Ψυχοπαθής και Κοινωνιοπαθής | Ψυχοπάθεια

Ψυχοπαθής και Κοινωνιοπαθής | Ψυχοπάθεια

Στις μέρες μας οι ταινίες του Χόλυγουντ έχουν οδηγήσει στην ταύτιση δύο ψυχολογικών εννοιών, του ψυχοπαθή (ψυχοπαθητικού) και του κοινωνιοπαθή (κοινωνιοπαθητικού). Ο ψυχοπαθής και ο κοινωνιοπαθητικός είναι δύο ψυχολογικοί όροι για την αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας. Αυτοί οι δύο όροι δεν έχουν ένα σαφή διαχωρισμό, με αποτέλεσμα να επικρατεί σύγχυση.

Ψυχοπάθεια

Περίπου το 3% του πληθυσμού έχει αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας. Αυτή η διαταραχή είναι πιο συχνή στους άνδρες και σε ανθρώπους που έχουν θέματα με το αλκοόλ, είναι κακοποιητικοί ή είναι φυλακισμένοι. Γενικά, οι άνθρωποι που έχουν ψυχοπάθεια είναι πιο χειριστικοί, οι άλλοι τους βλέπουν γοητευτικούς, η ζωή τους φαινομενικά είναι φυσιολογική. Οι εγκληματικές τους πράξεις έχουν ελάχιστο ρίσκο για τους ίδιους. Οι κοινωνιοπαθητικοί είναι πιο παρορμητικοί, έχουν έντονα ξεσπάσματα θυμού και δεν μπορούν να διατηρούν μια φυσιολογική ζωή.  Όταν οι κοινωνιοπαθητικοί κάνουν εγκληματικές ενέργειες, είναι απρόσεχτοι και δεν υπολογίζουν τις συνέπειες.

Παρόλα αυτά, υπάρχουν κάποιες ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα σε αυτούς τους δύο τύπους προσωπικότητας. Και στις δύο περιπτώσεις υπάρχει ένα ένα μοτίβο αδιαφορίας για την ασφάλεια και τα δικαιώματα των άλλων. Ο δόλος και η χειραγώγηση είναι κύρια χαρακτηριστικά και στους δύο τύπους προσωπικότητας.

Σε αντίθεση με την δημοφιλή πεποίθηση, ένας ψυχοπαθής ή κοινωνιοπαθητικός δεν είναι απαραίτητα βίαιος, αλλά τα κοινά σημεία τους αφορούν την κοινή διάγνωση, την αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας.  Για τη διάγνωση της αντικοινωνικής διαταραχής προσωπικότητας ένα άτομο μπορεί να έχει τρία ή περισσότερα από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά όπως η τακτική παραβίαση των νόμων και οι παρανομίες, η εξαπάτηση των άλλων, οι παρορμητικές συμπεριφορές, η έλλειψη σχεδίων για το μέλλον, οι επιθετικές συμπεριφορές, η ανευθυνότητα, η έλλειψη ενοχών και τύψεων.

Και στις δύο περιπτώσεις, μερικά σημάδια ή συμπτώματα κάνουν την εμφάνισή τους πριν από την ηλικία των 15 ετών. Μέχρι την ενηλικίωση, έχουν κάνει την εμφάνισή τους όλα τα συμπτώματα.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των ψυχοπαθητικών (ψυχοπαθών);

Σύμφωνα με μελέτες γενικά οι ψυχοπαθείς έχουν γενετική προδιάθεση, ενώ οι κοινωνιοπαθητικοί είναι περισσότερο αποτέλεσμα του περιβάλλοντος (αυτό δεν σημαίνει ότι οι ψυχοπαθείς μπορεί να μην έχουν κάποιο τραύμα από την παιδική τους ηλικία). Η ψυχοπάθεια μπορεί να έχει σχέση με φυσιολογικές αλλαγές στον εγκέφαλο.

Οι μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι με ψυχοπάθεια έχουν κάποιες περιοχές του εγκεφάλου λιγότερο ανεπτυγμένες οι οποίες είναι υπεύθυνες για τον έλεγχο των συναισθημάτων και των παρορμήσεων.

