Ψωρίαση: συμπτώματα, αιτίες και αντιμετώπιση

Ψωρίαση

Η ψωρίαση είναι μια χρόνια δερματική πάθηση, στην οποία οι ασθενείς εμφανίζουν παχιά, ροζ ή κόκκινα μπαλώματα (ψωριασικές πλάκες). Οι ψωριασικές πλάκες μπορεί να εμφανίζουν στην επιφάνειά τους λευκές νιφάδες.

Η ψωρίαση συνήθως κάνει την εμφάνισή της στην αρχή της ενηλικίωσης, αν και μπορεί να εμφανιστεί και αργότερα στη ζωή. Οι άνθρωποι κάθε ηλικίας, φύλου ή εθνικότητας μπορεί να εμφανίζουν ψωρίαση. Φυσικά, υπάρχουν περίοδοι ύφεσης και έξαρσης της νόσου.

Τύποι ψωρίασης

Υπάρχουν πέντε τύποι ψωρίασης, και οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν,  συνήθως, μόνο ένα τύπο ψωρίασης. Κάθε τύπος έχει τα δικά του συμπτώματα.

1. Ψωρίαση κατά πλάκας

Είναι η πιο συχνή μορφή ψωρίασης. Συνήθως κάνει την εμφάνισή της με διογκωμένες ερυθρές πλάκες που καλύπτονται από λευκά λέπια (φολίδες). Οι συγκεκριμένες πλάκες προκαλούν φαγούρα, μπορεί να είναι επώδυνες, να σπάνε και να αιμορραγούν και συνήθως κάνουν την εμφάνισή τους σε περιοχές το τριχωτό της κεφαλής, τα γόνατα, οι αγκώνες, η πλάτη, τα χέρια και τα πόδια.

2. Σταγονοειδής ψωρίαση

Συχνά κάνει την εμφάνισή της στην παιδική ηλικία ή στην πρώιμη ενηλικίωση, και είναι ο δεύτερος πιο συχνός τύπος ψωρίασης. Περίπου το 10% των ασθενών με ψωρίαση έχουν σταγονοειδή ψωρίαση. Συνήθως,  αυτός ο τύπος ψωρίασης έχει σχέση με τις στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις. Αν ένα άτομο έχει σταγονοειδή ψωρίαση τότε ίσως πρέπει να κάνει κάποιες εξετάσεις για το βακτήριο του στρεπτόκοκκου.

3. Ανάστροφη ψωρίαση

Είναι επίσης γνωστή ως καμπτική ψωρίαση και προκαλεί κόκκινες βλάβες στο δέρμα που είναι λείες. Συνήθως προσβάλλει τα γεννητικά όργανα ή τις περιοχές γύρω από τα γεννητικά όργανα, όπως η βουβωνική χώρα. Σε πολλές περιπτώσεις  οι άνθρωποι με ανάστροφη ψωρίαση έχουν και κάποιον άλλο τύπο ψωρίαση σε άλλο σημείο του σώματος την ίδια στιγμή.

4. Φλυκταινώδης ψωρίαση

Σε αυτή τη μορφή ψωρίασης κάνουν την εμφάνισή τους λευκές φουσκάλες γεμάτες πύον που περιβάλλονται από ερυθρές πλάκες και σχηματίζουν τις φλύκταινες. Συνήθως προσβάλλει τα χέρια και τα πόδια. Το πύον αποτελείται από λευκά αιμοσφαίρια. Όταν οι φλύκταινες που είναι γεμάτες πύον καλύπτουν το σώμα, μπορεί ο ασθενής να νιώθει άρρωστος ή εξουθενωμένος, να έχει πυρετό, ρίγος, έντονη φαγούρα, ταχυπαλμία, μειωμένη όρεξη ή μυϊκή αδυναμία.

5. Ερυθροδερμική ψωρίαση

Αυτή είναι μια επικίνδυνη και σπάνια μορφή ψωρίασης με κύριο χαρακτηριστικό τις διάσπαρτες, κόκκινες δερματικές βλάβες που εμφανίζουν απολέπιση, προκαλούν σοβαρή φαγούρα και πόνο. Αποτελεί μόνο το 3% των περιπτώσεων της ψωρίασης.

Ποια σημεία του σώματος επηρεάζει η ψωρίαση;

Τα εξανθήματα μπορεί να επηρεάζουν οποιαδήποτε περιοχή του σώματος. Στους περισσότερους ανθρώπους, καλύπτουν μερικά σημεία του δέρματος. Σε σοβαρές περιπτώσεις, οι πλάκες μπορεί να συνδέονται και να καλύπτουν μεγάλες περιοχές στο σώμα. Γενικά, η ψωρίαση επηρεάζει:

• Τους αγκώνες και τα γόνατα.
• Το πρόσωπο, το τριχωτό της κεφαλής και την εσωτερική πλευρά του στόματος.
• Τα νύχια των χεριών και των ποδιών.
• Τα γεννητικά όργανα.
• Το κάτω μέρος της πλάτης, τις παλάμες και τα πόδια.

