Η σημασία της συναισθηματικής νοημοσύνης

Συναισθηματική Νοημοσύνη

Πολλοί ειδικοί στις μέρες μας πιστεύουν ότι η συναισθηματική νοημοσύνη (EQ) ίσως τελικά να είναι πιο σημαντική από ότι ο δείκτης νοημοσύνης (IQ) ως δείκτης πρόβλεψης για την επαγγελματική επιτυχία, την ποιότητα των σχέσεων και τη συνολική ευτυχία ενός ανθρώπου.

Το επιστημονικό πεδίο της "συναισθηματικής νοημοσύνης" έχει εξελιχθεί ιδιαίτερα τις τελευταίες δεκαετίες, ωστόσο ξεκίνησε με την ονομασία ʺκοινωνική νοημοσύνηʺ. Αλλά τι ακριβώς είναι η συναισθηματική νοημοσύνη και γιατί είναι τόσο σημαντική;

Τι είναι η συναισθηματική νοημοσύνη;

Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι η ικανότητά μας:

• Να αναγνωρίζουμε και να κατανοούμε τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις σε αυτά (αυτογνωσία).
• Να διαχειριζόμαστε, να ελέγχουμε και να προσαρμόζουμε τα συναισθήματα μας, τη διάθεση μας και τις αντιδράσεις μας (αυτοδιαχείριση).
• Να αξιοποιούμε τα συναισθήματά μας για να παρακινήσουμε τον εαυτό μας να αναλάβει την κατάλληλη δράση, τη δέσμευση και την εργασία με σκοπό την επίτευξη των στόχων μας (κίνητρο).
• Να αντιλαμβανόμαστε τα συναισθήματα των άλλων, να τα κατανοούμε και να χρησιμοποιούμε αυτή την αντίληψη για να επικοινωνούμε πιο αποτελεσματικά με τους άλλους (συμπόνια).
• Να χτίζουμε σχέσεις, να αλληλεπιδρούμε με άλλους σε κοινωνικές εκδηλώσεις, να ηγούμαστε, να διαπραγματευόμαστε και να δουλεύουμε ως μέλη μιας ομάδας (κοινωνικές δεξιότητες).

Η σημασία της συναισθηματικής νοημοσύνης

Αν νομίζετε ότι η συναισθηματική νοημοσύνη είναι σημαντική μονάχα για τους ανθρώπους που αλληλεπιδρούν ή επικοινωνούν με άλλους ανθρώπους, ξανασκεφτείτε το. Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι ο δρόμος προς την ισορροπημένη ζωή. Είναι ουσιαστική για κάθε πτυχή της ζωής μας.

Σωματική υγεία

Η ικανότητα να φροντίζουμε το σώμα μας και ειδικά να μπορούμε να διαχειριζόμαστε το άγχος, το οποίο μπορεί να έχει αρνητικές επιδράσεις στη συνολική μας ευεξία, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη συναισθηματική μας νοημοσύνη. Η επίγνωση της συναισθηματικής μας κατάστασης και των αντιδράσεών μας στο στρες μας βοηθούν στην αντιμετώπιση του στρες και στη διατήρηση της καλής μας υγείας.

Πνευματική υγεία

Η συναισθηματική νοημοσύνη επηρεάζει την στάση μας και την άποψη μας για τη ζωή. Επίσης βοηθά στην ανακούφιση της ανησυχίας και στην αποφυγή της κατάθλιψης και των εναλλαγών της διάθεσης. Η υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη συνδέεται άμεσα με τον θετικό τρόπο σκέψης και την πιο ευτυχισμένη ζωή.

Σχέσεις

Η καλύτερη κατανόηση και διαχείριση των συναισθημάτων μας, μας βοηθά να επικοινωνήσουμε καλύτερα για όσα νιώθουμε με πιο εποικοδομητικό τρόπο. Επίσης μπορούμε να κατανοήσουμε και να επικοινωνήσουμε καλύτερα με τους ανθρώπους που έχουμε σχέση.