Οι ψυχοπαθείς γενικά δεν έχουν καμία ενσυναίσθηση, δυσκολεύονται να δημιουργήσουν αληθινούς συναισθηματικούς δεσμούς με άλλους ανθρώπους. Αντιθέτως, δημιουργούν ψεύτικες , επιφανειακές σχέσεις ώστε να μπορούν να χειραγωγούν τους άλλους. Οι άνθρωποι αποτελούν πιόνια για την επίτευξη των στόχων του ψυχοπαθή. Σπάνια νιώθουν ενοχές για τις συμπεριφορές τους, όσο και αν πληγώνουν τους άλλους.

Οι ψυχοπαθείς, συνήθως μοιάζουν γοητευτικοί και άξιοι εμπιστοσύνης, είναι σταθεροί, με φυσιολογικές δουλειές. Κάποιοι έχουν οικογένεια και φαινομενικά αγαπούν τους συντρόφους τους. Καθώς έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο, συνεχώς μαθαίνουν νέα πράγματα.

Όταν ένας ψυχοπαθής  κάνει εγκληματικές πράξεις, το κάνει με τέτοιο τρόπο ώστε να ελαχιστοποιεί το ρίσκο για τον εαυτό του. Σχεδιάζει προσεκτικά το έγκλημα για να βεβαιωθεί ότι κανείς δεν θα τον υποπτευθεί, και έχει σχέδια έκτακτης ανάγκης για κάθε πιθανότητα.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά κοινωνιοπαθητικών;

Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι κοινωνιοπαθητικοί είναι αποτέλεσμα περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως τα παιδιά που μεγαλώνουν σε κακοποιητικό περιβάλλον στο οποίο είναι αποδέκτες σωματικής ή συναισθηματικής κακοποίησης.

Οι κοινωνιοπαθητικοί, γενικά, έχουν την τάση να έχουν πιο παρορμητικές και απρόβλεπτες συμπεριφορές από ότι οι ψυχοπαθείς. Καθώς έχουν δυσκολία στη δημιουργία σχέσεων με τους άλλους, μερικοί κοινωνιοπαθητικοί δημιουργούν δεσμούς με ομοϊδεάτες. Οι κοινωνιοπαθητικοί δεν μένουν σε μια δουλειά για μεγάλο χρονικό διάστημα ή δεν παρουσιάζουν την εικόνα μιας φυσιολογικής οικογένειας προς τα έξω.

Όταν ένας κοινωνιοπαθητικός κάνει εγκληματικές ενέργειες, μπορεί να κάνει πράγματα με παρορμητικό και απρόβλεπτο τρόπο, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τους κινδύνους ή τις συνέπειες των πράξεων τους. Μπορεί εύκολα να θυμώσει ή να γίνει επιθετικός, και κάποιες φορές έχει βίαια ξεσπάσματα. Αυτού του είδους οι συμπεριφορές  αυξάνουν τις πιθανότητες σύλληψης του κοινωνιοπαθητικού.

Ποιες είναι οι διαφορές ανάμεσα σε έναν ψυχοπαθή και σε έναν κοινωνιοπαθητικό;

Οι ψυχοπαθείς και οι κοινωνιοπαθητικοί είναι άτομα που έχουν διαφορετικούς τύπους της αντικοινωνικής διαταραχής προσωπικότητας. Αυτή η ψυχική διαταραχή οδηγεί σε συμπεριφορές όπως η παραβίαση των κανόνων, η έλλειψη ενοχών, η παραβίαση των δικαιωμάτων των άλλων, η δυσκολία στη δημιουργία υγιών σχέσεων, η αδυναμία συναισθηματικού δεσμού με τους άλλους και τα συναισθηματικά θέματα. Τα συμπτώματα της αντικοινωνικής διαταραχής της προσωπικότητας τυπικά κάνουν την εμφάνισή τους στην αρχή της εφηβείας.

Οι κοινωνιοπαθητικοί και οι ψυχοπαθείς έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά αλλά και διαφορές.