Ποια είναι η μορφή των ψωριασικών πλακών;

Αρχικά, οι ασθενείς παρατηρούν μικρά κόκκινα εξογκώματα στο δέρμα. Αυτά τα εξογκώματα μεγαλώνουν και έχουν φολίδες-λέπια στην κορυφή τους. Τα λέπια της επιφάνειας μπορεί να φεύγουν εύκολα, αλλά όσα βρίσκονται από κάτω συνδέονται μεταξύ τους. Αν κάποιος ξύσει το εξάνθημα, τα λέπια φεύγουν από το δέρμα και προκαλούν αιμορραγία. Καθώς το εξάνθημα συνεχίζει να μεγαλώσει, μπορεί να σχηματίζει μεγαλύτερη βλάβη.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ψωρίασης;

Εκτός από τις κόκκινες , φολιδωτές πλάκες, τα συμπτώματα της ψωρίασης περιλαμβάνουν:

• Φαγούρα
• Ξηροδερμία
• Απολέπιση του τριχωτού της κεφαλής
• Πόνο στο δέρμα
• Εύθραυστα νύχια
• Πόνο στις αρθρώσεις

Η ψωρίαση είναι το ίδιο πράγμα με το έκζεμα;

Η ψωρίαση και το έκζεμα είναι δύο διαφορετικές παθήσεις του δέρματος. Διαφέρουν στις περιοχές του σώματος που προσβάλλουν, στην φαγούρα που προκαλούν και στην εμφάνιση. Το έκζεμα κάνει την εμφάνισή του πιο συχνά πίσω από τα γόνατα και στην εσωτερική πλευρά του αγκώνα. Επίσης το έκζεμα προκαλεί πιο έντονη φαγούρα από την ψωρίαση. Πολλοί άνθρωποι, ειδικά παιδιά, μπορεί να έχουν ταυτόχρονα έκζεμα και ψωρίαση.

Ποιες είναι οι αιτίες της ψωρίασης;

Η ψωρίαση είναι ένα πρόβλημα του ανοσοποιητικού συστήματος. Το ανοσοποιητικό αντιδρά υπερβολικά, προκαλεί φλεγμονή, η οποία οδηγεί στην πολύ γρήγορη ανάπτυξη των νέων κυττάρων του δέρματος.

Τυπικά, τα κύτταρα του δέρματος ανανεώνονται κάθε 28-30 ημέρες. Στους ανθρώπους με ψωρίαση, νέα κύτταρα αναπτύσσονται κάθε 3-4 ημέρες. Η συσσώρευση αυτών των νέων κυττάρων που αναπληρώνουν τα παλιά κύτταρα δημιουργούν  τα λευκά λέπια της ψωρίασης.

Η ψωρίαση μπορεί να διατρέχει οικογένειες και να έχει γενετικό υπόβαθρο. Όταν οι γονείς έχουν ψωρίαση είναι πολύ πιο πιθανό να εμφανίζουν τα παιδιά ψωρίαση.

Ποιοι παράγοντες προκαλούν έξαρση της ψωρίασης;

Οι παράγοντες που προκαλούν έξαρση της ψωρίασης διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Κανείς δεν γνωρίζει ακριβώς τις αιτίες, οι οποίες περιλαμβάνουν:

• Τραυματισμό στο δέρμα (κοψίματα, γρατζουνιές, χειρουργικές επεμβάσεις)
• Συναισθηματικό στρες (πχ χωρισμός, ερωτική απογοήτευση)
• Στρεπτοκοκκική ή άλλη λοίμωξη που επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα
• Διάφορα φάρμακα (όπως το λίθιο και οι β-αναστολείς)
• Κρύος καιρός, λιγότερη έκθεση στο φως του ήλιου

Άγχος

Το άγχος είναι μια από τις κυριότερες αιτίες που προκαλούν έξαρση της ψωρίασης ή επιδείνωση των συμπτωμάτων. Η ψωρίαση έχει άμεση σχέση με το άγχος. Οι εξάρσεις είναι συχνές σε καταστάσεις στρες και οι υφέσεις όταν κάποιος είναι ήρεμος. Η διαχείριση του άγχους με τη βοήθεια της άσκησης, της γιόγκα και του διαλογισμού, βοηθά σημαντικά στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της ψωρίασης.

