Στάδια κατάθλιψης

Στάδια κατάθλιψης

Είναι απόλυτα φυσιολογικό κάποιες φορές να μην νιώθουμε καλά, αλλά η κατάθλιψη είναι μια διαφορετική κατάσταση που χρειάζεται ειδική φροντίδα. Ο όρος "κατάθλιψη" είναι πολύ συνήθης στις μέρες μας καθώς τις περισσότερες φορές περιγράφει την κακή μας διάθεση. Αλλά η κατάθλιψη είναι μια πιο πολύπλοκη κατάσταση. Εκτός από το γενικό αίσθημα θλίψης που προκαλεί, η κατάθλιψη προκαλεί απελπισία και μια αίσθηση αδιεξόδου η οποία δεν υποχωρεί. Φυσικά, όλες οι περιπτώσεις κατάθλιψης δεν είναι ίδιες. Υπάρχουν διαφορετικά στάδια κατάθλιψης με διαφορετική κλινική βαρύτητα τα οποία επηρεάζουν την ζωή του κάθε ανθρώπου με διαφορετικό τρόπο αναλόγως της βαρύτητας της συμπτωματολογίας.

Η κατάθλιψη μπορεί να είναι:

• ήπια
• μέτρια
• σοβαρή (ή αλλιώς μείζονα)

Ο ακριβής διαχωρισμός έχει να κάνει με πολλούς παράγοντες, που περιλαμβάνουν τα συμπτώματα που βιώνει κάποιος, το πόσο σοβαρά είναι και πόσο συχνά εμφανίζονται. Συγκεκριμένες μορφές κατάθλιψης μπορεί να προκαλούν μια απότομη επιδείνωση στην ένταση και σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Μπορείτε να κάνετε το κατάθλιψη τεστ για μια πρώτη εκτίμηση αν εμφανίζετε συμπτώματα κατάθλιψης.

1. Πρώτο στάδιο: ήπια κατάθλιψη

Η ήπια κατάθλιψη είναι κάτι πολύ περισσότερο από την περιστασιακή κακή διάθεση. Τα συμπτώματα μπορεί να παραμένουν για μέρες και να παρεμβαίνουν αρκετά στη λειτουργικότητα ενός ατόμου.

Η ελαφριά κατάθλιψη μπορεί να προκαλεί από τα πρώτα στάδια:

• ευερεθιστότητα ή θυμό
• απελπισία
• συναισθήματα ενοχών
• αυτομομφές
• απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που πριν απολαμβάνατε (ανηδονία)
• έλλειψη συγκέντρωσης και αδυναμία μνήμης
• έλλειψη κινήτρου
• απώλεια ενδιαφέροντος για κοινωνικές επαφές
• πόνοι χωρίς προφανή αιτία
• υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας και κόπωση
• αϋπνία
• αλλαγές στην όρεξη
• αλλαγές στο βάρος
• παρορμητικές συμπεριφορές

Αν τα συμπτώματα επιμένουν για την περισσότερη ώρα της ημέρας, για περίπου 4 μέρες την εβδομάδα για δύο χρόνια, τότε είναι πιθανό να έχετε επίμονη καταθλιπτική διαταραχή (ήπια χρόνια κατάθλιψη ή αλλιώς, δυσθυμία).

Αν και η ήπια κατάθλιψη είναι αισθητή, δεν είναι εύκολη η διάγνωσή της. Είναι εύκολο κάποιος να παραβλέψει τα συμπτώματα και να αποφεύγει να τα συζητήσει με τον ψυχίατρό του. Η ήπια χρόνια κατάθλιψη (δυσθυμία) μπορεί να διαφύγει της προσοχής του ασθενούς ή ακόμα και του ψυχιάτρου, και να αποδίδονται τα συμπτώματά της στο χαρακτήρα (πχ εσωστρέφεια) ή πεποιθήσεις του ατόμου.

Παρά τις δυσκολίες στη διάγνωση, η ήπια κατάθλιψη είναι εύκολο να θεραπευτεί. Συγκεκριμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής που ενισχύουν τα επίπεδα της σεροτονίνης στον εγκέφαλο, βοηθούν στην καταπολέμηση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης.

Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορεί να περιλαμβάνουν:

• καθημερινή άσκηση
• ρουτίνα ύπνου
• ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά
• γιόγκα και διαλογισμό
• δραστηριότητες που μειώνουν το άγχος, όπως το ημερολόγιο, το διάβασμα, η μουσική

Άλλες θεραπευτικές επιλογές για την ήπια κατάθλιψη περιλαμβάνουν εναλλακτικές επιλογές όπως το St. John’s Wort και άλλα συμπληρώματα διατροφής. Ωστόσο, κάποια συμπληρώματα διατροφής μπορεί να αλληλεπιδρούν με συγκεκριμένα φάρμακα. Για αυτό είναι σημαντικό να συζητάτε με τον ειδικό ψυχίατρο πριν πάρετε οποιοδήποτε συμπλήρωμα. Ιδίως σε αυτό το στάδιο κατάθλιψης με τα πιο ελαφριά συμπτώματα, οι εναλλακτικές μορφές θεραπείας όπως η ομοιοπαθητική και ο βελονισμός έχουν πολύ καλά αποτελέσματα.

Τα αντικαταθλιπτικά (κυρίως οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης –SSRIs) είναι αποτελεσματικά στις περισσότερες περιπτώσεις. Ωστόσο, είναι ωφέλιμα και για τους ανθρώπους με πιο σοβαρές μορφές κατάθλιψης. Η υποτροπιάζουσα κατάθλιψη ανταποκρίνεται καλύτερα στις αλλαγές στον τρόπο ζωής και στην ψυχοθεραπεία από ότι στην φαρμακευτική αγωγή.

Αν και πολλές φορές οι άνθρωποι δεν ζητούν βοήθεια για την ήπια κατάθλιψη, αυτή πολύ συχνά δεν υποχωρεί από μόνη της. Στην πραγματικότητα, όσο παραμείνει χωρίς θεραπεία, η ήπια κατάθλιψη μπορεί να εξελιχθεί σε πιο σοβαρή μορφή κατάθλιψης.

2. Δεύτερο στάδιο: μέτρια κατάθλιψη

Όσον αφορά τα συμπτώματα, η μέτρια κατάθλιψη είναι το επόμενο στάδιο μετά την ήπια μορφή. Η μέτρια και η ήπια κατάθλιψη έχουν πολλά κοινά συμπτώματα. Επιπλέον η μέτρια κατάθλιψη προκαλεί χαμηλή αυτοεκτίμηση, μείωση στην παραγωγικότητα, αίσθημα ότι το άτομο δεν αξίζει, έντονη ευαισθησία και υπερβολική ανησυχία.

Η κύρια διαφορά είναι ότι τα συμπτώματα της μέτριας κατάθλιψης είναι αρκετά σοβαρά και δημιουργούν πλέον προβλήματα στο σπίτι και στη δουλειά. Επίσης προκαλεί σημαντικές δυσκολίες στην κοινωνική ζωή.

Η μέτρια κατάθλιψη μπορεί να διαγνωστεί πιο εύκολα από την ήπια (τεστ για την κατάθλιψη) επειδή τα συμπτώματα επηρεάζουν σημαντικά τη ζωή ενός ατόμου. Το κλειδί για τη διάγνωση, είναι να μιλήσετε με το γιατρό σας για τα συμπτώματα.

Οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRIs όπως το Ladose, Zoloft, Seroxat, κα) είναι τα αντικαταθλιπτικά που χρησιμοποιούνται σε αυτές τις περιπτώσεις. Για να δράσουν αυτά τα φάρμακα χρειάζονται τέσσερις με έξι εβδομάδες.

Η ψυχοθεραπεία είναι επίσης αποτελεσματική στην μέτρια κατάθλιψη, όπως και το EMDR για την αντιμετώπιση ψυχικών τραυμάτων (της ενήλικης ή παιδικής ηλικίας) τα οποία συχνά αποτελούν την πραγματική ρίζα της κατάθλιψης.

3. Τρίτο στάδιο: σοβαρή/μείζονα κατάθλιψη

Στα επόμενα στάδια, η σοβαρή (μείζονα) κατάθλιψη έχει ποιοτικά παρόμοια συμπτώματα την μέτρια κατάθλιψη αλλά είναι πολύ πιο σοβαρά και έντονα, και πλέον ορατά και στους άλλους.

Χωρίς θεραπεία, τα επεισόδια της μείζονος κατάθλιψης μπορεί να διαρκέσουν περίπου έξι μήνες ή περισσότερο. Μερικές φορές η σοβαρή κατάθλιψη υποχωρεί, αλλά μπορεί να υπάρξει υποτροπή σε μερικούς ανθρώπους (υποτροπιάζουσα κατάθλιψη).