Κατανοώντας τις ανάγκες, τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις των ανθρώπων για τους οποίους νοιαζόμαστε, δημιουργούμε πιο δυνατές και ικανοποιητικές σχέσεις.

Διαχείριση συγκρούσεων

Όταν μπορούμε να κατανοήσουμε και να συμπονέσουμε τους ανθρώπους γύρω μας, είναι πολύ πιο εύκολο να επιλύσουμε τις διαφωνίες που προκύπτουν ή να τις αποφύγουμε πριν ξεκινήσουν. Επίσης μπορούμε να διαπραγματευτούμε καλύτερα λόγω της ικανότητάς μας να κατανοούμε τις ανάγκες και τις επιθυμίες των άλλων.  Είναι ευκολότερο να δώσουμε στους ανθρώπους αυτό που θέλουν αν μπορούμε να το αντιληφθούμε.

Επιτυχία

Η υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη μας βοηθά να έχουμε πιο ισχυρά εσωτερικά κίνητρα, τα οποία μπορούν να μειώσουν την αναβλητικότητα μας, να αυξήσουν την αυτοπεποίθηση μας και να βελτιώσουν την ικανότητά μας να επικεντρωνόμαστε στους στόχους μας.

Επίσης μας επιτρέπει να δημιουργήσουμε ένα καλύτερο υποστηρικτικό δίκτυο, να ξεπεράσουμε τα εμπόδια και να είμαστε πιο αποφασιστικοί. Η ικανότητά μας να καθυστερούμε την ικανοποίηση και να την παρατείνουμε μακροπρόθεσμα, επηρεάζει άμεσα την ικανότητα μας να επιτύχουμε.

Ηγετικές ικανότητες

Η ικανότητα να κατανοούμε τι δίνει ώθηση στους άλλους, με θετικό τρόπο, και η δημιουργία ισχυρών δεσμών με τους άλλους στο χώρο εργασίας αναπόφευκτα κάνει τους ανθρώπους με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη καλύτερους ηγέτες. Ένας αποτελεσματικός ηγέτης μπορεί να αναγνωρίσει ποιες είναι οι ανάγκες των ανθρώπων του, και καλύπτει αυτές τις ανάγκες με τρόπο που ενθαρρύνει την υψηλή απόδοση και την ικανοποίηση στο εργασιακό περιβάλλον.

Ένας ηγέτης έξυπνος και με συναισθηματική νοημοσύνη μπορεί να χτίσει μια ισχυρή ομάδα χρησιμοποιώντας στρατηγικά τη συναισθηματική ποικιλομορφία των μελών της ομάδας με αποτέλεσμα να ωφελείται η ομάδα ως σύνολο.

Η συναισθηματική νοημοσύνη δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητή, αλλά αυτό που ξέρουμε είναι ότι τα συναισθήματα παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη συνολική ποιότητα της προσωπικής και επαγγελματικής μας ζωής, κυριότερο από το δείκτη νοημοσύνης.

Τα διαθέσιμα εργαλεία και οι τεχνολογίες μπορούν να μας βοηθήσουν αλλά τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει την ικανότητά μας να κατανοούμε, να διαχειριζόμαστε και να ελέγχουμε τα συναισθήματά μας και τα συναισθήματα των γύρω μας.

Ενίσχυση της συναισθηματικής νοημοσύνης

Η συναισθηματική νοημοσύνη δεν είναι κάτι με το οποίο γεννιόμαστε, υπάρχουν τρόποι με τους οποίους μπορείτε να ελέγξετε τα συναισθήματά σας. Όπως είναι :

1.Η παρατήρηση των συναισθημάτων

Είναι πολύ εύκολο να χάσουμε την επαφή με τα συναισθήματά μας, όταν είμαστε τόσο απασχολημένοι να ανησυχούμε για το τι θα κάνουμε στη συνέχεια και τι θα μπορούσαμε να έχουμε κάνει καλύτερα. Αντί να φροντίζουμε τα συναισθήματά μας, επιλέγουμε να τα αγνοούμε τον περισσότερο καιρό. Αυτό που δεν συνειδητοποιούμε είναι όταν καταπιέζουμε τα συναισθήματά μας μόνο χειροτερεύουμε τα πράγματα. Όσο προσπαθούμε να μην τους δίνουμε σημασία, τόσο πιο ανεξέλεγκτα γίνονται.

