Ο ρόλος των ενοχών στη συγχώρεση

Ενοχές και Συγχώρεση

Τείνουμε να βλέπουμε τον εαυτό μας ως ύπαρξη που κουβαλά το παρελθόν, ζει στο παρόν και κινείται προς το μέλλον. Όμως το να αφήσουμε πίσω μας το παρελθόν είναι μια δύσκολη και απελευθερωτική διαδικασία.

Όταν προσπαθείτε να συγχωρήσετε τον εαυτό σας, προσπαθείτε να απελευθερώσετε κάτι που έχει γίνει κομμάτι σας. Είναι πολύ πιο εύκολο να συγχωρήσετε τους άλλους για ότι και αν σας έχουν κάνει καθώς όσα συνέβησαν δεν αποτελούν κομμάτι της δικής σας ταυτότητας.

Για να αφήσετε πίσω σας το παρελθόν είναι ανάγκη να μάθετε να συγχωρείτε τον εαυτό σας, και είναι βοηθητικό να θυμάστε ότι κάνατε το καλύτερο που μπορούσατε τη δεδομένη στιγμή.

Όλοι μεγαλώνουμε με την νοοτροπία ότι τα λάθη δεν είναι αποδεκτά, για αυτό και προσπαθούμε να τα αποφύγουμε με κάθε κόστος και όταν κάνουμε κάποιο λάθος τιμωρούμε τον εαυτό μας.

Για να μπορέσετε να συγχωρήσετε τον εαυτό σας είναι ανάγκη να αποδεχτείτε ότι δεν είστε τέλειοι. Τα λάθη και οι αποτυχίες είναι κομμάτι της ανθρώπινης ύπαρξης. Είναι ο τρόπος για να μάθουμε και να εξελιχθούμε. Αν πάντα δίνετε προσοχή στα λάθη σας, δεν θα βλέπετε τα καλά που συμβαίνουν στη ζωή σας.

Ενοχές και ντροπή

Όταν βλάπτουμε κάποιον άλλο είναι φυσιολογικό και υγιές να νιώθουμε άσχημα για αυτό, να νιώθουμε μετανιωμένοι και να ευχόμαστε να μην είχε συμβεί ή να μπορούσαμε να κάνουμε κάτι ώστε το άτομο να νιώσει καλύτερα. Αλλά δεν είναι υγιές να κατηγορείτε συνεχώς τον εαυτό σας και να τον χαρακτηρίζετε κακό. Σίγουρα θα βιώσετε αρχικά ενοχές και στη συνέχεια ντροπή.

Η ντροπή και οι ενοχές μπορεί να μοιάζουν, αλλά είναι δύο διαφορετικές εμπειρίες που μας κάνουν να νιώθουμε άσχημα για τον εαυτό μας. Οι ενοχές είναι ένα συναίσθημα απογοήτευσης όταν παραβιάζετε μια αρχή ή αξία σας. Οι ενοχές μπορεί να είναι υγιείς, καθώς σας οδηγούν σε θετικές αλλαγές στη συμπεριφορά. Η ντροπή είναι και αυτή ένα συναίσθημα απογοήτευσης για τον εαυτό μας αλλά δεν παραβιάζονται οι αξίες μας.

Η ντροπή είναι τρομακτικά ανθυγιεινή, οδηγεί σε χαμηλή αυτοεκτίμηση (νιώθετε ότι δεν αξίζετε) και σε συμπεριφορές που ενισχύουν αυτή την εικόνα για τον εαυτό σας. Η ντροπή μπορεί να γίνει εξουθενωτικό συναίσθημα που συμβάλλει σε προβλήματα όπως:

• Αυτοκριτική και κατηγορίες προς τον εαυτό
• Παραμέληση του εαυτού
• Αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές
• Συμπεριφορές που σαμποτάρουν τον εαυτό
• Τελειομανία
• Την πεποίθηση ότι δεν αξίζετε όμορφα πράγματα
• Οργή (συχνά ξεσπάσματα θυμού)
• Παραβατικές συμπεριφορές

Υπάρχει μια σημαντική διαφορά ανάμεσα στις ενοχές και στην ντροπή. Όταν νιώθουμε ενοχές αισθανόμαστε άσχημα για κάτι που κάναμε. Όταν νιώθουμε ντροπή νιώθουμε άσχημα για αυτό που είμαστε. Όταν νιώθουμε ενοχές έχουμε ανάγκη να μάθουμε ότι θα κάνουμε και λάθη. Όταν νιώθουμε ντροπή είναι ανάγκη να κατανοήσουμε ότι είναι εντάξει να είμαστε ο εαυτός μας.

