Ψυχολογικές επιπτώσεις μιας έκτρωσης – κατάθλιψη, τύψεις, εμπειρίες

Έκτρωση - κατάθλιψη, τύψεις, εμπειρίες

Από την εμπειρία μου ως ψυχοθεραπευτής, πολλές γυναίκες που έχουν κάνει έκτρωση (άμβλωση) δεν μιλούν για τις επώδυνα συναισθήματα που βιώνουν και τις σκέψεις που τα συνοδεύουν, όπως τις ενοχές, τις τύψεις, το θυμό, το πένθος ή ακόμα και την κατάθλιψη. Από τη μία οι υποστηρικτές των αμβλώσεων υποστηρίζουν ότι τα θέματα ψυχικής υγείας στις γυναίκες είναι σπάνια μετά από μια έκτρωση. Η κοινωνία μας παίρνει αυτή τη θέση επειδή υποστηρίζει ότι κάθε γυναίκα έχει το δικαίωμα να διακόψει μια εγκυμοσύνη. Από την άλλη η εκκλησία αντιμετωπίζει με έντονη επίκριση τις εκτρώσεις. Ετσι λοιπόν μία γυναίκα μπορεί να βρίσκεται στη μέση, και να νιώθει πως κανείς δεν μπορεί να την καταλάβει, αποτρέποντάς τη να μιλήσει ανοιχτά για τα όσα την βασανίζουν.

Πολλές γυναίκες κρατούν κρυφή την έκτρωση από τους δικούς της ανθρώπους, και σιωπούν. Αυτό όμως οδηγεί στη συναισθηματική απομόνωση και στην καθυστέρηση της ψυχικής επούλωσης.

Δυστυχώς, η ανάγκη για ψυχολογική επούλωση μετά από μια έκτρωση είναι αναγκαία στις περισσότερες περιπτώσεις, γιατί υπάρχει ένα μη εκδηλωμένο πένθος.  Έτσι, δεν αναγνωρίζουν την απώλεια και δεν μπορούν να βρουν γαλήνη μέσα τους.  Σύμφωνα με τα στοιχεία:

• Περίπου 1 στις 4 γυναίκες (24%) έχουν κάνει μια έκτρωση μέχρι την ηλικία των 45 ετών.
• Περίπου οι μισές γυναίκες (54%) είναι Χριστιανοί.
• Τέλος, περίπου 6 στις 10 γυναίκες που έχουν κάνει μια έκτρωση (59%) έχουν ήδη ένα ή περισσότερα παιδιά.

Μια έκτρωση μπορεί να προκαλεί τα παρακάτω συναισθήματα και ψυχικές καταστάσεις, όπως περιγράφουν τις εμπειρίες τους οι γυναίκες που έρχονται στο ιατρείο μας:

Κατάθλιψη

Η λύπη είναι το πιο προφανές συναίσθημα μετά από οποιαδήποτε απώλεια. Η λύπη είναι φυσιολογική στη διαδικασία του πένθους. Ακόμη και όταν μια γυναίκα είναι σίγουρη για την απόφαση που πήρε, μπορεί να νιώθει θλίψη για την απώλεια του μέλλοντος της ως μητέρα, με αυτό το παιδί. Πενθεί για το μέλλον που μπορεί να είχαν μαζί. Ορισμένες φορές, η λύπη αυτή μπορεί να γίνει πολύ έντονη, και να βυθίσει μια γυναίκα σε μια χρόνια κατάθλιψη.

Είναι σημαντικό κάθε γυναίκα να κατανοεί τη λύπη και να αποδεχτεί ότι είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα παρά την επιλογή της για την έκτρωση. Η λύπη, μπορεί να προκαλεί σύγχυση όταν συνυπάρχει με τα συναισθήματα της ανακούφισης και της ευτυχίας, αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα και η πολυπλοκότητα του πένθους.

Ενοχές

Οι ενοχές είναι ένα έντονο συναίσθημα που συχνά συνοδεύει πολλές μορφές απώλειας για πολλούς λόγους. Στην περίπτωση της έκτρωσης υπάρχουν μοναδικά συναισθήματα ενοχών, καθώς η έκτρωση είναι μια απόφαση βαθιά συνυφασμένη με το πνευματικό και ηθικό σύστημα των πεποιθήσεων μας.

