Σημάδια που δείχνουν ότι αντιμετωπίζετε συναισθηματικό στρες

Αντιμετωπίζετε συναισθηματικό στρες;

Οι ψυχίατροι και οι ψυχοθεραπευτές συχνά κάνουν μια δουλειά ντεντέκτιβ! Για παράδειγμα, η “οργανική”κατάθλιψη (η κατάθλιψη που θεωρείται πως έχει κυρίως μια βιολογική βάση) εμφανίζεται αρκετά τυπικά, με κοινά συμπτώματα, ανεξάρτητα με το ποιοι είμαστε και τις συνθήκες, και περιλαμβάνει συμπτώματα όπως οι διαταραχές στον ύπνο, η έλλειψη όρεξης, η χαμηλή ενέργεια και η πεσμένη διάθεση. Όμως, όσον αφορά την ψυχολογική συνιστώσα, τα συμπτώματα του συναισθηματικού στρες μπορεί να διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή και να εξαρτώνται από το χαρακτήρα του ατόμου και τις συνθήκες.

Τα παρακάτω συμπτώματα συχνά εμφανίζονται ύπουλα και σταδιακά, και πολλές φορές ξεχνάμε πως ήταν η ζωή μας χωρίς αυτά, και αρχίζουμε να τα αποδεχόμαστε ως ʺφυσιολογικάʺ. Τα παρακάτω θα σας βοηθήσουν να αναρωτηθείτε για το αν αντιμετωπίζετε έντονο ψυχικό στρες και να αποφασίσετε αν ήρθε η ώρα να ζητήσετε βοήθεια από ένα ψυχίατρο-ψυχοθεραπευτή.

1. Αισθάνεστε υπερβολικά συναισθηματικοί

Δεν είναι ασυνήθιστο όταν είμαστε συναισθηματικά ευάλωτοι να γινόμαστε πιο ευαίσθητοι σε διάφορες καταστάσεις. Για παράδειγμα, αν κλαίμε πολύ εύκολα ή με κάτι που σκεφτόμαστε ότι φυσιολογικά δεν θα είχε την ίδια επίδραση πάνω μας, δηλαδή δεν αντιδρούσαμε έτσι παλιότερα, ίσως να είναι ένα πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι υπερκόπωσης και συναισθηματικής εξουθένωσης ή σημάδι ενός ψυχολογικού προβλήματος.

2. Ο υπερβολικός φόρτος εργασίας

Αν και είναι ξεκάθαρο το γεγονός ότι ο υπερβολικός φόρτος εργασίας μπορεί να προκαλέσει στρες, δεν είναι τόσο ξεκάθαρο το αντίστροφο, δηλαδή αν το στρες μπορεί να προκαλέσει υπερβολική ενασχόληση με τη δουλειά (“εργασιοθεραπεία”).Η αιτία αυτού του “κρυφού”στρες μπορεί να προέρχεται από πολλές πηγές, όπως το σπίτι, μια συντροφική σχέση, την αποφυγή διαχείρισης εσωτερικών συγκρούσεων ή άλυτων θεμάτων. Η υπερβολική ενασχόληση με τη δουλειά αντιπροσωπεύει ένα τρόπο αποφυγής διαχείρισης σημαντικών θεμάτων που μας στεναχωρούν ή πιέζουν, οδηγώντας τελικά σε εσωτερικό στρες.

3. Αντιδράτε με το παραμικρό

Όταν είμαστε αγχωμένοι ή συναισθηματικά ευάλωτοι οι αντοχές μας εγκαταλείπουν. Αυτό μπορείτε να το αναγνωρίσετε όταν είστε κουρασμένοι και αντιδράτε με νεύρα και θυμό. Ο θυμός είναι ένα συναίσθημα που πολύ εύκολα χρησιμοποιείται,και όταν είμαστε αγχωμένοι είναι πολύ πιο εύκολο να ξεσπάμε ιδίως σε αυτούς που αγαπάμε.

