Σωματοποιητική διαταραχή
Η Σωματοποιητική διαταραχή (ή Διαταραχή Σωματικών Συμπτωμάτων) είναι μια μορφή σωματόμορφης διαταραχής, που προκαλεί διάφορα σωματικά συμπτώματα. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να συνδέονται με υπαρκτά (ή μη) προβλήματα υγείας, άλλα ψυχικά νοσήματα ή την κατάχρηση ουσιών. Όμως ανεξαρτήτως από αυτή την πιθανή σύνδεση, προκαλούν δυσανάλογα και υπερβολικά επίπεδα δυσφορίας. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν ένα ή περισσότερα όργανα (ή συστήματα) του σώματος, όπως:
- Πόνο
- Νευρολογικά προβλήματα
- Προβλήματα του γαστρεντερικού συστήματος
- Σεξουαλικά συμπτώματα
Οι άνθρωποι με σωματοποιητική διαταραχή δεν υποκρίνονται για τα συμπτώματα που νιώθουν. Η ανησυχία που βιώνουν από τον πόνο και άλλα προβλήματα είναι πραγματικά, ανεξάρτητα με το αν υπάρχει κάποια ιατρική εξήγηση ή όχι. Η αγωνία που τους προκαλούν τα συμπτώματα επηρεάζει σημαντικά την καθημερινή τους λειτουργικότητα. Πολλοί άνθρωποι με σωματοποιητική διαταραχή έχουν επίσης και κάποια διαταραχή άγχους.
Είναι ανάγκη να γίνουν εξετάσεις για να αποκλειστούν άλλες πιθανές αιτίες, πριν τεθεί η διάγνωση της "σωματοποιητικής διαταραχής".
Η διάγνωση της διαταραχής δημιουργεί έντονο στρες και αναστάτωση στους ασθενείς. Ίσως να νιώθουν δυσαρεστημένοι όταν δεν υπάρχει κάποια φυσική εξήγηση για τα συμπτώματά τους ή αν κάποιος τους πει ότι τα επίπεδα της ανησυχίας και της ενασχόλησης που έχουν για τα συμπτώματά τους είναι υπερβολικά. Το άγχος συχνά οδηγεί τους ασθενείς σε περισσότερη ανησυχία για την υγεία τους, και έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος που μπορεί να επιμένει για χρόνια.
Διαταραχές που συνδέονται με τη σωματοποιητική διαταραχή
Πολλές και διαφορετικές διαταραχές σχετίζονται με τη σωματοποιητική διαταραχή. Αυτές περιλαμβάνουν:
- Τη διαταραχή άγχους που αφορά την υγεία (υποχονδρίαση). Οι άνθρωποι με αυτή τη διαταραχή ανησυχούν συνεχώς μήπως έχουν κάποια σοβαρή νόσο. Ίσως να πιστεύουν ότι κάποιες μικρές ενοχλήσεις είναι σημάδια ενός πολύ σοβαρού ιατρικού προβλήματος. Για παράδειγμα, ίσως να πιστεύουν ότι ένας απλός πονοκέφαλος είναι σημάδι όγκου στον εγκέφαλο.
- Τη διαταραχή μετατροπής (που επίσης ονομάζεται Διαταραχή Λειτουργικών Νευρολογικών Συμπτωμάτων). Αυτή η κατάσταση μπορεί να διαγνωστεί όταν οι άνθρωποι έχουν νευρολογικά συμπτώματα που δεν οφείλονται σε κάποια ιατρική αιτία. Για παράδειγμα, οι ασθενείς ίσως να έχουν συμπτώματα όπως:
- Αδυναμία ή παράλυση
- Ανωμαλίες στις κινήσεις (όπως το τρέμουλο, το ασταθές βάδισμα ή οι επιληπτικές κρίσεις)
- Τύφλωση
- Απώλεια ακοής
- Απώλεια αισθήσεων ή μούδιασμα
Το στρες συνήθως εντείνει τα συμπτώματα της διαταραχής μετατροπής.
- Τα ειδικά συμπτώματα της Σωματοποιητικής διαταραχής. Αυτή η κατηγορία περιγράφει καταστάσεις στις οποίες τα σωματικά συμπτώματα συμβαίνουν για λιγότερο από έξι μήνες ή ίσως να περιλαμβάνουν μια ειδική κατάσταση όπως αυτή αποκαλείται ψευδοκύηση, στην οποία μια γυναίκα πιστεύει ότι είναι έγκυος και έχει όλα τα συμπτώματα της εγκυμοσύνης, όπως το μεγάλωμα της κοιλιάς, οι ωδίνες του τοκετού, η ναυτία, οι κινήσεις του εμβρύου, οι αλλαγές στο στήθος και η διακοπή της εμμήνου ρύσεως.
Θεραπεία της σωματοποιητικής διαταραχής
Οι ασθενείς με σωματοποιητική διαταραχή ίσως να είναι προσκολλημένοι στην άποψη ότι τα συμπτώματά τους έχουν μια υποκείμενη αιτία αντίθετα με την έλλειψη στοιχείων για τη φυσική εξήγηση της κατάστασης. Ή εάν μια ιατρική κατάσταση προκαλεί τα συμπτώματα τους, ίσως να μην αναγνωρίζουν ότι τα επίπεδα του στρες που βιώνουν είναι υπερβολικά. Οι ασθενείς επίσης ίσως να απορρίπτουν κάθε πρόταση που λέει ότι ψυχιατρικοί παράγοντες παίζουν ρόλο σε αυτά τα συμπτώματα.
Η ισχυρή σχέση γιατρού-ασθενή είναι το κλειδί για να μπορέσει να βοηθηθεί ο ασθενής με σωματοποιητική διαταραχή. Ένας ψυχίατρος ή ψυχοθεραπευτής με εμπειρία στη δυσμορφική διαταραχή μπορεί να σας βοηθήσει περιορίζοντας τις μη αναγκαίες εξετάσεις και τις θεραπείες.
Στο επίκεντρο της θεραπείας είναι να βελτιωθεί η καθημερινή λειτουργικότητα, όχι να αντιμετωπιστούν τα συμπτώματα. Η μείωση του στρες παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη βελτίωση της υγείας. Η ψυχοθεραπεία είναι επίσης χρήσιμη για την οικογένεια και τους φίλους.
Η ψυχοθεραπεία βοηθά στην ανακούφιση των συμπτωμάτων που συνδέονται με τη σωματοποιητική διαταραχή. Η θεραπεία επικεντρώνεται στη διόρθωση:
- Των διαστρεβλωμένων σκέψεων
- Των μη ρεαλιστικών πεποιθήσεων
- Των συμπεριφορών που προκαλούν άγχος για την υγεία