Στην  περίπτωση της έκτρωσης υπάρχουν πολύπλοκα συναισθήματα ενοχών αν έρχεται σε αντίθεση με τις ηθικές αξίες. Σε αυτές τις περιπτώσεις η γυναίκα πρέπει να επεξεργαστεί τις ενοχές, να συγχωρέσει τον εαυτό της.

Άλλες γυναίκες δεν νιώθουν καθόλου ενοχές (ή νιώθουν ελάχιστες). Σε αυτές τις περιπτώσεις οι γυναίκες νιώθουν καλά επειδή δεν έχουν ενοχές. Η έλλειψη ενοχών βέβαια, μπορεί να είναι ένα ανησυχητικό σημάδι καθώς μπορεί να τις αποφεύγουν. Η πραγματικότητα είναι ότι μερικές γυναίκες ποτέ δεν νιώθουν έντονες ενοχές και αυτό δεν σημαίνει ότι αποφεύγουν τα συναισθήματά τους ή ότι είναι "κακά" άτομα. Σημαίνει ότι, όπως συμβαίνει στο πένθος, κάθε άνθρωπος αντιδρά διαφορετικά. Αν μια γυναίκα δεν νιώθει ενοχές, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα νιώσει ποτέ ενοχές.

Ντροπή

Το πένθος είναι διαφορετικό για κάθε άνθρωπο, το ίδιο συμβαίνει με τις ενοχές και τη ντροπή. Είναι μια ξεκάθαρα προσωπική εμπειρία. Οι ενοχές αφορούν τον εαυτό μας, έχουν την ρίζα τους στη δική μας αντίληψη για το τι θα μπορούσαμε ή θα έπρεπε να έχουμε κάνει σε μια συγκεκριμένη κατάσταση. Η ντροπή είναι κάτι που έχει τη ρίζα του στην αντίληψη που έχουν οι άλλοι για το τι θα έπρεπε να κάνουμε διαφορετικά. Όσον αφορά την έκτρωση, η ντροπή έχει να κάνει με την θρησκεία και το υποστηρικτικό σύστημα. Καθώς η ντροπή είναι κάτι που αφορά τη σχέση μας με τους άλλους, είναι σημαντικό αυτό να το γνωρίζει το υποστηρικτικό μας σύστημα και να κατανοεί πως μας επηρεάζει.

Απομόνωση

Με το συνδυασμό των ενοχών και της ντροπής, η απομόνωση είναι φυσικό επακόλουθο μετά από μια έκτρωση. Οι γυναίκες συχνά νιώθουν ότι είναι μόνες τους, παρά το γεγονός ότι εκατομμύρια γυναίκες κάνουν έκτρωση κάθε χρόνο. Η μοναξιά και ο φόβος για την κριτική των άλλων μπορεί να κάνει πολλές γυναίκες να μένουν στη σιωπή μετά από μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη ή μια έκτρωση. Υπάρχει ένας φαύλος κύκλος, μια γυναίκα νιώθει μοναξιά και κριτική, δεν μιλά, και ξαφνικά η σιωπή διαιωνίζεται.

Τι μπορεί να κάνει μια γυναίκα για αυτό; Μπορεί να μιλήσει με τους φίλους και την οικογένειά της. Αν και αυτή η κίνηση μπορεί να μοιάζει ριψοκίνδυνη, δεν μπορεί κανείς να ξέρει πως θα αντιδράσουν οι φίλοι και η οικογένεια. Είναι σημαντικό να προσέχετε σε ποιους ανθρώπους θα μιλήσετε ειλικρινά και να  θυμάστε ότι κάποιοι άνθρωποι θα σας υποστηρίξουν και κάποιοι άλλοι όχι. Μερικοί άνθρωποι που μπορεί να μην είχατε φανταστεί μπορεί να σας προσφέρουν απίστευτη βοήθεια. Αν το υποστηρικτικό σας σύστημα δεν σας δίνει όσα έχετε ανάγκη, η ψυχοθεραπεία, μια ομάδα υποστήριξης θα σας φέρουν σε επαφή με ανθρώπους που έχουν βιώσει παρόμοιες εμπειρίες.  Πολλές γυναίκες κρατούν την έκτρωση κρυφή για μήνες, χρόνια ή δεκαετίες και εκφράζουν την ανακούφισή τους όταν τελικά μπορούν να μιλήσουν για την εμπειρία τους.

