Σταθεροποιητικά φάρμακα - σταθεροποιητές διάθεσης
Οι σταθεροποιητές διάθεσης είναι μια ομάδα ψυχιατρικών φαρμάκων. Χρησιμοποιούνται για να μειώνονται τα ακραία ή συχνά φαινόμενα διακύμανσης της διάθεσης. Χρησιμοποιούνται σε νευροψυχιατρικά νοσήματα όπως:
- η διπολική διαταραχή, μανία και υπομανία
- υποτροπιάζουσα, σοβαρή κατάθλιψη
- σχιζοσυναισθηματική διαταραχή
- επιληψία
- για την πρόληψη υποτροπών και επανεισαγωγές στο νοσοκομείο
Αν και τα φάρμακα ομαδοποιούνται σαν κατηγορία, πρόκειται για φάρμακα με τελείως διαφορετικούς μηχανισμούς δράσης. Γενικά επηρεάζουν ορισμένους νευροδιαβιβαστές στον εγκέφαλο που εμπλέκονται στις διαταραχές της διάθεσης.
Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι σταθεροποιητών διάθεσης;
Το λίθιο, τα αντιεπιληπτικά και τα αντιψυχωσικά φάρμακα είναι οι τρεις κύριοι τύποι φαρμάκων που χρησιμοποιούνται ως σταθεροποιητές της διάθεσης.
1. Αντιεπιληπτικά
Μερικά αντιεπιληπτικά φάρμακα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν στη σταθεροποίηση της διάθεσης. Ορισμένα από αυτά τα φάρμακα τείνουν να δρουν πιο γρήγορα σε οξείες διαταραχές της διάθεσης, ιδιαίτερα στη μανία. Γενικά, υπάρχουν ενδείξεις ότι τα αντισπασμωδικά μειώνουν τη «διεγερσιμότητα» των νευρικών κυττάρων.
Τα αντισπασμωδικά που χρησιμοποιούνται ως σταθεροποιητές της διάθεσης περιλαμβάνουν:
Δεν πρέπει να παίρνετε βαλπροϊκό (Depakine) αν είστε έγκυος ή αν σκοπεύετε να μείνετε έγκυος, γιατί υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος να γεννηθεί το παιδί σας με γενετικές ανωμαλίες και διαταραχές του αυτιστικού φάσματος.
2. Λίθιο
Οι σταθεροποιητικές του λιθίου ανακαλύφθηκαν τη δεκαετία του 1940 και έκτοτε έχει γίνει ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο σταθεροποιητικό φάρμακο. Χρησιμοποιείται συνήθως για τη θεραπεία της διπολικής διαταραχής.
- Ανθρακικό λίθιο (Milithin)
- Θειϊκό λίθιο (Lithiofor)
Το λίθιο μπορεί να είναι τοξικό για τα νεφρά και χρειάζεται προσοχή στα επίπεδά του. Τα επίπεδα στο αίμα πρέπει να παρακολουθούνται με τακτικές εξετάσεις αίματος.
Επίσης χρειάζεται ενυδάτωση και προσοχή στη λήψη αλατιού, καθώς και σε φάρμακα που επηρεάζουν το μεταβολισμό του νατρίου. Επίσης, αντιφλεγμονώδη φάρμακα (όπως π.χ ιβουπροφαίνη) πρέπει να λαμβάνεται μόνο κατόπιν σύστασης γιατρού.
Πολλοί άνθρωποι εμφανίζουν λίγες ή καθόλου παρενέργειες από το λίθιο. Σε άλλους, οι παρενέργειες προσωρινές και υποχωρούν μετά από μια περίοδο εβδομάδων ή μηνών. Μερικές από αυτές τις ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν: ναυτία, κράμπες στο στομάχι, δίψα, κόπωση, πονοκέφαλος και ήπιος τρόμος. Άλλες ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να είναι πιο σοβαρές και θα πρέπει να αναφέρονται στο γιατρό αμέσως. Αυτές οι ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν: έμετο, διάρροια, υπερβολική δίψα, μυϊκές συσπάσεις, μπερδεμένη ομιλία, σύγχυση, ζάλη.
3. Αντιψυχωσικά
Ορισμένα αντιψυχωσικά φάρμακα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως σταθεροποιητές της διάθεσης, ως μέρος της θεραπείας για τη διπολική διαταραχή.
- ολανζαπίνη (Zyprexa, ZypAdhera)
- κουετιαπίνη (Seroquel)
- ρισπεριδόνη (Risperdal, Risperdal Consta)
- κλοζαπίνη
Το αντιψυχωσικό αζεναπίνη (Sycrest) χρησιμοποιείται επίσης μερικές φορές ως σταθεροποιητής της διάθεσης, ως θεραπεία για τη μανία.
Σταθεροποιητικά - παρενέργειες
| ΛΙΘΙΟ (Lithiofor) | ΒΑΛΠΡΟΪΚΟ (Depakine) | ΛΑΜΟΤΡΙΓΙΝΗ (Lamictal) | ΚΑΡΒΑΜΑΖΕΠΙΝΗ (Tegretol) |
|---|---|---|---|
| Πονοκέφαλοι | Πονοκέφαλοι | Έλλειψη ισορροπίας ή συντονισμού κινήσεων | Ζάλη |
| Ναυτία ή εμετός | Φουσκώματα ή οιδήματα των άκρων | Θολή όραση | Διαταραχές σκέψης |
| Ζάλη ή καταστολή | Αιμορραγίες ούλων | Διάρροια ή δυσκοιλιότητα | Διαταραχές ομιλίας |
| Τρόμος | Παραισθήσεις | Διαταραχές περιόδου, δυσμηνόρροια | Ξηροστομία |
| Πολυδιψία | Πόνος στις αρθρώσεις | Πόνοι στο στομάχι, πλάτη, αρθρώσεις | Δυσκοιλιότητα |
| Δερματικά προβλήματα | Απότομη απώλεια βάρους ή αύξηση | Απώλεια όρεξης και απώλεια βάρους | Τρόμος |
Οι σταθεροποιητές διάθεσης συνοδεύονται από μια σειρά από παρενέργειες και είναι σύνηθες να αντιμετωπίζετε κάποιες.
Ωστόσο, οι παρενέργειες δεν πρέπει να είναι τόσο σοβαρές που να βλάπτουν την ποιότητα της ζωής σας. Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι εάν εμφανίσετε ανυπόφορες παρενέργειες με έναν τύπο σταθεροποιητή διάθεσης, δεν σημαίνει ότι δεν θα μπορείτε να βρείτε μια θεραπεία που να λειτουργεί για εσάς.