιο απομακρυσμένες περιοχές στο σώμα, οι προσταγλαδίνες παράγονται στη θέση που το σώμα έχει ανάγκη. Η παραγωγή των προσταγλαδινών μπορεί να γίνει σχεδόν σε όλα τα κύτταρα και όλα τα μέρη του σώματος ως ένα μέσο αντιμετώπισης της βλάβης.

Οι προσταγλαδίνες δρουν σαν σήματα για τον έλεγχο διαφορετικών διαδικασιών στις περιοχές της σύνθεσής τους. Η σύνθεση των προσταγλαδινών συμβαίνει σε θέσεις του ιστού που υπάρχει βλάβη ή λοίμωξη, προκαλούν φλεγμονή, πόνο και πυρετό ως κομμάτι της διαδικασίας της επούλωσης. Όταν υπάρχει μια βλάβη σε ένα αιμοφόρο αγγείο, η προσταγλαδίνη θρομβοξάνη, διεγείρει το σχηματισμό θρόμβου ώστε να επουλωθεί το τραύμα. Η θρομβοξάνη επίσης προκαλεί σύσπαση στους μύες στα αιμοφόρα αγγεία ( με αποτέλεσμα τη στένωση του αιμοφόρου αγγείου). Όλη αυτή η διαδικασία έχει ως στόχο την αποτροπή της απώλειας αίματος.

Μια ακόμη προσταγλαδίνη που ονομάζεται προστακυκλίνη έχει τα αντίθετα αποτελέσματα από την θρομβοξάνη. Μειώνει την πήξη του αίματος και αποτρέπει το σχηματισμό θρόμβων , επίσης προκαλεί χαλάρωση στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την διαστολή των αγγείων. Οι αντίθετες επιδράσεις της θρομοβοξάνης και της προστακυκλίνης στα αιμοφόρα αγγεία έχουν ως αποτέλεσμα τον έλεγχο της ροής του αίματος και τη ρύθμιση της απόκρισης στη βλάβη και στη φλεγμονή. Οι προσταγλαδίνες επίσης παίζουν ρόλο στη σύσπαση και στη χαλάρωση των μυών στο στομάχι και στους αεραγωγούς.

Είναι γνωστό ότι ρυθμίζουν το αναπαραγωγικό σύστημα των γυναικών και παίζουν ρόλο στην ωορρηξία, στον εμμηνορροϊκό κύκλο και στο τοκετό.

Ποιος είναι ο μηχανισμός σύνθεσης των προσταγλαδινών;

Η χημική αντίδραση που οδηγεί στη σύνθεση των προσταγλαδινών περιλαμβάνει μερικά βήματα. Το πρώτο βήμα περιλαμβάνει το ένζυμο κυκλοοξυγενάση. Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι αυτού του ενζύμου, η κυκλοοξυγενάση-1 και η κυκλοοξυγενάση-2. Όταν το σώμα λειτουργεί φυσιολογικά, τα βασικά επίπεδα των προσταγλαδινών παράγονται από τη δράση της κυκλοοξυγενάσης-1. Όταν το σώμα έχει κάποια βλάβη (ή φλεγμονή που υπάρχει σε κάποια περιοχή), τότε συμβαίνει η ενεργοποίηση της κυκλοοξυγενάσης-2 , η οποία οδηγεί στη σύνθεση επιπλέον προσταγλαδινών . οι οποίες συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της βλάβη στο σώμα.

Οι προσταγλαδίνες δρουν μετά τη σύνδεσή τους σε συγκεκριμένους υποδοχείς, τουλάχιστον οχτώ διαφορετικούς τύπους υποδοχέων προσταγλαδίνης. Η παρουσία αυτών των υποδοχέων σε διαφορετικά όργανα σε όλο το σώμα επιτρέπει  τη διαφορετική δράση κάθε προσταγλαδίνης, ανάλογα με τον υποδοχέα που αλληλεπιδρά.

Οι προσταγλαδίνες έχουν μικρή διάρκεια ζωής και το σώμα τις διασπά γρήγορα. Δρουν μόνο σε περιοχές που βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με τη θέση παραγωγής τους, αυτό βοηθά στη ρύθμιση της δράσης τους.

Προσταγλαδίνες και αναπαραγωγή

Είναι γνωστό ότι οι προσταγλαδίνες είναι παρούσες καθ' όλη τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου μιας γυναίκας. Αν και χρειάζονται περισσότερες μελέτες για την πλήρη κατανόηση του ρόλου των προσταγλαδινών στην αναπαραγωγή.

Στην διάρκεια της εμμήνου ρύσεως, οι προσταγλαδίνες προκαλούν συσπάσεις στους μύες της μήτρας. Αυτές οι συσπάσεις βοηθούν στην αποβολή του περιεχομένου στης μήτρας.

Τα υψηλά επίπεδα προσταγλαδινών μπορεί να προκαλούν έντονες κράμπες στην περίοδο και σοβαρές συσπάσεις μπορεί να οδηγούν στη συστολή των αιμοφόρων αγγείων γύρω από τη μήτρα.

Όταν ξεκινά ο τοκετός, οι προσταγλαδίνες βοηθούν καθώς προκαλούν διαστολή της μήτρας και συσπάσεις.

