Συμβουλές για να βρείτε τον κατάλληλο ψυχοθεραπευτή

Εύρεση Ψυχοθεραπευτή

Μπορεί να υπάρχουν χιλιάδες "ψυχοθεραπευτές" αλλά δεν είναι καθόλου εύκολο να βρείτε τον κατάλληλο για εσάς και να αξιολογήσετε τα προσόντα του, ειδικά σε περιόδους κρίσεις. Παρακάτω ακολουθούν κάποιες συμβουλές για αυτό το θέμα.

Όταν περνάτε μια δύσκολη στιγμή συναισθηματικής κρίσης και αποφασίζετε να ζητήσετε βοήθεια, σίγουρα θα ψάξετε στο διαδίκτυο. Αυτό όμως θα σας μπερδέψει ακόμη περισσότερο. Βλέπετε ατελείωτες λίστες με διαπιστεύσεις και διαφορετικές ψυχοθεραπευτικές μεθόδους όπως η Ψυχανάλυση, η Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία, η Ψυχοθεραπεία Ζεύγους, η Γνωστική-Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία.

Ίσως να βλέπετε τις λέξεις ʺσυμβουλευτικήʺ και ʺψυχοθεραπείαʺ και να αναρωτιέστε ποια είναι η διαφορά τους. Με τόσα πολλά τηλέφωνα και emails που μπορείτε να στείλετε, είναι σαν να ψάχνετε να εντοπίσετε κάποιον στο χάρτη και να ελπίζετε ότι το άτομο που θα σας απαντήσει θα είναι ευγενικό.

Όλη αυτή η κατάσταση μοιάζει σαν να εικάζετε αν θα βρείτε κάποιον ενώ αισθάνεστε ευάλωτοι και αγχωμένοι όταν τηλεφωνείτε σε έναν άγνωστο άνθρωπο. Όταν το τηλέφωνο αρχίσει να χτυπά ίσως να φαντάζεστε τον εαυτό σας να πηγαίνει σε κάποιον ψυχοθεραπευτή όπως αυτούς που βλέπετε στην τηλεόραση, ο οποίος έχει μούσι και κάθετε σε μια πολυθρόνα ενώ εσείς κάθεστε σε ένα καναπέ και προσπαθείτε να θυμηθείτε τα όνειρα που είδατε.

Το να βρείτε ένα ψυχοθεραπευτή δεν είναι τόσο απλό όσο να βρείτε ένα οδοντίατρο. Οι φίλοι σας σίγουρα θα έχουν να σας προτείνουν έναν οδοντίατρο ή έναν προσωπικό γυμναστή. Όμως οι άνθρωποι συνήθως δεν συζητούν για την ψυχοθεραπεία μεταξύ τους, εξαιτίας κυρίως του στίγματος και της ιδιαίτερα προσωπικής φύσης του προβλήματος που προσπαθούν να λύσουν.

Πολλοί άνθρωποι ταλαιπωρούνται για τέσσερα ή πέντε χρόνια πριν ζητήσουν βοήθεια από ένα ψυχοθεραπευτή και ίσως να έχουν φτάσει στα όρια τους, με προβλήματα στον ύπνο, ανησυχία ή θέματα θυμού.

Όποιος και αν είναι ο λόγος για τον οποίο σκέφτεστε να ξεκινήσετε ψυχοθεραπεία, δεν υπάρχει καμιά ερώτηση για την οποία οι άνθρωποι αισθάνονται ευάλωτοι όταν τελικά αποφασίζουν να κάνουν αυτό το βήμα. Μπορείτε να ρωτήσετε ένα φίλο σας; Αυτή είναι μια καλή ιδέα, αλλά ίσως να μην θέλετε να πάτε στον ψυχοθεραπευτή του φίλου σας.

Άνεση

Το να βρείτε έναν ψυχοθεραπευτή ίσως να μην είναι τόσο εύκολο όσο το να βρείτε έναν οδοντίατρο, αλλά είναι μια καλή ιδέα να ακολουθήσετε τον ίδιο τρόπο αναζήτησης. Αισθάνεστε άνετα με αυτόν τον ψυχοθεραπευτή; Σας έδωσε σημασία στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχατε; Ήταν φιλικός, ξεκάθαρος και σας έδωσε όλες τις πληροφορίες που θέλατε; Είναι κοντά σας;

Με τον ίδιο τρόπο που επιλέγουμε έναν γιατρό, πρέπει να επιτρέπουμε στον εαυτό μας να επιλέξει για να βρει κάποιον ψυχοθεραπευτή που θα μας ταιριάζει. Αυτό δεν είναι πάντα εύκολο και πολλοί άνθρωποι επιλέγουν να συνεχίσουν να μένουν στον ίδιο ψυχοθεραπευτή που γνώρισαν πρώτο και αυτό συνήθως λειτουργεί καλά.