Κρύος καιρός

Όταν ένα άτομο ζει σε περιοχές με πολύ κρύο μπορεί να εμφανίζει εξάρσεις της ψωρίασης το χειμώνα. Το αντίθετο συμβαίνει όταν το κλίμα είναι ζεστό. Επειδή η υπεριώδης ακτινοβολία από τον ήλιο καταστέλλει το ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο είναι υπερδραστήριο σε ασθενείς με ψωρίαση. Φυσικά, η άμεση έκθεση στον ήλιο δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 10 λεπτά.

Ξηροδερμία

Οτιδήποτε προκαλεί τραυματισμό στο δέρμα μπορεί να οδηγεί σε έξαρση της ψωρίασης, αυτό συμβαίνει και με την ξηροδερμία. Για αυτό είναι πολύ σημαντικό το δέρμα να παραμένει ενυδατωμένο. Αν κάποιος έχει αλλεργία σε συγκεκριμένα αρώματα, μπορεί να επιλέγει ενυδατικές κρέμες χωρίς άρωμα για να αποφύγει το εξάνθημα.

Β-αναστολείς και λίθιο

Οι β-αναστολείς είναι τα πιο γνωστά φάρμακα για την αντιμετώπιση της υπέρτασης και το λίθιο για ψυχικές διαταραχές ωστόσο μπορεί να επιδεινώνουν την ψωρίαση.

Αν ένα άτομο έχει υψηλή αρτηριακή πίεση, μπορεί να μιλήσει με το γιατρό του και να αλλάξει φαρμακευτική αγωγή ώστε να μην έχει επίδραση στην ψωρίαση. Αν κάποιος παίρνει λίθιο, τότε μπορεί να δοκιμάσει την φωτοθεραπεία ή την τοπική θεραπεία για την ψωρίαση.

Λοιμώξεις του αναπνευστικού

Τα κρυολογήματα και οι στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις, ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα και μπορεί να προκαλούν έξαρση της ψωρίασης. Αν κάποιος με ψωρίαση έχει κάποια λοίμωξη καλό είναι να κάνει κάποιες εξετάσεις ώστε να λάβει το κατάλληλο αντιβιοτικό.

Διατροφή

Οι μελέτες δεν έχουν δείξει ότι υπάρχουν τροφές ή συμπληρώματα διατροφής που συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της ψωρίασης, αλλά η αποφυγή συγκεκριμένων τροφών μειώνει τη φλεγμονή και βοηθά στην ψωρίαση. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι πολλοί άνθρωποι με ψωρίαση έχουν ευαισθησία στη γλουτένη και η κατανάλωση τροφών χωρίς γλουτένη συμβάλλει στη μείωση των συμπτωμάτων.  Αν έχετε εντοπίσει ποιες τροφές επιδεινώνουν την ψωρίαση καλό είναι να τις αποφεύγετε.

Αλκοόλ

Για μερικούς ανθρώπους με ψωρίαση, η κατανάλωση ενός ή δύο ποτών μέσα στην ημέρα οδηγεί σε έξαρση της ψωρίασης. Επίσης οι εξάρσεις που έχουν σχέση με το αλκοόλ μπορεί να έχουν σχέση και με το ψυχολογικό στρες.

Άγχος και ψωρίαση

Η σχέση μεταξύ ψωρίασης και άγχους είναι πολύπλοκη και αμφίδρομη. Το άγχος μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει τις εξάρσεις της ψωρίασης, ενώ οι προκλήσεις που θέτει η ψωρίαση μπορεί να οδηγήσουν σε αυξημένα επίπεδα άγχους και στρες. Η κατανόηση αυτής της σύνδεσης είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική διαχείριση της ψωρίασης. Οι διάφορες θεραπείες θα πρέπει να αντιμετωπίζουν τόσο τα σωματικά συμπτώματα της ψωρίασης όσο και τις ψυχολογικές πτυχές, όπως το άγχος και η κατάθλιψη.

Θεραπεία της ψωρίασης

Υπάρχουν αρκετές θεραπευτικές επιλογές για την ανακούφιση της ψωρίασης. Οι κρέμες μπορεί να είναι αρκετές για την βελτίωση των εξανθημάτων σε μικρές περιοχές του δέρματος. Αν τα εξανθήματα επηρεάζουν μεγαλύτερες περιοχές, ή αν ένας ασθενής έχει πόνο στις αρθρώσεις, ίσως είναι ανάγκη να χρειαστεί επιπλέον θεραπεία. Ο πόνος στις αρθρώσεις μπορεί να είναι σημάδι αρθρίτιδας.