Οι κοινωνιοπαθητικοί έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• Παραβιάζουν τους νόμους
• Επιθετικότητα
• Χειραγωγούν τους άλλους για δικό τους όφελος
• Ξεσπάσματα θυμού
• Απρόβλεπτες εναλλαγές στη διάθεση
• Παρορμητικές συμπεριφορές
• Χαοτική και δραματική ζωή
• Εκμετάλλευση των άλλων ανθρώπων
• Ανευθυνότητα
• Έλλειψη ενοχών και τύψεων

Οι κοινωνιοπαθητικοί εύκολα θυμώνουν και γίνονται αμυντικοί όταν έρχονται αντιμέτωποι με τις συνέπειες των πράξεων τους. Επίσης έχουν θέματα με τις αρχές και ασταθή προσωπική ζωή.

Στην άλλη πλευρά, οι ψυχοπαθητικοί έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• Μηδενική ενσυναίσθηση, νιώθουν ελάχιστα ή κανένα συναίσθημα
• Είναι σαδιστές (νιώθουν ευχαρίστηση όταν προκαλούν πόνο στους άλλους)
• Δεν νοιάζονται για τους άλλους
• Είναι παθολογικοί ψεύτες
• Έχουν γοητευτική προσωπικότητα
• Δεν νιώθουν φόβο
• Έχουν ριψοκίνδυνες συμπεριφορές
• Αναξιόπιστες σχέσεις
• Αδυναμία να αγαπήσουν
• Δεν νιώθουν τύψεις για τα λάθη τους
• Φτωχή κρίση
• Έλλειψη στόχων στη ζωή

Σε αντίθεση με τους κοινωνιοπαθητικούς, οι ψυχοπαθητικοί δεν έχουν εκρήξεις σε συνθήκες πίεσης. Ίσως να μην αντιδρούν σε επικίνδυνες ή ψυχοπιεστικές καταστάσεις. Οι ψυχοπαθητικοί συνήθως αποφεύγουν τις σχέσεις και όταν δημιουργούν σχέσεις για το δικό τους συμφέρον. Δεν έχουν ισχυρές αρχές και αξίες.

Ποιες είναι οι αιτίες της αντικοινωνικής διαταραχής προσωπικότητας;

Η ψυχοπάθεια και η κοινωνιοπάθεια έχουν βιολογικές και περιβαλλοντικές αιτίες. Η παιδική ηλικία ενός ατόμου και η συμπεριφορά των γονιών του έχει τεράστια επίδραση στην ανάπτυξη της ψυχοπάθειας ή της κοινωνιοπάθειας αργότερα στη ζωή.

Η αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας μπορεί να συνυπάρχει με άλλες διαταραχές της προσωπικότητας που περιλαμβάνουν:

• Μείζονα κατάθλιψη,  διαταραχές άγχους και ψυχοσωματικά συμπτώματα
• Διπολική διαταραχή
• Εθισμό στο τζόγο, σεξουαλικές διαταραχές

Η ακριβής αιτία της κοινωνιοπάθειας δεν είναι απόλυτα κατανοητή, αλλά το περιβάλλον ενός ατόμου παίζει κύριο ρόλο. Για παράδειγμα, τα παιδιά που έχουν βιώσει σωματική, σεξουαλική ή συναισθηματική κακοποίηση έχουν περισσότερες πιθανότητες να γίνουν κοινωνιοπαθητικοί. Ωστόσο, δεν έχουν υποστεί κακοποίηση όλοι οι κοινωνιοπαθητικοί.

Τα παιδιά που έχουν βιώσει την παραμέληση ή δεν έχουν αναπτύξει δεσμούς με τους φροντιστές τους στην πρώιμη ζωή τους επίσης έχουν μεγάλο κίνδυνο να εμφανίσουν κοινωνιοπάθεια.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι γενετικοί και βιολογικοί παράγοντες παίζουν κύριο ρόλο στην ψυχοπάθεια από ότι στην κοινωνιοπάθεια. Οι άνθρωποι με ψυχοπάθεια έχουν συμπτώματα σε μικρότερη ηλικία από τους κοινωνιοπαθητικούς, πράγμα το οποίο ενισχύει την άποψη ότι σε κάποιες περιπτώσεις γεννιούνται έτσι.

