Σελφίτιδα

Σελφίτιδα

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερος λόγος γίνεται για την "σελφίτιδα". Πρόκειται για μια έννοια που προέκυψε από τα social media, χωρίς όμως να αποτελεί μια αναγνωρισμένη ψυχική διαταραχή στην ψυχιατρική. Ουσιαστικά, ο όρος περιιγράφει την επιθυμία κάποιων ανθρώπων να βγάζουν συνεχώς selfie φωτογραφίες και να τις ανεβάζουν στα social media.

Είναι πραγματική η "σελφίτιδα";

Η ιστορία αρχίζει με μία μελέτη το 2014 στην Αγγλία. Στη συνέχεια, κάποια sites όπως το Yahoo News ανακάλυψαν την ιστορία και το άρθρο. Αυτό που περιέγραφε το άρθρο ήταν "η ιδεοψυχαναγκαστική επιθυμία κάποιου να βγάζει φωτογραφίες τον εαυτό του. Φυσικά, αυτές τις φωτογραφίες τις ανέβαζε στα social media με σκοπό τη ενίσχυση της αυτοπεποίθησης του". Εκτός από κάποιες κραυγαλέες ανακρίβειες και άρθρα με πομπώδεις τίτλους δεν υπήρχε καμία υπόνοια για τη διάγνωση μιας νέας διαταραχής.

Η φανταστική ιστορία περιέγραφε τρία επίπεδα της σελφίτιδας, την οριακή, την οξεία και την χρόνια. Στην οριακή σελφίτιδα οι άνθρωποι τραβούν έως και τρεις φωτογραφίες τον εαυτό τους την ημέρα αλλά δεν τις ποστάρουν στα social media, ενώ στην χρόνια έχουν μια ανεξέλεγκτη επιθυμία να βγάζουν selfies όλη την ώρα και να ποστάρουν έξι ή περισσότερες φωτογραφίες την ημέρα στα social media.

Ποια ήταν η εξέλιξη αυτής της ιστορίας; 

Κάποια χρόνια αργότερα έγινε μια νέα έρευνα για αυτό το θέμα και τα αποτελέσματα της δημοσιεύτηκαν τον περασμένο Νοέμβριο.

Δημιουργήθηκαν ομάδες, και οι ερευνητές πήραν συνέντευξη από πάνω από 200 φοιτητές στην Ινδία, μια χώρα με τους περισσότερους χρήστες στο Facebook από οποιαδήποτε άλλη, για τις συνήθειες τους σχετικά με τις selfies. Ήθελαν να ανακαλύψουν αν κάποια ομάδα μπορεί να αντιστοιχεί σε οποιαδήποτε από τις τρεις κατηγορίες του ψεύτικου άρθρου.

Δεν αποτέλεσε έκπληξη το γεγονός ότι περίπου τα 2/3 των φοιτητών αντιστοιχούσαν σε μια από τις τρεις κατηγορίες. Επίσης, οι ερευνητές ρώτησαν τους φοιτητές γιατί βγάζουν φωτογραφίες και ομαδοποίησαν τις απαντήσεις σε έξι γενικούς λόγους, από την επιθυμία να ανταγωνιστούν κοινωνικά τους φίλους τους (ένιωθαν χαμένοι όταν οι φίλοι τους είχαν περισσότερα likes και σχόλια στις φωτογραφίες τους) μέχρι το να αποθανατίσουν μια ιδιαίτερη περίσταση ( μια φωτογραφία σε μια ειδική περίσταση βοηθά να θυμούνται την στιγμή για πολύ καιρό).

Στη συνέχεια, μελέτησαν μια μεγαλύτερη ομάδα ατόμων που έβγαζαν selfies και ανακάλυψαν ότι όσο αγαπούσαν να βγάζουν φωτογραφίες, τόσο περισσότερο παρακινούνταν από τους παραπάνω παράγοντες.

Όλα αυτά έχουν ενδιαφέρον, αλλά οι ερευνητές παραδέχτηκαν ότι ήταν απλά μια διερευνητική μελέτη που θα μπορούσε να ρίξει περισσότερο φως στην έννοια. Η έρευνα σίγουρα δεν επιβεβαιώνει ότι η "σελφίτιδα" είναι μια πραγματική ψυχική διαταραχή.

Οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι ο όρος "σελφίτιδα" είναι μια υπέρβαση για την τρέχουσα κατάσταση. Ενώ η εμμονική λήψη selfies έχει σχέση με κάποια ανθυγιεινά χαρακτηριστικά στην μελέτη, όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η υπερβολική αναζήτηση της προσοχής. Όμως,  αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι χρειάζεται να επινοήσουμε ένα συγκεκριμένο ψυχολογικό όρο για να την περιγράψουμε. Και σε αντίθεση με άλλες ψυχικές διαταραχές όπως η κατάθλιψη, η σελφίτιδα μπορεί να δημιουργεί πολλά θετικά συναισθήματα και κοινωνική ανταμοιβή.

Για ποιους λόγους οι άνθρωποι  βγάζουν selfie φωτογραφίες;

Το 2014 που εμφανίστηκαν αυτά τα άρθρα σε παγκόσμιο επίπεδο  ισχυρίζονταν ότι μια νέα κατάσταση , η "σελφίτιδα" (η εμμονική λήψη selfie φωτογραφιών) ήταν μια νέα ψυχική διαταραχή , η οποία διαχωρίζονταν σε οριακή, οξεία και χρόνια. Ωστόσο, αν και αυτές οι ιστορίες ήταν ψεύτικες οι ερευνητές θέλησαν να μελετήσουν αυτή τη νέα κατάσταση.

