Σύνδεση Σεροτονίνης και Κατάθλιψης
Η κατάθλιψη είναι μια σοβαρή ψυχική νόσος που προκαλεί στους ανθρώπους έντονα συναισθήματα θλίψης και απελπισίας. Καθώς είναι απόλυτα φυσιολογικό να νιώθουμε κάποιες φορές την διάθεσή μας να πέφτει, οι άνθρωποι που έρχονται αντιμέτωποι με την κατάθλιψη συνήθως βιώνουν έντονα συναισθήματα τα οποία επηρεάζουν τον τρόπο που σκέφτονται και παρεμβαίνουν στην καθημερινότητά τους.
Τι είναι η κατάθλιψη;
Η κατάθλιψη (μείζονα καταθλιπτική διαταραχή) είναι μια συχνή και σοβαρή ψυχική νόσος που επηρεάζει αρνητικά τα συναισθήματά μας, τον τρόπο που σκεφτόμαστε και την συμπεριφορά μας. Το θετικό είναι ότι είναι ιάσιμη. Η κατάθλιψη προκαλεί συναισθήματα θλίψης και/ή απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που πριν απολαμβάνατε. Μπορεί να οδηγήσει σε πολλά συναισθηματικά και σωματικά προβλήματα και να μειώσει την λειτουργικότητα στη δουλειά αλλά και στα απλά καθημερινά πράγματα.
Τα συμπτώματα της κατάθλιψης μπορεί να ήπια ως σοβαρά και μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Συναισθήματα θλίψης ή πεσμένη διάθεση
- Αλλαγές στην όρεξη, απώλεια ή αύξηση βάρους
- Απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστηση για δραστηριότητες που πριν απολαμβάνατε
- Απώλεια ενέργειας ή έντονη κόπωση
- Διαταραχές στον ύπνο, κοιμάστε πολύ περισσότερο ή λιγότερο
- Νευρικότητα (δεν μπορείτε να μείνετε ακίνητοι και κινείστε χωρίς λόγο) ή κινείστε αργά ή μιλάτε αργά
- Δυσκολία στη συγκέντρωση και στη λήψη αποφάσεων
- Αισθήματα ενοχών
- Αυτοκτονικές σκέψεις ή απόπειρα αυτοκτονίας
Τα συμπτώματα πρέπει να έχουν διάρκεια τουλάχιστον δύο εβδομάδες και να υπάρχει αλλαγή στη λειτουργικότητά σας για τη διάγνωση της κατάθλιψης.
Πολλές άλλες ιατρικές καταστάσεις όπως οι παθήσεις του θυρεοειδή, οι όγκοι στον εγκέφαλο ή η ανεπάρκεια βιταμινών μπορεί να μιμηθούν τα συμπτώματα της κατάθλιψης για αυτό είναι πολύ σημαντικό να ελέγξετε τη συνολική σας υγεία.
Η κατάθλιψη επηρεάζει 1 στους 15 ενήλικες κάθε χρόνο. Και 1 στους 6 ανθρώπους θα νιώσει κατάθλιψη κάποια στιγμή στη ζωή του. Οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς στην κατάθλιψη από τους άνδρες. Οι μελέτες δείχνουν ότι το 1/3 των γυναικών θα βιώσει ένα μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο στη ζωή του. Υπάρχει υψηλός βαθμός κληρονομικότητας (περίπου 40%) όταν συγγενείς πρώτου βαθμού εμφανίζουν κατάθλιψη.
Δεν είναι απολύτως ξεκάθαρα τα αίτια της κατάθλιψης. Οι μελέτες δείχνουν ότι γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες συμβάλλουν στην εμφάνισή της.