Η διάγνωση είναι ιδιαίτερα σημαντική για την σοβαρή κατάθλιψη. Στις σοβαρές μορφές κατάθλιψης μπορεί το άτομο να παρουσιάει αυτοκτονικό ιδεασμό (αυτοκτονικές σκέψεις) διαφορετικής βαρύτητας (από ευχές θανάτου, μέχρι οργανωμένο σχέδιο αυτοκτονίας).

Η σοβαρή κατάθλιψη απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα. Ο ψυχίατρος σας θα σας προτείνει απαραιτήτως αντικαταθλιπτική αγωγή, νοσηλεία σε κλινική ή νοσοκομείο, και ψυχοθεραπεία συμπληρωματικά αργότερα, αφού πρώτα επιδράσουν τα αντικαταθλιπτικά.

Κατάθλιψη και ψυχολογική στάση του ασθενούς

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι ένα άτομο που βιώνει κατάθλιψη μπορεί να βρίσκεται σε διαφορετική φάση σχετικά με την ασθένεια:

Άρνηση

Αν ένα άτομο δεν μπορεί να αποδεχθεί ότι υπάρχει πιθανότητα να έχει κατάθλιψη, τότε αρνείται εντελώς την ιδέα. Παρά τα συμπτώματα που υπάρχουν, το άτομο μπορεί να μην είναι έτοιμο, πρόθυμο ή ικανό να σκεφτεί ότι μπορεί να έχει σοβαρή κατάθλιψη. Ακόμη και αν κατανοεί ότι έχει ψυχολογικές μεταπτώσεις, πιστεύει ότι αυτό το συναίσθημα είναι προσωρινό και σύντομα θα περάσει. Αυτό που δεν συνειδητοποιεί είναι πόσο καιρό νιώθει έτσι και πως η ζωή του επηρεάζεται από αυτή την κακή διάθεση. Το στάδιο της άρνησης είναι συνήθως σύντομο.

Θυμός

Αν και όταν η άρνηση υποχωρήσει, το άτομο νιώθει θυμό που χρειάζεται να αντιμετωπίσει την κατάθλιψη. Τα συναισθήματα αβοηθητότητας ή θυματοποίησης είναι συχνά σε αυτό το στάδιο. Είναι πολύ συχνό για ένα άτομο να ρωτά, "Γιατί σε εμένα;" Αυτό συμβαίνει επειδή το άτομο δεν ξέρει σε ποιον να μιλήσει ή ανησυχεί για το στίγμα γύρω από τις ψυχικές ασθένειες. Ένα άτομο σε αυτό το στάδιο συνήθως νιώθει φόβο ότι δεν έχει τα κατάλληλα εργαλεία να αντιμετωπίσει την κατάθλιψη ή δεν ξέρει πως να τα χρησιμοποιήσει.

Διαπραγμάτευση

Μέρος της διαδικασίας της συμφιλίωσης με την διάγνωση της κατάθλιψης είναι η διαπραγμάτευση. Ένα άτομο μπορεί να κάνει άλλα πράγματα για να διώξει την κατάθλιψη. Μπορεί να προσεύχεται. Όμως αυτή η φάση δεν διαρκεί πολύ καθώς το άτομο συνειδητοποιεί ότι η κατάσταση δεν αλλάζει.

Ένα άτομο με κατάθλιψη ίσως να κλείνεται ακόμη περισσότερο στον εαυτό του, να απομονώνεται από τους άλλους και να αρνείται να έχει επαφές με τον έξω κόσμο. Νιώθει συναισθηματικό μούδιασμα και μένει στο κρεβάτι ή αποφεύγει να κάνει μπάνιο ή να καθαρίσει το σπίτι του. Αυτή η φάση είναι σκοτεινή και το άτομο μπορεί να έχει αυτοκτονικές σκέψεις.

Αποδοχή

Αυτό το στάδιο είναι η στιγμή που το άτομο αποφασίζει να δεχτεί την πραγματικότητα , ότι ζει με κατάθλιψη. Αποφασίζει να ζητήσει την βοήθεια ενός ψυχιάτρου-ψυχοθεραπευτή. Μαζί με τον γιατρό του σχεδιάζει το κατάλληλο θεραπευτικό πλάνο που μπορεί να περιλαμβάνει αντικαταθλιπτική αγωγή ή/και ψυχοθεραπεία, ή στα πιο ελαφριά στάδια, ομοιοπαθητική και βελονισμό.