Τύψεις

Οι τύψεις είναι ένα πολύπλοκο συναίσθημα για κάθε μορφή απώλειας, αλλά έχουν μοναδικά χαρακτηριστικά στις περιπτώσεις της έκτρωσης. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι μια εβδομάδα μετά την έκτρωση το 41% των γυναικών νιώθει τύψεις, ενώ το 89% των γυναικών που νιώθουν τύψεις νιώθουν ότι πήραν τη σωστή απόφαση. Σε μια κοινωνία που ενθαρρύνει την νοοτροπία ότι δεν χρειάζεται να νιώθουμε τύψεις, είναι σημαντικό όχι απλά να αγνοούμε ή να καταπιέζουμε τις τύψεις, όμως είναι ανάγκη να κατανοήσουμε τις τύψεις και να εξερευνήσουμε τον αντίκτυπο τους.

Ανακούφιση

Ένα από τα πιο συχνά συναισθήματα που αναφέρουν οι γυναίκες ακριβώς μετά την έκτρωση είναι η ανακούφιση. Περίπου το 90% των γυναικών νιώθει ανακούφιση στην πραγματικότητα. Η ανακούφιση μοιάζει θετική σε σύγκριση με τις ενοχές, τη λύπη ή τις τύψεις που προσδοκά μια γυναίκα. Αλλά η ανακούφιση είναι λίγο πολύπλοκη. Από την μια πλευρά, η ανακούφιση είναι κάτι θετικό. Βοηθά τις γυναίκες να νιώσουν ότι έχουν κάνει τη σωστή επιλογή, και να δουν με ελπίδα και αισιοδοξία το μέλλον. Την ίδια στιγμή, μπορεί να δημιουργεί ενοχές αν οι γυναίκες πιστεύουν ότι δεν πρέπει να νιώθουν ανακούφιση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την σύγχυση όταν νιώθουν  ανακούφιση και ταυτόχρονα θλίψη ή απομόνωση. Αυτά τα συναισθήματα μοιάζουν αντίθετα και μπορεί να δημιουργούν συναισθηματικές συγκρούσεις. Επιπλέον, η ανακούφιση μπορεί να υποχωρεί και να κάνει χώρο για άλλα συναισθήματα.

Οι ψυχολογικές επιδράσεις της έκτρωσης - εμπειρίες

Τα συμπτώματα που μπορεί να εκδηλωθούν μετά από μια έκτρωση είναι πολλά. Οι γυναίκες συνήθως βιώνουν κατάθλιψη, άγχος, διατροφικές διαταραχές, εθισμούς, σεξουαλική δυσλειτουργία, βλάπτουν τον εαυτό τους, έχουν αναδρομές, σύνδρομο PTSD και αυτοκτονικές σκέψεις. Αυτά τα συμπτώματα αποτελούν το σύνδρομο μετά την έκτρωση.

Οι ψυχολογικές επιδράσεις μιας έκτρωσης μιμούνται τα ίδια συμπτώματα με αυτά του μετατραυματικού στρες (PTSD) και περιλαμβάνουν:

• Διατροφικές διαταραχές
• Κατάθλιψη
• Αλκοολισμό
• Αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές
• Εργασιομανία
• Δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις
• Σεξουαλική δυσλειτουργία
• Άγχος και κρίσεις πανικού
• Κλινική και επιλόχειο κατάθλιψη
• Αναδρομές
• Εφιάλτες

Όταν μια γυναίκα χάνει ένα παιδί λόγω αποβολής ή επειδή γεννιέται νεκρό, υπάρχει μια περίοδος πένθους. Μερικές φορές μπορεί να γίνει κηδεία ή μια τελετή όπου η μητέρα πενθεί με τους δικούς της ανθρώπους και βρίσκει υποστήριξη από φίλους και συγγενείς. Όμως αυτός δεν είναι ο κανόνας για την περίπτωση της έκτρωσης.