Η ψυχοπάθεια μπορεί να έχει σχέση με μια δυσλειτουργία στην αμυγδαλή του εγκεφάλου, η οποία είναι υπεύθυνη για την ικανότητα του ατόμου να αντιδρά κατάλληλα σε επικίνδυνες ή απειλητικές καταστάσεις. Αυτή η περιοχή του εγκεφάλου βοηθά επίσης στον έλεγχο των συναισθημάτων.

Διάφορα άλλα μέρη του εγκεφάλου, όπως ο προμετωπιαίος φλοιός, ο κροταφικός φλοιός, μπορεί να εμφανίζουν αλλαγές στη δομή και στη λειτουργία τους στους ψυχοπαθητικούς.

Ποιες είναι οι ενδείξεις της ψυχοπάθειας ή της κοινωνικοπάθειας στην παιδική ηλικία;

Οι ενδείξεις της ψυχοπάθειας και της κοινωνικοπάθειας είναι συνήθως ορατές στην παιδική ηλικία. Για τους περισσότερους ανθρώπους η διάγνωση της ψυχοπάθειας ή της κοινωνικοπάθειας γίνεται μετά από την παραβίαση των βασικών δικαιωμάτων ή της ασφάλειας των άλλων. Συχνά παραβιάζουν τους νόμους και τους κοινωνικούς κανόνες σαν παιδιά.

Οι ψυχολόγοι αποκαλούν αυτές τις συμπεριφορές στην παιδική ηλικία ως διαταραχή της συμπεριφοράς. Οι διαταραχές συμπεριφοράς περιλαμβάνουν τέσσερις κατηγορίες προβληματικών συμπεριφορών:

• Επιθετικότητα προς ανθρώπους και ζώα
• Καταστροφή περιουσίας
• Απάτη ή κλοπή
• Σοβαρή παραβίαση των κανόνων ή των νόμων

Αν αναγνωρίσετε αυτά τα συμπτώματα σε ένα μικρό παιδί ή έφηβο, τότε έχει περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσει αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας.

Θεραπεία της ψυχοπάθειας και της κοινωνιοπάθειας

Η θεραπεία των ψυχοπαθών και των κοινωνιοπαθητικών είναι συχνά δύσκολη, επειδή δεν πιστεύουν ότι έχουν κάποιο πρόβλημα. Τα άτομα με αυτά τα χαρακτηριστικά είναι πιθανό να έχουν βελτίωση όταν η θεραπεία ξεκινά πριν την ενηλικίωση. Σε κάποιες περιπτώσεις, η φαρμακευτική αγωγή βοηθά στην βελτίωση συγκεκριμένων πτυχών της αντικοινωνικής διαταραχής προσωπικότητας.

Ψυχοθεραπεία

Η ψυχοθεραπεία είναι μια πρόκληση για την πλειοψηφία των ψυχοπαθών και των κοινωνιοπαθητικών επειδή δεν αναγνωρίζουν ότι είναι ανάγκη να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους. Η ψυχοθεραπεία που ξεκινά στην παιδική ηλικία και στην πρώιμη εφηβεία μπορεί να είναι βοηθητική καθώς ενισχύει τις κοινωνικά αποδεκτές συμπεριφορές. Σε μερικές περιπτώσεις, η ψυχοθεραπεία συμβάλλει στη μείωση των βίαιων συμπεριφορών αυτών των ανθρώπων.

Φαρμακευτική αγωγή

Δεν υπάρχει μια φαρμακευτική αγωγή πρώτης γραμμής για τους ψυχοπαθείς και τους κοινωνιοπαθητικούς. Ωστόσο, τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την θεραπεία αυτών των καταστάσεων όπως η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ) και οι διαταραχές άγχους είναι μερικές φορές ωφέλιμα για τα συμπτώματα αυτών των καταστάσεων.

• Αντιψυχωσικά: αυτά τα φάρμακα όπως η ρισπεριδόνη, αποτελούν θεραπεία για ψυχικές διαταραχές όπως η διπολική διαταραχή και η σχιζοφρένεια. Ωστόσο, μπορούν να μειώσουν και τις επιθετικές συμπεριφορές.
• Σταθεροποιητές της διάθεσης: αυτά τα φάρμακα συνήθως αποτελούν επιλογή για την διπολική διαταραχή, μειώνουν την επιθετικότητα και τα ξεσπάσματα στους ψυχοπαθητικούς.