Οι ψυχοθεραπευτές είναι εκπαιδευμένοι να θεραπεύουν ανθρώπους που αντιμετωπίζουν προβλήματα. Δουλεύουν για να ανακουφίσουν κάθε άνθρωπο από τις προσωπικές του δυσκολίες και να τον ενθαρρύνουν να αλλάξει.

Η θεραπευτική σχέση είναι πολύ σημαντική και χρειάζεται να μπορείτε να εμπιστευθείτε τον ψυχοθεραπευτή σας. Είναι ουσιώδες να συνεργάζεστε με τον ψυχοθεραπευτή σας και να δουλεύετε μαζί για να κατανοήσετε τα προβλήματά σας, όπως η κατάθλιψη ή το άγχος, που θέλετε να δείτε από πού προέρχονται.

Πρώτα από όλα όμως χρειάζεται να ψάξετε να δείτε τα προσόντα του ψυχοθεραπευτή που επιλέξατε και τις διαφορετικές μορφές ψυχοθεραπείας. Μπορείτε να πείτε ότι μια μορφή ψυχοθεραπείας είναι καλύτερη από μια άλλη, όπως για παράδειγμα η γνωστική συμπεριφορική ψυχοθεραπεία που φαίνεται να είναι πιο αποτελεσματική, δεν υπάρχουν όμως στοιχεία που να δείχνουν ότι είναι καλύτερη από ότι άλλες μορφές ψυχοθεραπείας.

Υπάρχουν ψυχοθεραπευτές που είναι ειδικευμένοι στην θεραπεία του πένθους, όπου ο θεραπευόμενος ενθαρρύνεται να βρει λύσεις και να ανακαλύψει τις δικές του δυνάμεις για να αντιμετωπίσει κάθε πρόβλημα που θα εμφανιστεί, με την ενίσχυση του ψυχοθεραπευτή.

Η ψυχανάλυση από την άλλη πλευρά, είναι ο τρόπος εξερεύνησης του εαυτού σε συνεργασία με τον ψυχοθεραπευτή, και αποτελεί αυτοσκοπό. Η ψυχανάλυση σέβεται την μοναδικότητα του κάθε ατόμου.

Οι ψυχοθεραπευτές δεν βοηθούν ένα άτομο να προσαρμοστεί στον κόσμο, αλλά βοηθούν το άτομο να προσαρμοστεί με τον εαυτό του.

Αν και πολλές φορές ακούγεται γραφική η πορεία προς την ευημερία, η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις δεν αποτελεί τον στόχο, η ψυχανάλυση έχει αλλάξει με τα χρόνια και βοηθά τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν μια δύσκολη περίοδο στη ζωής τους όπως  ένας χωρισμός ή η απώλεια της δουλειάς. Πολλοί άνθρωποι συνεχίζουν την ψυχανάλυση ή άλλες θεραπείες συζήτησης για χρόνια επειδή αποκτούν γνώσεις και δεξιότητες.

Ένας άνθρωπος που ξεκινά να βρει έναν ψυχοθεραπευτή ίσως να σκέφτεται ότι όλοι οι ψυχοθεραπευτές  έχουν ένα χάρισμα να βλέπουν τις προσωπικότητες. Αν σκέφτεστε έτσι σίγουρα θα απογοητευθείτε γιατί τις απαντήσεις τις έχετε μόνο εσείς. Όμως ένας καλός ψυχοθεραπευτής θα σας βοηθήσει να τις βρείτε.

Τα τελευταία χρόνια, η ψυχοθεραπεία έχει επικεντρωθεί σε σύντομες, στοχοπροσηλωμένες τεχνικές που βοηθούν τον θεραπευόμενο να ξεπεράσει μια δύσκολη κατάσταση ή να πάρει σοβαρές αποφάσεις. Κάποιες μορφές ψυχοθεραπείας απαιτούν περισσότερο χρόνο για να αποδώσουν. Υπάρχει βέβαια ένα σοβαρό ζήτημα με την κατάθλιψη ή το άγχος, που η ψυχοθεραπεία χρειάζεται χρόνια για να φτάσει στην πηγή των προβλημάτων.