Πολλές φορές οι γυναίκες είναι σε άρνηση, δεν μπορούν να δεχτούν τα συναισθήματα τους μέχρι να γίνει κάποιο γεγονός που θα φέρει αυτά τα συναισθήματα στην επιφάνεια. Αυτό το γεγονός μπορεί να είναι η γέννηση ενός άλλου παιδιού, ψυχοπιεστικές καταστάσεις, μια γυναίκα να μένει άτεκνη μέχρι την εμμηνόπαυση και οι εικόνες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Τι μπορεί να κάνει λοιπόν μια γυναίκα για να επουλώσει αυτά τα συμπτώματα; Υπάρχουν πολλές διαθέσιμες επιλογές στις μέρες μας για κάθε γυναίκα που έχει κάνει έκτρωση. Η ψυχοθεραπεία και κυρίως το EMDR, βοηθά την γυναίκα σε λίγες συνεδρίες να επεξεργαστεί τα πολύπλοκα συναισθήματά της, να επιταγχύνει τη διαδικασία του πένθους και να ξεπεράσει τις ενοχές που νιώθει, και εν τέλει να ξεπεράσει την απώλεια.

Θέματα σύνδεσης

Οι γυναίκες που δεν έχουν επεξεργαστεί τα συναισθήματά τους και δεν έχουν βάλει την έκτρωση στο αφήγημα της ζωής τους, μπορεί να νιώθουν μια απροσδιόριστη λύπη, έναν πόνο φάντασμα, που είναι εκεί αλλά δεν ξέρουν το γιατί.

Όταν οι γυναίκες δεν επεξεργάζονται τα συναισθήματα μετά την έκτρωση μπορεί να εκδηλώσουν:

• Κατάθλιψη και άγχος
• Περιπλεγμένο πένθος
• Θυμό
• Ντροπή και ενοχές
• Θέματα αυτοεκτίμησης
• Θέματα στις σχέσεις
• Καταστροφικές συμπεριφορές

Επιπλέον, για συγκεκριμένες γυναίκες, τα συναισθήματα μετά την εμπειρία μιας έκτρωσης που παραμένουν ανεπίλυτα αποτελούν ένα βάρος που κουβαλούν και έχουν θάψει βαθιά μέσα τους για πολύ καιρό χωρίς να τα συζητούν με κανέναν. Κανείς δεν μπορεί να φανταστεί την ντροπή που κουβαλά μια γυναίκα μετά από μια έκτρωση.

Η ψυχοθεραπεία μετά από μια έκτρωση περιλαμβάνει τη συμφιλίωση μιας γυναίκας με τα συναισθήματα που νιώθει για τον εαυτό της, την επεξεργασία του πένθους για την απώλεια, τα πνευματικά θέματα που έχουν σχέση με τους "κανόνες" που έχει παραβεί και τα θέματα στις σχέσεις και στη σύνδεση με άλλους ανθρώπους.

Σημάδια άγχους

Κάθε γυναίκα μετά από μια έκτρωση μπορεί να εμφανίζει συναισθηματικού ή ψυχολογικού άγχους που περιλαμβάνουν:

• Ενοχές από την παραβίαση των ηθικών ή θρησκευτικών αρχών.
• Αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, όπως διατροφικές διαταραχές, η κατάχρηση του αλκοόλ, οι κακοποιητικές σχέσεις.
• Κατάθλιψη, η οποία κάνει την εμφάνισή της με βαθιά λύπη, ξαφνικό και ανεξέλεγκτο κλάμα, διαταραχές στην όρεξη και στον ύπνο, απώλεια ενδιαφέροντος για πράγματα που απολαμβάνατε, ακόμη και αυτοκτονικές σκέψεις.
• Άγχος που οδηγεί σε ψυχοσωματικά συμπτώματα, πονοκεφάλους, ζαλάδα, ταχυκαρδία, κράμπες στην κοιλιά, μυϊκή ένταση, δυσκολία στον ύπνο.
• Ψυχολογικό μούδιασμα, που εμποδίζει την ικανότητά σας για συναισθηματικές, οικείες σχέσεις.