Η συγχώρεση του εαυτού είναι το πιο ισχυρό βήμα για να απαλλαχτείτε από την εξουθενωτική ντροπή. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους ανθρώπους που έχουν κακοποιηθεί. Η συγχώρεση του εαυτού είναι απαραίτητη για την συναισθηματική υγεία και την ηρεμία σας. Όσο πιο πολύ επουλώνεται η ντροπή, τόσο πιο πολύ μπορείτε να δείτε ξεκάθαρα τον εαυτό σας, με τα καλά και τα κακά του. Οι σχέσεις σας με τους άλλους θα αλλάξει και θα γίνει πιο βαθιά και ουσιαστική. Όμως το πιο σημαντικό είναι ότι θα βελτιωθεί η σχέση με τον εαυτό σας.

Τα εμπόδια της συγχώρεσης προς τον εαυτό

Πολλοί άνθρωποι εμφανίζουν αντίσταση στην ιδέα της συγχώρεση του εαυτού. Ίσως να πιστεύετε ότι η αυτοκριτική είναι ο μοναδικός τρόπος να βελτιωθείτε. Αλλά η αρνητική αυτοκριτική και οι κατηγορίες προς τον εαυτό αποτελούν εμπόδιο στην αυτοβελτίωσή σας. Όσο περισσότερη ντροπή νιώθετε για τις πράξεις και τις συμπεριφορές σας , τόσο πιο πολύ θα πέφτει η αυτοεκτίμησή σας και τόσο λιγότερο πιθανό είναι να έχετε κίνητρο για να αλλάξετε. Και χωρίς την συγχώρεση του εαυτού , η ντροπή θα σας οδηγεί στην υπεράσπιση του εαυτού και αυτό θα προκαλεί περισσότερη ντροπή καθώς θα αρνείστε να δείτε τα λάθη σας και δεν θα είστε ανοιχτοί στην κριτική ή στην αλλαγή.

Μπορείτε να συγχωρήσετε τον εαυτό σας. Αν το κάνετε αυτό θα έχετε περισσότερα κίνητρα για να αλλάξετε. Η συγχώρεση του εαυτού ανοίγει την πόρτα στην αλλαγή καθώς σας απελευθερώνει από την αντίσταση.

Ένας ακόμη λόγος για τον οποίο μπορεί να δυσκολεύεστε να συγχωρήσετε τον εαυτό σας είναι η ανάγκη που έχετε να είστε καλοί και να φαίνεστε καλοί στα μάτια των άλλων. Αυτή η ανάγκη μπορεί να έχει ξεκινήσει επειδή οι γονείς σας ή οι άνθρωποι που σας φρόντιζαν είχαν αυτή την προσδοκία από εσάς και να σας τιμωρούσαν αυστηρά όταν κάνατε λάθος. Τώρα σαν ενήλικες μπορεί να είστε το ίδιο επικριτικοί με τον εαυτό σας.

Αν έχετε πληγώσει κάποιον άλλο και δεν μπορείτε να συγχωρήσετε τον εαυτό σας, τότε η ντροπή θα συνεχίσει να σας οδηγεί σε άσχημες συμπεριφορές προς τους άλλους και προς τον εαυτό σας. Όταν συγχωρείτε τον εαυτό σας μπορείτε να επουλώσετε την ντροπή και να συνεχίσετε να γίνεστε ένας καλύτερος άνθρωπος.

Το να συγχωρήσετε τον εαυτό σας όταν έχετε βλάψει κάποιον άλλο μπορεί να είναι το πιο δύσκολο πράγμα που έχετε κάνει ποτέ ώστε να επουλώσετε τη ντροπή. Στην πραγματικότητα μπορεί να είναι το πιο δύσκολο πράγμα που έχετε κάνει ποτέ στη ζωή σας.