Ποια είναι τα προσόντα που πρέπει να έχει ένας ψυχοθεραπευτής;

Όλοι οι ψυχοθεραπευτές πρέπει να έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Πρέπει να έχουν πτυχίο ιατρικής ή ψυχολογίας, επτά χρόνια εκπαίδευσης εκ των οποίων τα τέσσερα να είναι αφοσιωμένα στην ψυχοθεραπεία. Αρκετοί ψυχοθεραπευτές έχουν το Ευρωπαϊκό Πιστοποιητικό Ψυχοθεραπείας το οποίο τους δίνει τη δυνατότητα να δουλέψουν παντού στην Ευρώπη.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ψυχιάτρου και ψυχολόγου ή ψυχοθεραπευτή;

Η διαφορά κλειδί είναι ότι ο ψυχίατρος είναι ιατρικά εκπαιδευμένος και έχει πτυχίο ιατρικής. Η κατάληξη –ίατρος- σημαίνει ιατρική ειδικότητα και η κατάληξη –λόγος- σημαίνει επιστήμη ή θεωρία. Η ψυχιατρική είναι η ιατρική ειδικότητα που ασχολείται με την ψυχή και οι ψυχίατροι μπορούν να συνταγογραφήσουν φαρμακευτική αγωγή όταν το κρίνουν απαραίτητο, ενώ η ψυχολογία είναι μια επιστήμη που μελετά την ψυχή.

Το σημαντικό είναι να βρείτε έναν ψυχοθεραπευτή. Ένας ψυχοθεραπευτής μπορεί να είναι ψυχίατρος ή ψυχολόγος, ή κάποιος άλλος ειδικός ψυχικής υγείας, ο οποίος έχει κάνει ειδική εκπαίδευση στην ψυχοθεραπεία που επικεντρώνεται στο να βοηθήσει τους ανθρώπους να ξεπερνούν το στρες, τα συναισθηματικά προβλήματα, τα προβλήματα στις σχέσεις και τις κακές συνήθειες.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός καλού ψυχοθεραπευτή;

Ο ψυχοθεραπευτής χρειάζεται να σας εμψυχώνει ώστε να νιώθετε περισσότερη αυτοπεποίθηση και φροντίδα. Η κατανόηση (ενσυναίσθηση) είναι το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό. Η εμπιστοσύνη που θα σας εμπνεύσει ο κατάλληλος για εσάς ψυχοθεραπευτής. Επιμείνετε στα απλά πράγματα και μη τυφλώνεστε από την περίπλοκη ορολογία. Η θεραπευτική σχέση είναι που μετρά, χρειάζεται να αισθάνεστε ότι ο ψυχοθεραπευτής σας ακούει, σας καταλαβαίνει και σας βοηθά να επιτύχετε το στόχο σας. Αν δεν αισθάνεστε καλά μαζί του ή δεν συμφωνείτε σε πολλά πράγματα, τότε μην φοβηθείτε να βρείτε έναν άλλο ψυχοθεραπευτή που θα σας ταιριάζει καλύτερα.

Πόσο συχνά χρειάζεται να κάνω συνεδρίες;

Συνήθως η πρώτη συνεδρία είναι αναγνωριστική και μπορείτε να δείτε αν ταιριάζετε με τον ψυχοθεραπευτή και ο ψυχοθεραπευτής να σας ενημερώσει για τον αριθμό των συνεδριών. Ο μέσος όρος είναι 8 εβδομαδιαίες συνεδρίες, μερικοί ψυχοθεραπευτές κάνουν δύο συνεδρίες την εβδομάδα με τον θεραπευόμενο αλλά αυτοί είναι ελάχιστοι.

Είναι όλοι οι ψυχοθεραπευτές νευρωτικοί;

Για να λάβει κάποιος την εκπαίδευση του ψυχοθεραπευτή, είναι ανάγκη να έχει κάνει ο ίδιος ψυχοθεραπεία για να μπορέσει να λύσει τα δικά σας θέματα. Είναι δίκαιο να αναφέρω ότι οι άνθρωποι που εκπαιδεύονται για να κάνουν ψυχοθεραπεία έχουν να λύσουν και τα δικά τους θέματα, που είναι πιθανόν να οδηγούν σε νεύρωση και θέματα που αντιμετωπίζουν οι ψυχοθεραπευτές περισσότερο από αυτά που παρατηρούνται στο γενικό πληθυσμό. Αλλά αυτό είναι συνήθως κάτι καλό επειδή ένας ψυχοθεραπευτής έχει κατανόηση για το ταξίδι προς την ψυχική ευεξία και την προσωπική εξέλιξη.

Δεν είμαι απόλυτα σίγουρος. Γιατί χρειάζομαι έναν ψυχοθεραπευτή από ότι ένα καλό φίλο που να είναι καλός ακροατής;

Ένας ψυχοθεραπευτής θα σας βοηθήσει να φτάσετε στην άκρη του νήματος του προβλήματος και να ξεκαθαρίσετε ποιο είναι το πρόβλημα και τι μπορείτε να κάνετε  για να το διαχειριστείτε. Η ψυχοθεραπεία είναι ένα ασφαλές μέρος για να εξερευνήσετε και να συζητήσετε τα πιο δύσκολα πράγματα, ακόμα και για αυτά που έχετε βαθιά κρυμμένα μέσα σας.