Η διαδικασία του πένθους

Πολλές γυναίκες που έχουν επιλέξει την έκτρωση παλεύουν με τις ενοχές και αυτό τις κρατά μακριά από την συναισθηματική υποστήριξη που αξίζουν.

Αν έχετε κάνει έκτρωση δεν χρειάζεται να νιώθετε μόνη. Συνήθως οι γυναίκες δεν συζητούν για την έκτρωση επειδή πιστεύουν ότι είναι ενάντια στις αρχές τους και για αυτό νιώθουν ενοχές. Αυτές οι ενοχές όμως αποτελούν εμπόδιο για την βοήθεια που αξίζουν.

Η ανακούφιση είναι συνήθως η πιο συχνή αντίδραση μετά την έκτρωση. Αλλά όσο περνά ο καιρός, μπορεί μια γυναίκα να παλεύει με τα συναισθήματα της απώλειας για τους εξής λόγους:

• Δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν την ύπαρξη του μωρού της, κάποια φωτογραφία ή ανάμνηση.
• Ίσως να πιστεύει ότι δεν έχει το δικαίωμα να πενθήσει για την απώλειά της από τη στιγμή που επέλεξε την έκτρωση.
• Δεν έχει κάνει κάποιο μνημόσυνο ή τελετή για την απώλεια του παιδιού της.

Επίσης, ίσως μια γυναίκα να μην νιώθει ότι το πένθος της είναι δικαιολογημένο, έτσι συνεχίζει να καταπιέζει τα συναισθήματα της λύπης, της ντροπής και του θυμού. Δεν θέλει να συζητήσει για αυτό. Αλλά χρόνια αργότερα, όταν βιώσει μια άλλη σημαντική απώλεια ή μείνει ξανά έγκυος, το έντονος πένθος μπορεί να την αιφνιδιάσει και να σκέφτεται, "Γιατί αντιδρώ τόσο άσχημα σε αυτό; Έχω χάσει τον έλεγχο;"

Στίγμα και έκτρωση

Το στίγμα που έχει σχέση με την έκτρωση, πολλές φορές, προκαλεί έλλειψη συμπόνιας και κατανόησης από τους άλλους λόγω της κριτικής και των θρησκευτικών προκαταλήψεων. Αλλά η δύσκολη απόφαση για την διακοπή μιας απρόσμενης εγκυμοσύνης είναι μια προσωπική και δύσκολη απόφαση για κάθε γυναίκα, με το πένθος να είναι κάποιες φορές αναπόφευκτο.

Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που μια κοινωνία κατέκρινε ολοκληρωτικά την έκτρωση με αποτέλεσμα οι γυναίκες να νιώθουν ενοχές για αυτή την επιλογή τους. Υπάρχουν ακόμη γυναίκες που νιώθουν τύψεις, ενοχές, ντροπή και πένθος μετά από την εμπειρία μιας έκτρωσης, και αυτό βαραίνει τη ζωή τους μέχρι να τα επεξεργαστούν με την ψυχοθεραπεία ή το EMDR.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, 1 στις 4 γυναίκες έχουν κάνει μια έκτρωση με το 46% των γυναικών να χρειάζεται να επεξεργαστούν τις ενοχές και το πένθος τους.

Οι μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες που βιώνουν ένα ψυχολογικό τραύμα μετά από μια έκτρωση είναι:

• Οι γυναίκες που αναγκάστηκαν να κάνουν έκτρωση. Σε μια πρόσφατη μελέτη σε 252 γυναίκες το 53% ένιωσε ότι πιέστηκε από τις συνθήκες, την έλλειψη υποστήριξης και τα οικονομικά προβλήματα για την έκτρωση.
• Οι γυναίκες που είχαν αμφιβολίες για την έκτρωση. Περίπου το 30-60% των γυναικών που καταλήγουν σε μια έκτρωση εκφράζουν την επιθυμία να κρατήσουν το παιδί.