Ο γιατρός μπορεί να χορηγήσει προσταγλαδίνες για την πρόκληση του τοκετού. Ωστόσο, υπάρχουν και πιθανές παρενέργειες από την χορήγηση προσταγλαδινών που περιλαμβάνουν:

• Ναυτία
• Εμετό
• Διάρροια
• Πυρετό
• Υπερδιέγερση της μήτρας

Οι προσταγλαδίνες επίσης για περιπτώσεις όπως:

• Ο έλεγχος της αιμορραγίας μετά τον τοκετό
• Η διακοπή μιας κύησης

Οι προσταγλαδίνες επίσης παίζουν ρόλο στη στύση στους άνδρες. Λόγω αυτού του ρόλου τους, πολλές φορές χορηγούνται σε ενέσιμη μορφή σε άνδρες με στυτική δυσλειτουργία για την επίτευξη της στύσης. Η στυτική δυσλειτουργία είναι μια κατάσταση στην οποία ο άνδρας δεν μπορεί να έχει στύση ή να την διατηρήσει αρκετά ώστε να επιτευχθεί η σεξουαλική επαφή.

Προσταγλαδίνες και φλεγμονή

Όταν υπάρχει φλεγμονή σε μια περιοχή του σώματος, αυτό σημαίνει ότι το ανοσοποιητικό μας σύστημα ανταποκρίνεται σε μια λοίμωξη ή ένα τραυματισμό.

Η φλεγμονή είναι ένας τρόπος με τον οποίο το σώμα κάνει την προσπάθειά του να επουλώσει τη βλάβη αλλά κάποιες φορές μπορεί να βγει εκτός ελέγχου και να προκαλεί μεγαλύτερα προβλήματα.

Η φλεγμονή παίζει κύριο ρόλο σε καταστάσεις όπως η αρθρίτιδα, ο λύκος, ο καρκίνος, τα νευροεκφυλιστικά και τα καρδιαγγειακά νοσήματα.

Οι προσταγλαδίνες παίζουν ρόλο κλειδί στη φλεγμονή και συμβάλλουν στην εμφάνιση ερυθρότητας, οιδήματος και πόνου.

Η υπερβολική παραγωγή προσταγλαδινών εξαιτίας της φλεγμονής μπορεί να οδηγεί σε:

• Αρθρίτιδα
• Βαριά έμμηνο ρύση
• Επώδυνες κράμπες στην έμμηνο ρύση

Τι συμβαίνει όταν τα επίπεδα των προσταγλαδινών είναι υψηλά;

Τα υψηλά επίπεδα προσταγλαδινών οφείλονται συνήθως σε τραυματισμό ή λοίμωξη και προκαλούν φλεγμονή, η οποία έχει άμεση σχέση με συμπτώματα όπως η ερυθρότητα, το οίδημα, ο πόνος και ο πυρετός. Αυτό είναι σημαντικό κομμάτι της φυσιολογικής διαδικασίας της επούλωσης.

Ωστόσο, αυτή η φυσιολογική απόκριση μπορεί μερικές φορές να οδηγεί σε υπερβολική και χρόνια παραγωγή προσταγλαδινών, η οποία συμβάλλει σε διαφορετικά νοσήματα που προκαλούν ανεπιθύμητη φλεγμονή. Αυτό σημαίνει ότι κάποια φάρμακα, ειδικά οι αναστολείς της κυκλοοξυγενάσης-2, είναι σημαντικά για την θεραπεία καταστάσεων όπως η αρθρίτιδα, η βαριά αιμορραγία στην έμμηνο ρύση και οι επώδυνες κράμπες στην έμμηνο ρύση. Επίσης, αυτά τα φάρμακα μπορεί να έχουν θετική επίδραση στην θεραπεία συγκεκριμένων μορφών καρκίνου όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου και ο καρκίνος του μαστού.

Τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα , όπως η ασπιρίνη και η ιβουπροφαίνη, λειτουργούν μέσω της αναστολής της δράσης της κυκλοοξυγενάσης. Αυτή δράση έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των επιπέδων των προσταγλαδινών. Αυτό εξηγεί γιατί αυτά τα φάρμακα ανακουφίζουν από τα συμπτώματα της φλεγμονής. Η ασπιρίνη επίσης μπλοκάρει την παραγωγή της θρομβοξάνης και  έτσι προλαμβάνει τον ανεπιθύμητο σχηματισμό θρόμβων σε ασθενείς με νοσήματα του καρδιαγγειακού.

Τι συμβαίνει όταν τα επίπεδα των προσταγλαδινών είναι χαμηλά;

Υπάρχουν προσταγλαδίνες σε τεχνητή μορφή που έχουν ως στόχο την αύξηση των επιπέδων των προσταγλαδινών στο σώμα κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Για παράδειγμα, η χορήγηση προσταγλαδινών μπορεί να προκαλέσει τοκετό στο τέλος της εγκυμοσύνης. Επίσης οι προσταγλαδίνες χρησιμοποιούνται για την θεραπεία των ελκών του στομάχου, του γλαυκώματος και της συγγενούς καρδιοπάθειας στα νεογέννητα παιδιά.