Διάρκεια Ψυχοθεραπείας
Πολλές φορές οι θεραπευόμενοι έχουν παράπονα για τους θεραπευτές τους όπως: ʺΟ ψυχοθεραπευτής μου με φώναξε με λάθος όνομα”, “Ενώ του άνοιγα την καρδιά μου αυτός κοιτούσε το ρολόι του”,“Ο ψυχίατρος μου είπε ότι χρειάζεται να συνεχίσω τις συνεδρίες χωρίς να μου δώσει κάποια συμβουλήʺ. Πολλοί άνθρωποι έχουν παραπονεθεί ότι οι ψυχοθεραπευτές τους κάθονται, ακούνε, κουνάνε το κεφάλι τους, αλλά προσφέρουν ελάχιστες ή καθόλου συμβουλές για εβδομάδες, μήνες και μερικές φορές και χρόνια. Είναι λοιπόν λογικό να αμφισβητούνται τα αποτελέσματα της ψυχοθεραπείας.
Πολλοί ψυχοθεραπευτές θεωρούν ότι αυτά τα παράπονα από τους θεραπευόμενους δεν έχουν βάση, και πως αντιπροσωπεύουν τα παράπονα ενός “παιδιού” (του θεραπευόμενου) προς ένα “γονιό” (τον θεραπευτή). Πέρα από το πως μπορούμε να αναπλαισιώσουμε ορισμένες συμπεριφορές, η εμπειρία δείχνει ότι η αναποτελεσματική ψυχοθεραπεία είναι ανησυχητικά συχνή. Και αν ένα εστιατόριο δεν έχει καλό φαγητό θα ξαναπάτε; Όχι φυσικά, και με την ίδια λογική, δεν χρειάζεται να κάνετε ψυχοθεραπεία αν νιώθετε ότι δεν σας βοηθά.
Σίγουρα έχετε συναντήσει ανθρώπους που παραμένουν πολλά χρόνια στην ψυχοθεραπεία, πολύ περισσότερο από όσο φαντάζονταν στην αρχή ότι θα χρειαζόταν για να λύσουν τα προβλήματά τους. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2010 για περίπου το 10% των θεραπευόμενων, η ψυχοθεραπεία γίνεται μια αδιέξοδη σχέση. Το συμπέρασμα είναι ότι ακόμη και αν η μακροχρόνια θεραπεία δεν είναι πάντα ωφέλιμη, πολλοί ψυχοθεραπευτές επιμένουν να οδηγούν τους ασθενείς σε μια αδιέξοδη και ατελείωτη θεραπευτική πορεία, διστάζοντας να αποδεχτούν την αναποτελεσματικότητά τους.
Οι προϋποθέσεις για μακροχρόνια ψυχοθεραπεία είναι είτε να υπάρχει μια σοβαρή ψυχική νόσος ή συμπτώματα, είτε βαθύτερα ζητήματα που αφορούν την προσωπικότητα, τις σχέσεις ή την αυτοεικόνα του θεραπευόμενου.
Πολλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν σοβαρές ψυχικές διαταραχές και το άγχος και η κατάθλιψη είναι στην κορυφή της λίστας των καταστάσεων για τις οποίες οι άνθρωποι αναζητούν τη βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή.
Οι περισσότεροι άνθρωποι ζητούν βοήθεια για συγκεκριμένα, αντιμετωπίσιμα ζητήματα, όπως όταν αισθάνονται πως βρίσκονται σε εργασιακό αδιέξοδο, σε σχέσεις που δεν τους γεμίζουν, όταν δεν μπορούν να επιτύχουν τους στόχους τους, και όταν φοβούνται με αποτέλεσμα να βιώνουν κατάθλιψη. Δεν χρειάζονται χρόνια για να φτάσετε στη ρίζα αυτών των προβλημάτων.
Ο καναπές και οι λοιπές παρεξηγήσεις…
Υπάρχουν πολλές παρεξηγήσεις σχετικά με την ψυχοθεραπεία (οι περισσότερες από τις οποίες δημιουργούνται μέσα από την τηλεόραση και το σινεμά), όπως ότι ο θεραπευόμενος θα ξαπλώσει σε ένα καναπέ και θα μιλάει ατέρμονα για τα προβλήματά του και την παιδική του ηλικία, το αν ερωτεύτηκε τη μητέρα ή τον πατέρα του. Και αυτό το κάνουν συχνά οι ασθενείς. Και αυτό οδηγεί στην αλληλεξάρτηση.Ο ψυχοθεραπευτής επενδύει στον ασθενή και ο ασθενής βασίζεται στον ψυχοθεραπευτή για συναισθηματική υποστήριξη. Για πολλούς ασθενείς είναι ικανοποιητικό να έχουν κάποιον να τους ακούει και αισθάνονται καλύτερα μετά από το τέλος της συνεδρίας.