Όταν έχουμε μια συναισθηματική αντίδραση σε κάτι, αυτό μπορεί να συμβεί εξαιτίας του ότι έχουμε πολλά ανεπίλυτα θέματα. Έτσι την επόμενη φορά που θα νιώσετε κάποιο αρνητικό συναίσθημα, ηρεμήστε και σκεφτείτε γιατί το νιώθετε. Πάρτε μια βαθιά αναπνοή και καταγράψτε τα συναισθήματα που νιώθετε και τις πιθανές αιτίες.

Όταν καταγράφετε τα γεγονότα, μπορείτε να αναγνωρίσετε τις αφορμές που προκαλούν τα συναισθήματα και να σκεφτείτε τρόπους να τα αντιμετωπίσετε.

2.Η εξάσκηση στην απόκριση, όχι στην αντίδραση

Η αντίδραση είναι μια ασυνείδητη διαδικασία, σαν ένα αντανακλαστικό, κατά την οποία συμπεριφερόμαστε με ασυνείδητο τρόπο που εκφράζει ή ανακουφίζει ένα συναίσθημα. Η απόκριση είναι μια συνειδητή διαδικασία που περιλαμβάνει την προσοχή στα συναισθήματα σας και στην απόφαση του πως θα συμπεριφερθείτε.

Όταν έχετε επίγνωση των συναισθημάτων σας, μπορείτε πάντα να σκεφτείτε τον τρόπο που θα συμπεριφερθείτε. Δηλάδη έχετε την ευκαιρία να "δράσετε" και όχι απλά να "αντιδράσετε".

Για παράδειγμα, αν γνωρίζετε ότι θα θυμώσετε εύκολα και θα ξεσπάσετε τα νεύρα σας στους συνεργάτες σας όταν είστε αγχωμένοι στη δουλειά, σημειώστε το και σκεφτείτε τι μπορείτε να κάνετε την επόμενη φορά που θα νιώσετε έτσι. Ίσως να δοκιμάσετε να πείτε στους συνεργάτες σας ότι χρειάζεστε περισσότερη ησυχία επειδή έχετε στρες, ή ίσως να πάρετε λίγο χρόνο μόνοι σας για να ηρεμήσετε πρώτα.

3.Η εγκράτεια και η ταπεινότητα σε όλες τις καταστάσεις

Όταν πάντα πιστεύετε ότι είστε καλύτεροι από τους άλλους, δεν θα δείτε τα δικά σας λάθη, και πιθανόν να νιώθετε συναισθήματα που δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες σας.

Προσπαθήστε να δείτε την ίδια στιγμή τα πράγματα από διαφορετική πλευρά. Αντί να κρίνετε κάποιον ή κάτι, βάλτε τον εαυτό σας στη θέση του και προσπαθήστε να σκεφτείτε ή να νιώσετε σαν αυτόν: θα κάνατε ή θα νιώθατε το ίδιο και γιατί;

Με αυτό τον τρόπο, πιθανόν να κατανοήσετε περισσότερο τις σκέψεις και τα συναισθήματα των άλλων  ανθρώπων, και σίγουρα θα μάθετε κάτι καινούργιο για το πώς να διαχειρίζεστε τους ανθρώπους σε παρόμοιες καταστάσεις.

Βοηθάει να είστε συγκρατημένοι, αρκετά ταπεινοί για να γνωρίζετε ότι δεν είστε καλύτεροι από οποιονδήποτε άλλο, και να έχετε τη σοφία να αναγνωρίζετε ότι είστε διαφορετικοί από τους υπόλοιπους.