Παράγοντες που συνδέονται με την κατάθλιψη είναι:
- Οι επώδυνες εμπειρίες όπως η απώλεια της δουλειάς, το διαζύγιο ή το πένθος
- Όταν κάποιος είναι θύμα κακοποίησης και/ή παραμέλησης, ειδικά στην παιδική ηλικία
- Το προσωπικό ιστορικό με άλλα ψυχικά νοσήματα
- Τα σοβαρά προβλήματα υγείας όπως ο καρκίνος
- Το οικογενειακό ιστορικό για κατάθλιψη ή άλλες ψυχικές διαταραχές
- Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η αυστηρή κριτική στον εαυτό
Τι είναι η σεροτονίνη;
Η σεροτονίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής , μια χημική ουσία που βοηθά στη μεταφορά των μηνυμάτων από τη μία περιοχή του εγκεφάλου στην άλλη. Η σεροτονίνη συνδέεται σε κύτταρα του εγκεφάλου που παίζουν σημαντικό ρόλο σε πολλές ψυχολογικές διαδικασίες, σε λειτουργίες του σώματος και συστήματα. Η σεροτονίνη επιδρά:
- Στη διάθεση και στη συμπεριφορά
- Στη μνήμη και στη μάθηση
- Στη θερμοκρασία του σώματος
- Στον ύπνο
- Στην όρεξη, στην πέψη και στην κινητικότητα του εντέρου
- Στο σχηματισμό θρόμβων
- Στη σεξουαλική επιθυμία και λειτουργικότητα
- Στην υγεία των οστών
Η σύνδεση σεροτονίνης και κατάθλιψης
Η σεροτονίνη θεωρείται "ορμόνη της χαράς", επειδή επηρεάζει στη διάθεση. Οι μελέτες δείχνουν ότι τα υψηλά επίπεδα σεροτονίνης συνδέοντα με ανεβασμένη διάθεση και συναισθήματα χαράς, ενώ τα χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης συνδέονται με συμπτώματα κατάθλιψης, όπως η θλίψη και γενικά η κακή διάθεση. Η ανισορροπία στα επίπεδα της σεροτονίνης στον εγκέφαλο έχει συνδεθεί με άλλες καταστάσεις όπως η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, το άγχος, οι κρίσεις πανικού και τα ξεσπάσματα θυμού.
Ενώ υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στην σεροτονίνη και στην κατάθλιψη, η σχέση αυτή δεν είναι απολύτως ξεκάθαρη.
Τι είναι οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης(SSRIs);
Συνήθως, οι νευροδιαβιβαστές όπως η σεροτονίνη αφού βοηθήσουν στη μεταφορά των μηνυμάτων από τη μια περιοχή του εγκεφάλου στην άλλη, απορροφώνται ξανά από το σώμα. Οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης, είναι η πιο γνωστή κατηγορία αντικαταθλιπτικών και λειτουργούν προλαμβάνοντας την απορρόφηση της σεροτονίνης από το σώμα. Αυτό σημαίνει ότι τα επίπεδα της σεροτονίνης παραμένουν υψηλά στον εγκέφαλο, και έτσι βελτιώνεται η διάθεση και θεραπεύεται η κατάθλιψη.
Τα πιο γνωστά αντικαταθλιπτικά της κατηγορίας των SSRIs είναι:
- Η φλουοξετίνη
- Η σερτραλίνη
- Η σιταλοπράμη
Οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης μαζί με την συμπεριφορική ψυχοθεραπεία είναι η καλύτερη θεραπευτική επιλογή για την κατάθλιψη. Οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης δεν προκαλούν εθισμό ούτε καταστολή.
Ποιος είναι ο ρόλος της κεταμίνης στη θεραπεία της κατάθλιψης;
Οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης μεταμόρφωσαν τη θεραπεία της κατάθλιψης. Βέβαια υπάρχουν κάποια κενά στη θεωρία της ανεπάρκειας της σεροτονίνης για την κατάθλιψη. Μια μελέτη έδειξε ότι η μείωση των επιπέδων της σεροτονίνης δεν προκάλεσε κατάθλιψη στους ανθρώπους.
Οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης αυξάνουν γρήγορα τα επίπεδα της σεροτονίνης στον εγκέφαλο, αλλά οι ασθενείς δεν νιώθουν καλύτερα για εβδομάδες. Αν η ενίσχυση της σεροτονίνης είναι το κλειδί, τότε οι ασθενείς έπρεπε να νιώσουν αμέσως καλύτερα.