Η θεραπεία είναι ανάλογη με:

• Την σοβαρότητα του εξανθήματος
• Την θέση του εξανθήματος στο σώμα
• Την ηλικία του ασθενή
• Την συνολική υγεία του ασθενή

Οι πιο συχνές θεραπείες για την ψωρίαση περιλαμβάνουν:

• Κρέμες με στεροειδή.
• Ενυδατικές κρέμες για το ξηρό δέρμα.
• Ανθραλίνη, ένα φάρμακο που μειώνει το ρυθμό αναπαραγωγής των κυττάρων του δέρματος.
• Συγκεκριμένα σαμπουάν για την βελτίωση της ψωρίασης στο τριχωτό της κεφαλής.
• Κρέμες με βιταμίνη D3
• Κρέμες με βιταμίνη Α και ρετινοειδή

Ποιες είναι οι εναλλακτικές θεραπευτικές επιλογές αν οι συμβατικές θεραπείες δεν έχουν αποτέλεσμα;

Αν η ψωρίαση δεν βελτιωθεί, ο γιατρός σας μπορεί να σας προτείνει τις παρακάτω θεραπείες:

• Φωτοθεραπεία: η UV ακτινοβολία σε συγκεκριμένα μήκη κύματος μπορεί να μειώνει την φλεγμονή στο δέρμα και το ρυθμό αναπαραγωγής των κυττάρων του δέρματος.
• PUVA: η συγκεκριμένη θεραπεία συνδυάζει το φάρμακο ψωραλένιο με την έκθεση σε συγκεκριμένη UV ακτινοβολία.
• Μεθοτρεξάτη: το συγκεκριμένο φάρμακο χορηγείται σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις, καθώς επηρεάζει σημαντικά το ήπαρ. Αν ένας ασθενής λαμβάνει θεραπεία πρέπει να κάνει συχνά εξετάσεις αίματος.
• Ρετινοειδή: είναι παράγωγα της βιταμίνης Α που μπορεί να έχουν σημαντικές παρενέργειες, όπως οι γενετικές ανωμαλίες.
• Κυκλοσπορίνη: το συγκεκριμένο φάρμακο βοηθά στις σοβαρές περιπτώσεις ψωρίασης. Αλλά μπορεί να προκαλεί αύξηση της αρτηριακής πίεσης και βλάβη στους νεφρούς.
• Ανοσοθεραπείες: είναι οι πιο εξελιγμένες θεραπείες που λειτουργούν μπλοκάροντας το ανοσοποιητικό σύστημα έτσι δεν μπορεί να εκδηλωθεί ένα αυτοάνοσο νόσημα όπως η ψωρίαση.

Μπορεί να εξαφανιστεί η ψωρίαση;

Η ψωρίαση δεν έχει θεραπεία. Μπορεί να εμφανίζει εξάρσεις και υφέσεις. Οι θεραπείες ανακουφίζουν τα συμπτώματα αλλά όχι τη νόσο.

Η ψωρίαση μπορεί να προκαλεί επιπλοκές;

Σε κάποιους ανθρώπους, η ψωρίαση προκαλεί φαγούρα και εξανθήματα. Επίσης μπορεί να προκαλεί πρήξιμο στις αρθρώσεις και αρθρίτιδα. Αν έχετε ψωρίαση, τότε μπορεί να έχετε υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσετε:

• Διαβήτη
• Παχυσαρκία
• Υψηλή χοληστερόλη
• Εγκεφαλικό επεισόδιο
• Καρδιακά επεισόδια

Αν κάποιος έχει ψωρίαση, καλό είναι να ελέγχει συχνά την αρτηριακή του πίεση. Είναι επίσης σημαντικό να μην καπνίζει και να έχει φυσιολογικό βάρος.

Τι είναι η ψωριασική αρθρίτιδα;

Περίπου 1 στους 3 ανθρώπους με ψωρίαση, η φλεγμονή προκαλεί αρθρίτιδα. Τα συμπτώματα της ψωριασικής αρθρίτιδας περιλαμβάνουν οίδημα στις αρθρώσεις , δυσκαμψία και πόνο.

Πώς μπορώ να φροντίζω τον εαυτό μου;

Για να μην έχετε έντονα συμπτώματα είναι σημαντικό να:

• Λαμβάνετε με σωστό τρόπο την φαρμακευτική αγωγή σας.
• Χρησιμοποιείτε ενυδατικές κρέμες, ειδικά μετά το μπάνιο.
• Αποφεύγετε τα σκληρά σαπούνια.
• Χρησιμοποιείτε εξειδικευμένα σαμπουάν για το τριχωτό της κεφαλής.

Άλλα βήματα που μπορείτε να κάνετε για να παραμείνετε υγιείς είναι τα εξής:

• Μιλήστε με το γιατρό σας για τους τρόπους με τους οποίους μπορείτε να περιορίσετε τις επιπλοκές της κατάστασης.
• Αντιμετωπίστε το στρες με τη βοήθεια του διαλογισμού, της σωματικής άσκησης και της ψυχοθεραπείας.