Η συγχώρεση μπορεί να είναι μια πρόκληση, αλλά αποτελεί την πιο υγιή επιλογή αν θέλετε να αφήσετε πίσω σας το παρελθόν και να προχωρήσετε.

Η συγχώρεση μπορεί να επιτευχθεί μέσα από τέσσερα βήματα:

1. Αποδεχτείτε το θυμό σας και βρείτε τρόπους για να μπορέσετε να τον ελέγξετε.
2. Πάρτε την απόφαση να συγχωρήσετε τους άλλους ή τον εαυτό σας.
3. Δείξτε συμπόνια προς τον εαυτό σας ή στους άλλους.
4. Απελευθερώστε όλα τα αρνητικά συναισθήματα και προσπαθήστε να μάθετε από αυτή την εμπειρία.

Κατανόηση του εαυτού

Αν έχετε κακοποιηθεί ως παιδιά και στη συνέχεια επαναλαμβάνετε αυτό τον κύκλο κακοποίησης στα δικά σας παιδιά είναι σημαντικό να κατανοήσετε τις εμπειρίες σας. Η κατανόηση των ψυχικών τραυμάτων σας θα σας βοηθήσει να συγχωρήσετε τον εαυτό σας. Κατανοήστε τους λόγους για τους οποίους φέρεστε με κακοποιητικό τρόπο και πως αναπτύξατε αυτό το μοτίβο συμπεριφοράς.

Οι μελέτες δείχνουν ότι τα τραύματα (όπως η κακοποίηση στην παιδική ηλικία) έχουν μακροχρόνιες επιδράσεις, οι οποίες είναι εμφανείς όταν οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν ψυχοπιεστικές καταστάσεις ή καταστάσεις που τους υπενθυμίζουν το τραύμα τους.

Η αλήθεια είναι ότι όσοι άνθρωποι έχουν κακοποιηθεί ή παραμεληθεί στην παιδική ηλικία μπορεί να εμφανίσουν κακοποιητική συμπεριφορά ως ενήλικες. Υπάρχουν πολλοί λόγοι που οδηγούν τους γονείς σε κακοποιητικές συμπεριφορές, όπως το να βλέπουν τις δικές τους αδυναμίες και ευαισθησίες στα παιδιά τους. Οι άνθρωποι που είναι θύματα κακοποίησης συχνά εμφανίζουν την τάση να μισούν την αδυναμία.

Η δική σας εμπειρία κακοποίησης και/ή παραμέλησης μπορεί να σας παρεμποδίζει να αναπτύξετε τις δεξιότητες που είναι απαραίτητες για να είναι κάποιος καλός γονέας. Αν οι γονείς σας δεν κάλυπταν τις ανάγκες σας τότε και εσείς μπορεί να επαναλάβετε το ίδιο μοτίβο. Και αν οι γονείς σας δεν σας προστάτευαν ίσως να μην προστατεύετε και εσείς τα παιδιά σας.

Συμπόνια προς τον εαυτό

Η αλήθεια είναι πως όλοι μας έχουμε πληγώσει κάποιον άνθρωπο. Η συμπόνια προς τον εαυτό δεν σας απελευθερώνει από τις ευθύνες των πράξεων σας αλλά μπορεί να σας βοηθήσει να δείτε ξεκάθαρα την κατάσταση. Αντί να κατακλύζεστε από τις ενοχές και τη ντροπή, η συμπόνια προς τον εαυτό μπορεί να σας βοηθήσει να επουλωθείτε.

Η αλήθεια είναι πως αυτό που είμαστε, ο τρόπος σκέψης και οι συμπεριφορές μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με άλλους ανθρώπους και γεγονότα. Αυτό σημαίνει ότι δεν φτάσατε εδώ που είστε σήμερα μόνοι σας. Η τάση σας να είστε θύμα ή να είστε κακοποιητικοί δεν συνέβη απλά. Πρέπει να συνεχίσετε να ψάχνετε για τις αιτίες και τις συνθήκες που σας οδήγησαν σε αυτά τα ανθυγιεινά μοτίβα συμπεριφοράς.