Τα τελευταία 20 χρόνια ανακαλύπτονται και άλλα κομμάτια αυτού του μονοπατιού. Η απεικόνιση του εγκεφάλου σε ασθενείς με κατάθλιψη δείχνει μικρότερο μέγεθος του ιππόκαμπου, που είναι το κέντρο μάθησης και μνήμης. Οι νευρώνες του ιππόκαμπου και οι συνδέσεις μεταξύ τους χάνονται. Οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης αντιστρέφουν αυτή την απώλεια, ενισχύουν τις πρωτεΐνες που βοηθούν τους νευρώνες να αναπτύσσονται και να επιβιώνουν, διεγείρουν το σχηματισμό νέων συνδέσεων και την ανάπτυξη νέων κυττάρων.
Τώρα, οι επιστήμονες προσπαθούν να ανακαλύψουν πως μπορούν να ενισχύσουν αυτή την ανάπτυξη πιο γρήγορα, για να προσπεράσουν το σύστημα της σεροτονίνης και να φτάσουν κατευθείαν στην πηγή.
Η κεταμίνη, που έχει αναισθητική δράση φαίνεται ότι κάνει ακριβώς αυτό. Η κεταμίνη μπλοκάρει τους υποδοχείς του γλουταμινικού, ενός αμινοξέος που είναι ουσιαστικός νευροδιαβιβαστής. Η κεταμίνη μπορεί να βελτιώσει τη διάθεση και να διεγείρει την δημιουργία νέων συνάψεων μέσα σε ώρες και οι επιδράσεις της διαρκούν για πάνω από μία εβδομάδα. Η κεταμίνη έχει εγκριθεί από τον FDA και κυκλοφορεί σε μορφή ρινικού σπρέι για τους ανθρώπους με σοβαρή κατάθλιψη που δεν έχουν βοηθηθεί από τα υπόλοιπα διαθέσιμα αντικαταθλιπτικά.
Γίνονται προσπάθειες για την κατανόηση της αντικαταθλιπτικής δράσης της κεταμίνης ώστε να ανακαλυφθούν νέες θεραπείες για την κατάθλιψη.
Πώς μπορούμε να αυξήσουμε τα επίπεδα της σεροτονίνης στον εγκέφαλο με φυσικό τρόπο;
Οι μη φαρμακολογικές μέθοδοι για την αύξηση των επιπέδων της σεροτονίνης ίσως να μην βελτιώνουν την διάθεση και την λειτουργικότητα των υγιών ανθρώπων, αλλά μπορεί να βοηθήσουν στην προστασία της έναρξης πολλών ψυχικών διαταραχών.
Η μείωση του στρες είναι μια στρατηγική κλειδί, καθώς το χρόνιο στρες μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των ορμονών όπως η κορτιζόλη (η ορμόνη του στρες), που μπορεί να μειώσει την σεροτονίνη και άλλους σημαντικούς νευροδιαβιβαστές στον εγκέφαλο.
Υπάρχουν πολλοί φυσικοί τρόποι για την ενίσχυση των επιπέδων της σεροτονίνης που μπορείτε να δοκιμάσετε, ώστε να βελτιώσετε τη διάθεσή σας. Αυτοί περιλαμβάνουν:
Έκθεση στο φως
Το φυσικό φως είναι μια γνωστή θεραπεία για την αντιμετώπιση της εποχικής κατάθλιψης, αλλά μερικές μελέτες δείχνουν ότι είναι μια αποτελεσματική θεραπεία και για την μη εποχική κατάθλιψη και μπορεί να βελτιώσει τη διάθεση στις γυναίκες με προεμμηνορροϊκό σύνδρομο και στις εγκύους με κατάθλιψη.