Σε πολλές περιπτώσεις είναι η αλλαγή ενός ατόμου που υποδεικνύει ότι κάτι ίσως να μην πηγαίνει καλά. Για παράδειγμα, ένας ήρεμος συνήθως άνθρωπος, τον τελευταίο καιρό ξεσπάει στους δικούς του. Μια τέτοια σημαντική αλλαγή στο χαρακτήρα ή στη συμπεριφορά είναι ένα σημάδι ότι θα ήταν σοφό να διερευνήσουμε περισσότερο τα πράγματα, ώστε να βρούμε τη ρίζα του προβλήματος. Οι γονείς ή οι διευθυντές στη δουλειά συχνά πιάνουν τους εαυτούς τους να καταβάλλονται από το στρες όταν αντιμετωπίζουν προβλήματα με τα παιδιά τους ή με τους συνεργάτες, και η έλλειψη υπομονής μπορεί να είναι ένα σημάδι αυτού του κρυμμένου και συσσωρευμένου στρες.

4. Εναλλαγές στη διάθεση

Όταν κάποιος έχει γρήγορες αλλαγές στη διάθεση χωρίς αιτία ή με το παραμικρό, αυτό είναι ένα σημαντικό προειδοποιητικό σημάδι. Συχνά οι θεραπευόμενοι ή οι οικείοι χρησιμοποιούν τον όρο “διπολικότητα” ή το “είμαι διπολικός/ή” για να περιγράψουν τις εναλλαγές (ωστόσο ο όρος ”διπολική διαταραχή” είναι κλινικός, και αφορά επεισόδια κατάθλιψης-μανίας/υπομανίας).

Ίσως η κρυμμένη αιτία είναι το ότι αισθανόμαστε πως ότι συμβαίνει γύρω μας ή μέσα μας είναι μεγαλύτερο από εμάς, το οποίο με τη σειρά του οδηγεί σε ένα αίσθημα ανεπάρκειας και στην πεποίθηση ότι δεν θα είμαστε ποτέ σε θέση να τα αντιμετωπίσουμε. Η σκέψη μας μπορεί λοιπόν να γίνει καταστροφολογική  και να μας οδηγήσει να αισθανόμαστε παγιδευμένοι και σε αδιέξοδο.

Όταν χάνουμε το αίσθημα της ασφάλειας συχνά προσπαθούμε να το αντικαταστήσουμε με τον έλεγχο του εξωτερικού περιβάλλοντος (όπως συχνά συμβαίνει στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή).

Ο πιο απλός τρόπος αντιμετώπισης είναι να μοιραστείτε όσα αισθάνεστε με κάποιον που μπορεί να σας βοηθήσει να ανακτήσετε το ενδιαφέρον σας και να σας προσφέρει βοήθεια πρακτικά. Μέσα σε αυτή την αβεβαιότητα που νιώθετε κινδυνεύετε να απομονώσετε τον εαυτό σας. Όλοι έχουμε τα όρια μας και αυτά διαφέρουν στα διαφορετικά στάδια της ζωής μας, ή ακόμη και από μέρα σε μέρα.

Η ανοιχτή συζήτηση για τα συναισθήματά μας, τους φόβους μας, τις σκέψεις μας, μας δίνει τη δυνατότητα να ακούσουμε τον εαυτό μας καλύτερα και να επεξεργαστούμε τα όσα μας βασανίζουν. Είναι δελεαστικό να προσπαθήσετε να βοηθήσετε κάποιον με το να του λέτε “τι πρέπει να κάνει”, αλλά είναι πιο βοηθητικό να είστε η ηχώ για κάποιον ή απλά να του κάνετε ερωτήσεις.

5. Απώλεια νοήματος ζωής

Όταν οι άνθρωποι έχουν ένα συγκεκριμένο σκοπό για τον οποίο αγωνίζονται, τότε ενισχύουν την αυτοεκτίμηση τους. Οι περισσότεροι άνθρωποι απολαμβάνουν το αίσθημα της επιτυχίας και αυτό συχνά προέρχεται από την εκπλήρωση μιας πρόκλησης χωρίς να έχει σημασία πόσο μικρή ή μεγάλη είναι. Όταν δεν είμαστε καλά συναισθηματικά, η ευχαρίστηση για το οτιδήποτε μπορεί να μειωθεί και να χάσουμε το αίσθημα νοήματος στα πράγματα.