Πότε πρέπει να ζητήσω τη βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή;

Όταν αισθάνεστε μπερδεμένοι, σοκαρισμένοι, θλιμμένοι, ταλαιπωρημένοι και ανίκανοι να πάρετε μια απόφαση. Όταν αντιμετωπίζετε πρόβλημα σε μια σχέση, στο σπίτι, στη δουλειά ή οπουδήποτε αλλού. Όταν συμβεί ένα σημαντικό γεγονός όπως η απώλεια, ο θάνατος, ένα ατύχημα, μια ασθένεια, μια αλλαγή στη δουλειά/στον τόπο διαμονής, ένας βιασμός, κάτι που σας πλήγωσε και πολλά άλλα.

Πώς θα καταλάβω ότι η ψυχοθεραπεία δουλεύει;

Γενικά η απόδοση της ψυχοθεραπείας μπορεί να προβλεφθεί ανάλογα με το πώς προχωρούν τα πράγματα. Πρέπει να αισθάνεστε ότι κάτι αλλάζει και να παρατηρείτε πρόοδο στη διαδικασία της ψυχοθεραπείας, μετά από κάποιες εβδομάδες από ότι σε μήνες. Γύρω στις 6-10 συνεδρίες πρέπει να υπάρχει μια αλλαγή.

Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να παρατηρήσετε ότι τα πράγματα επιδεινώνονται πριν γίνουν καλύτερα. Αν όμως συνεχίσουν να χειροτερεύουν κάτι δεν είναι αποτελεσματικό. Πρέπει να αισθάνεστε πιο αισιόδοξοι μετά από 6 ως 10 συνεδρίες. Αν αυτό δεν συμβαίνει, συζητήστε το με τον ψυχοθεραπευτή σας και δείτε αν μπορείτε να κάνετε κάτι διαφορετικά.

Πώς θα ξέρω ότι η ψυχοθεραπεία δεν δουλεύει;

Ξεκινώντας, ο ψυχοθεραπευτής θα πρέπει να είναι επαγγελματίας και οργανωτικός, να σας δίνει ξεκάθαρες απαντήσεις για τα προσόντα του και την εμπειρία του. Η ώρα, η ημερομηνία, η αμοιβή και η τοποθεσία των συναντήσεων πρέπει να είναι συμφωνημένη. Ο ψυχοθεραπευτής πρέπει να δείχνει κατανόηση και πάντα να βάζει τις ανάγκες του θεραπευόμενου πρώτες (για θεραπευόμενους που βρίσκονται σε κίνδυνο να βλάψουν τον εαυτό τους ή κάνουν χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, η ασφάλεια έρχεται πρώτη). Όλοι οι ψυχοθεραπευτές τηρούν έναν κώδικα δεοντολογίας που καθοδηγεί τις προσδοκίες του θεραπευόμενου. Αν οι θεραπευόμενοι δεν εξελίσσονται, οι ψυχοθεραπευτές είναι υποχρεωμένοι να ακούσουν τις παρατηρήσεις τους, να αλλάξουν την κατεύθυνση ή το επίκεντρο της ψυχοθεραπείας, ή να μετακινηθούν. Πρέπει να αισθάνεστε ότι ο ψυχοθεραπευτής σας ακούει και εσείς ακούγεστε, αυτή είναι η βάση της κατανόησης, που είναι αναγκαία συνθήκη για την αλλαγή. Με εξαίρεση την κλασσική ψυχανάλυση, ο θεραπευόμενος δεν πρέπει να προσδοκά ότι θα μιλάει μόνο αυτός. Ο ψυχοθεραπευτής πρέπει να κάνει μια ανασκόπηση, παράφραση ή διαχωρισμό για όσα λέει ο θεραπευόμενος.

Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες η ψυχοθεραπεία ζεύγους είναι καλύτερη;

Σε κάθε ερωτική σχέση υπάρχουν δυσκολίες, που αποτελούν λόγους για να ξεκινήσετε ψυχοθεραπεία ζεύγους. Όταν κάποιος κάνει ατομική ψυχοθεραπεία για την κατάθλιψη, για παράδειγμα, και προκύπτουν προβλήματα στη σχέση, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα εγκαταλείψει την ατομική ψυχοθεραπεία. Όταν το ζευγάρι είναι πρόθυμο να ζητήσει βοήθεια για τα θέματα που αντιμετωπίζει μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, αυτό μπορεί να είναι πολύ βοηθητικό και για τη σχέση και για το άτομο που αντιμετωπίζει την κατάθλιψη.Πολλοί οικογενειακοί ψυχοθεραπευτές δουλεύουν με ανθρώπους σε ατομικό , σε ζευγαρικό ή οικογενειακό επίπεδο. Κάποιοι άλλοι ψυχοθεραπευτές πιστεύουν ότι για την ψυχοθεραπεία ζεύγους ή την οικογενειακή ψυχοθεραπεία απαιτείται επιπλέον εκπαίδευση και εμπειρία.