Το φως έχει πολλές θετικές επιδράσεις στη διάθεση και στην ευεξία μας. Μια απλή βόλτα στη φύση για να πάρετε λίγο καθαρό αέρα και να σας δει ο ήλιος , μπορεί να βελτιώσει τη διάθεση και τα επίπεδα της σεροτονίνης. Καθημερινά αφιερώστε 10-15 λεπτά για να σας δει ο ήλιος, όταν κάνετε διάλλειμα στη δουλειά ή όταν βγαίνετε να πάρετε λίγο καθαρό αέρα.
Άσκηση
Η άσκηση είναι από τα πιο γνωστά φυσικά αντικαταθλιπτικά. Ακόμη και το περπάτημα μπορεί να βελτιώσει τη διάθεση και τα αυξήσει τη σεροτονίνη στον εγκέφαλο. Αν μπορείτε να κάνετε άσκηση στον ήλιο τότε ακόμη καλύτερα.
Η ήπια κλινική κατάθλιψη μπορεί να αντιμετωπιστεί με άσκηση, γιατί η σχέση κινδύνου-οφέλους είναι χαμηλή για τα αντικαταθλιπτικά σε ανθρώπους με ήπια κατάθλιψη. Η άσκηση βελτιώνει τη διάθεση. Ο στόχος είναι να αυξήσετε τον καρδιακό σας ρυθμό.
Μπορείτε να κάνετε αερόβια άσκηση όπως:
- ζωηρό περπάτημα
- κολύμπι
- ποδήλατο
- τρέξιμο
Ισορροπημένη διατροφή
Οι τροφές που περιέχουν τρυπτοφάνη βοηθούν στην αύξηση των επιπέδων της σεροτονίνης. Η τρυπτοφάνη είναι ένα αμινοξύ που είναι σημαντικό για την παραγωγή της σεροτονίνης στο σώμα.
Τροφές που περιέχουν τρυπτοφάνη είναι:
- το τυρί
- ο ανανάς
- το τόφου
- οι ξηροί καρποί και οι σπόροι
- τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως το σπανάκι
Βιταμίνη D
Η βιταμίνη D, είναι η βιταμίνη που συντίθεται από την ηλιακή ακτινοβολία, και είναι η πιο σημαντική για τη διάθεση. Η ανεπάρκεια της βιταμίνης D είναι πολύ συχνή στις μέρες μας. Η χαμηλή συγκέντρωση της ίσως να είναι υπεύθυνη για την κατάθλιψη. Η βιταμίνη D ρυθμίζει τη μετατροπή της τρυπτοφάνης σε σεροτονίνη.
Θετικός τρόπος σκέψης
Ο θετικός τρόπος σκέψης στην καθημερινότητα μπορεί να σας βοηθήσει σημαντικά στη βελτίωση της διάθεσης.
Υπάρχουν τρόποι για να ενισχύσετε την θετικότητα που περιλαμβάνουν:
- την έκφραση της ευγνωμοσύνης (γράψτε καθημερινά τρία πράγματα για τα οποία είστε ευγνώμονες)
- τις θετικές δηλώσεις
- την ύπνωση ή την χαλάρωση
- την ακρόαση χαλαρωτικής μουσικής
- το ρέικι
- το περισσότερο γέλιο
- την αγάπη προς τον εαυτό
- την συγκέντρωση στην επίλυση των προβλημάτων που προκύπτουν από ότι στο ίδιο το πρόβλημα
- τα αιθέρια έλαια που βελτιώνουν τη διάθεση
- την ευεξία
Διαλογισμός
Ο διαλογισμός ανακουφίζει από το στρες, βοηθά στην χαλάρωση και προάγει τον θετικό τρόπο σκέψης, και όλα αυτά αυξάνουν τα επίπεδα της σεροτονίνης στον εγκέφαλο. Ο συχνός διαλογισμός είναι γνωστό ότι αυξάνει τα επίπεδα και άλλων νευροδιαβιβαστών σημαντικών για τη διάθεση όπως το γ-αμινοβουτυρικό οξύ, οι ενδορφίνες και η μελατονίνη. Είναι ασφαλής, εύκολος και οι θετικές επιδράσεις του είναι άμεσες.