Αλλά υπάρχει διαφορά μεταξύ του να αισθάνεστε καλά (παροδικά) και του να αλλάζετε ουσιαστικά τη ζωή σας. Η αποδοχή άνευ όρων από τον ψυχοθεραπευτή δεν σας ωθεί να φτάσετε τους στόχους σας. Αντιθέτως σας ενθαρρύνει να μείνετε σε αυτή τη δυσλειτουργική θέση. Οι ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες λειτουργούν σαν τα ραντεβού για σπα: μπορεί να είναι ανακουφιστικές, αλλά δεν λύνουν τα προβλήματά σας. Οι περισσότεροι ασθενείς χρειάζονται έξυπνες λύσεις για να μπορέσουν να επιτύχουν ρεαλιστικούς στόχους και όχι απλά ένα περιβάλλον χαλάρωσης.
Δυναμικοί και Αποστασιοποιημένοι θεραπευτές
Πολύ συχνά οι άνθρωποι κάνουν χρόνια ψυχοθεραπεία, ενώ μπορούν να αντιμετωπίσουν τους φόβους τους, να ηρεμήσουν από το άγχος και να επιτύχουν τους στόχους τους συχνά μέσα σε λίγους μήνες.Η ψυχοθεραπεία μπορεί λοιπόν να επικεντρώνεται σε στόχους και αποτελέσματα.
Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Σίγουρα οφείλεται σε πολλούς λόγους. Πολλοί άνθρωποι χρειάζονται ένα δυναμικό ψυχοθεραπευτή που θα τους παρακινήσει να αντιμετωπίσουν αυτό που φοβούνται: την αλλαγή. Χρειάζονται την γνώμη του ψυχοθεραπευτή, τη συμβουλή του και την δομημένη στρατηγική του. Δεν χρειάζονται όλοι να μιλάνε ατελείωτα για το πώς αισθάνονται ή για τις αναμνήσεις της παιδικής τους ηλικίας.
Σε μια μελέτη βρέθηκε ότι οι δυναμικοί και εξωστρεφείς ψυχοθεραπευτές βοηθούν τους ασθενείς να αντιμετωπίσουν τα θέματα τους πιο γρήγορα, σε σύγκριση με τους ουδέτερους και αποστασιοποιημένους ψυχοθεραπευτές.
Αν μια ασθενής ξεκινήσει την ψυχοθεραπεία και πει ότι είναι δυστυχισμένη με το σύντροφό της εδώ και ένα χρόνο, δεν την ρωτάω ʺΠώς αισθάνεσαι για αυτό;ʺ γιατί ήδη ξέρει πως αισθάνεται. Το έχει πει ήδη, είναι δυστυχισμένη. Όταν ρωτήσει “τι μπορεί να κάνω”, δεν απαντώ με ερώτηση ʺΤι νομίζεις ότι θα έπρεπε να κάνεις;ʺ Αν ήξερε τι να κάνει δεν θα ρωτούσε.
Έτσι λοιπόν θα ρωτήσω τι λείπει από τη σχέση της, και θα προσπαθήσουμε να βρούμε πιθανούς τρόπους να συμπληρώσει τα κενά στη σχέση ή ίσως να χωρίσει με υγιή τρόπο. Αντί να μιλάνε ατελείωτα για την παιδική τους ηλικία, ενθαρρύνω τους ασθενείς να βρουν το κουράγιο να αντιμετωπίσουν τα όσα φοβούνται, να αναλάβουν δράση και να υιοθετήσουν τις αλλαγές που θα φέρουν μια ποιότητα ζωής. Ο στόχος ενός ψυχοθεραπευτή είναι να δίνει στους ασθενείς τις δεξιότητες που χρειάζονται για να αντιμετωπίσουν και να διαχειριστούν το φόβο των αλλαγών, αντί να ερωτά επαναλαμβανόμενα και στείρα για το πως νιώθουν.
Η δουλειά του ψυχοθεραπευτή είναι να μπορεί να οδηγήσει τους ασθενείς να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα. Αυτό ίσως να έχει αποτέλεσμα, αλλά θέλει πολύ χρόνο. Δεν νομίζω οι ασθενείς να θέλουν να περάσουν χρόνια για να αισθανθούν καλύτερα. Θέλουν να ξεπεράσουν τα προβλήματα τους μέσα σε εβδομάδες ή μήνες. Ωστόσο, η πιο δυναμική στάση μπορεί να μην είναι η κατάλληλη για όλους τους ασθενείς.Η άποψή μου για το θέμα είναι ότι θεραπευτής χρειάζεται να παρακινεί, χωρίς να γίνεται παραβιαστικός.