Η λήψη των selfies επιτρέπει στους χρήστες να καθιερώσουν την ατομικότητά τους και την αξία τους. Σύμφωνα με κάποιες μελέτες, αυτή η συμπεριφορά έχει σχέση με χαρακτηριστικά όπως ο ναρκισσισμός. Ο ναρκισσισμός, η ευαισθησία και η κοινωνική έλξη είναι παράγοντες που παίζουν ρόλο στην συμπεριφορά με τις selfies. Κάποιες μελέτες υποστηρίζουν ότι η λήψη selfies και ο ναρκισσισμός είναι αντανακλαστικές πράξεις. Αν και υπάρχει μια ισχυρή συσχέτιση ανάμεσα στο ναρκισσισμό και στις selfies , κάποια στοιχεία δείχνουν ότι δεν υπάρχει σύνδεση. Η κοινωνική έλξη είναι το αρχικό κίνητρο για να ποστάρει κάποιος μια selfie. Όσοι άνθρωποι βγάζουν πολλές selfie φωτογραφίες προσπαθούν να έχουν μεγαλύτερη απήχηση στους άλλους στα social media. Η υπερβολική αναζήτηση της προσοχής, η μοναξιά και οι εγωκεντρικές συμπεριφορές έχουν στενή σχέση με τις selfies. Αν και η σελφίτιδα δεν είναι κάτι πραγματικό, αποτελεί μια πολύ συχνή συμπεριφορά ανάμεσα στους εφήβους και στους νέους ενήλικες.

Κοινωνικός ανταγωνισμός

Ο κοινωνικός ανταγωνισμός μπορεί να οδηγεί τους ανθρώπους σε ανθυγιεινές συμπεριφορές όπως ο τζόγος και η κατάχρηση ουσιών. Ο κοινωνικός ανταγωνισμός είναι σημαντικό στοιχείο για τους ανθρώπους με την διαταραχή των βιντεοπαιχνιδιών. Στην περίπτωση της σελφίτιδας, ο κοινωνικός ανταγωνισμός είναι ένας καθοριστικός παράγοντας στην κατηγορία της χρόνιας σελφίτιδας. Η κοινωνική δημιουργικότητα μπορεί να εξυπηρετεί έναν ενδιάμεσο ρόλο στον κοινωνικό ανταγωνισμό. Οι άνθρωποι με σελφίτιδα αναμφίβολα χρησιμοποιούν δημιουργικές τακτικές που εξυπηρετούν τον κοινωνικό ανταγωνισμό. Το πιο σημαντικό είναι ότι ο κοινωνικός ανταγωνισμός είναι μια καθαρά προσωπική απόφαση. Όλα αυτά δείχνουν ότι πρέπει να γίνουν περισσότερες μελέτες σχετικά με τον κοινωνικό ανταγωνισμό και το ρόλο του στη σελφίτιδα.

Αναζήτηση προσοχής

Οι μελέτες δείχνουν ότι η αναζήτηση προσοχής είναι ένα σημαντικό στοιχείο του ναρκισσισμού και οι ναρκισσιστές δεσμεύονται σε αντισταθμιστικές συμπεριφορές ώστε να κερδίζουν την προσοχή των άλλων. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ένας τρόπος για να κερδίσει κάποιος την προσοχή και οι selfies μπορεί να είναι ενδεικτικό στοιχείο της ναρκισσιστικής συμπεριφοράς. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι παράγοντες όπως η αυτοπαρουσίαση και ο αυτοθαυμασμός υπάρχουν στη χρήση των social media. Η αναζήτηση προσοχής είναι ένας από τους κυριότερους λόγους πίσω από την χρήση των social media.

Βελτίωση της διάθεσης

Η βελτίωση της διάθεσης είναι κάτι τελείως προσωπικό για τον κάθε άνθρωπο και μπορεί να περιλαμβάνει πολλές δραστηριότητες που κάνουν το άτομο να νιώθει καλύτερα. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η σελφίτιδα μπορεί να είναι μια ακόμη εθιστική συμπεριφορά στην οποία η αλλαγή της διάθεσης είναι παράγοντας κλειδί. Ωστόσο, είναι ανάγκη να γίνουν περισσότερες μελέτες. Η αλληλεπίδραση στα social media βοηθά πολλούς ανθρώπους να αντιμετωπίζουν την αρνητική τους διάθεση. Έτσι, η λήψη selfies είναι μια ακόμη συμπεριφορά μέσω της οποίας τα άτομα μπορούν να ενισχύουν την διάθεσή τους.

Αυτοπεποίθηση

Η χαμηλή αυτοπεποίθηση μπορεί να οδηγεί σε υπερβολικές συμπεριφορές. Ωστόσο, η αυτοπεποίθηση μπορεί να επηρεάζει την ψυχολογία ενός τόμου. Αυτό είναι απόλυτα αληθές στην περίπτωση της σελφίτιδας. Οι άνθρωποι που βγάζουν selfies νιώθουν ότι ενισχύουν την αυτοπεποίθησή τους. Τα φίλτρα και τα προγράμματα επεξεργασίας των φωτογραφιών φέρνουν τους ανθρώπους πιο κοντά στον ιδανικό εαυτό τους μέσα από την τέλεια selfie. Για αυτό το λόγο οι φωτογραφίες μπορεί να ενισχύουν την αυτοπεποίθηση, πράγμα που έχει άμεσες ψυχολογικές συνέπειες. Ωστόσο, αυτή η ενίσχυση είναι προσωρινή μέχρι να επανέλθει η αυτοπεποίθηση στα φυσιολογικά της επίπεδα.