Η ευχαρίστηση που νιώθουμε και το κίνητρο για ζωή και δραστηριότητες εξαρτώνται από την ψυχολογική μας κατάσταση, από τη διάθεσή μας.Όταν εστιάζεστε όμως εμμονικά στην ευχαρίστηση και πιέζετε τον εαυτό σας για αυτό, αυξάνετε το στρες που αισθάνεστε. Συχνά έχουμε καλές προθέσεις και πιέζουμε τον εαυτό μας ή άλλους για μια νέα δραστηριότητα, αλλά κάτι τέτοιο μπορεί να μην είναι δυνατό λόγο μιας ψυχικής νόσου, για παράδειγμα, κατάθλιψης.

Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό βήμα η αναγνώριση και η θεραπεία οποιασδήποτε ψυχικής νόσου, έτσι ώστε η ευχαρίστηση να επιστρέψει στη ζωή.

6. Αισθάνεστε αδικημένοι και πως δεν σας εκτιμούν

Αν κάποιος αισθάνεται αδικημένος ή ότι δεν τον εκτιμούν, μπορεί αυτά να είναι σημάδι ότι κάτι συμβαίνει με την ψυχολογία του. Όταν αισθάνεστε ότι αδικείστε οδηγείστε σε ένα εύρος συναισθημάτων όπως η απογοήτευση, η δυσαρέσκεια, ή χαμηλή αυτοεκτίμηση και η απώλεια της αυτοπεποίθησης.

Κάποιος που είναι σε καλή ψυχολογική κατάσταση γενικά αποζητά την επιβράβευση από τον ίδιο του τον εαυτό και όχι από εξωτερικούς παράγοντες (δηλαδή άλλους ανθρώπους). Και επίσης μπορεί ο ίδιος να ζητήσει θετική ανατροφοδότηση από τους γύρω του. Όταν όμως δεν είμαστε καλά, δεν μπορούμε να το ζητήσουμε ή φοβόμαστε τις απαντήσεις.

Η εκτίμηση και η αναγνώριση των όσων κάνουμε μας βοηθά στην αυτοεκτίμηση και στην αυτοπεποίθηση, αλλά κάποιος που δεν είναι σε θέση να λάβει την αναγνώριση λόγω των ψυχικών τραυμάτων που κουβαλάει (κυρίως συνδεδεμένα με την παιδική του ηλικία), δεν θα μπορέσει να καλύψει την ανάγκη του όσο αναγνώριση και αν του προσφέρουν.

7. Γίνεστε υπερβολικά ελεγκτικοί

Όταν χάνουμε την ασφάλεια μας συχνά προσπαθούμε να την αποκαταστήσουμε ελέγχοντας το εξωτερικό περιβάλλον, συμπεριλαμβάνοντας και τους άλλους γύρω μας. Για παράδειγμα, πολλοί διευθυντές γίνονται ελεγκτικοί και απαιτητικοί με τους συνεργάτες τους γιατί έχουν οι ίδιοι προσωπικές ανασφάλειες, και μπορεί για παράδειγμα να αλλάζουν τις προθεσμίες χωρίς λόγο και μετά να μετανιώνουν για τη συμπεριφορά τους.

Τα άτομα με ζητήματα άγχους δημιουργούν μια ρουτίνα που τους προσφέρει οικειότητα και έλεγχο. Αυτό αποτελεί μια ανώφελη λύση για τα προβλήματα εσωτερικής ανασφάλειας. Η λύση βασίζεται στην αναγνώριση των μοτίβων συμπεριφοράς ως συμπτώματα ανασφάλειας και στη διαχείριση του άγχους με υγιείς τρόπους.

Μία από τις δυσκολίες στην αντιμετώπιση των παραπάνω συμπτωμάτων είναι ότι μπορούν να προκύψουν από πολλές αιτίες – έτσι η αποτελεσματική θεραπεία απαιτεί καταρχήν την αναγνώριση της ρίζας του προβλήματος.