Τι είναι η συναισθηματική νοημοσύνη;

Η συναισθηματική νοημοσύνη ή αλλιώς EQ είναι η ικανότητα να κατανοούμε και να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας και τα συναισθήματα των ανθρώπων γύρω μας. Οι άνθρωποι με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη γνωρίζουν τα συναισθήματά τους, από που αυτά πηγάζουν και πως μπορούν να επηρεάσουν άλλους ανθρώπους.

Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι ουσιαστικό συστατικό για την επιτυχία μας. Σύμφωνα με τον Daniel Goleman υπάρχουν πέντε στοιχεία κλειδιά στην συναισθηματική νοημοσύνη:

1. Η αυτογνωσία
2. Ο αυτοέλεγχος
3. Το κίνητρο
4. Η συμπόνια
5. Οι κοινωνικές δεξιότητες

Όσο καλύτερα μπορεί να διαχειρίζεται ένα άτομο αυτές τις πτυχές του εαυτού του, τόσο υψηλότερη είναι η συναισθηματική του νοημοσύνη. Ας δούμε όμως με λεπτομέρεια το κάθε στοιχείο.

Αυτογνωσία

Όταν έχουμε αυτογνωσία, αναγνωρίζουμε τα μοτίβα συμπεριφοράς μας και τα κίνητρά μας. Γνωρίζουμε πως τα συναισθήματα και οι πράξεις μας επηρεάζουν τους ανθρώπους γύρω μας, για καλό ή για κακό. Μπορούμε να ξεχωρίσουμε τα συναισθήματά μας και κατανοούμε γιατί αυτά εμφανίζονται. Ξέρουμε καλά τις δυνάμεις και τις αδυναμίες μας.  Όταν έχουμε αυτογνωσία μπορούμε να είμαστε ταπεινοί, συνειδητοποιούμε ότι είμαστε άνθρωποι.

Αυτοέλεγχος

Όταν έχουμε αυτοέλεγχο, οι συναισθηματικές μας αντιδράσεις είναι ανάλογες με τις συνθήκες που αντιμετωπίζουμε. Γνωρίζουμε πότε να σταματήσουμε, και ελέγχουμε τις παρορμητικές συμπεριφορές. Πρώτα σκεφτόμαστε και μετά πράττουμε, καθώς αναλογιζόμαστε τις συνέπειες των πράξεων μας.

Ο αυτοέλεγχος μας βοηθά να διαχειριστούμε την ένταση, τις διαφωνίες, τις δύσκολες καταστάσεις και να προσαρμοζόμαστε στις αλλαγές που συμβαίνουν γύρω μας.

Κίνητρο

Όταν έχουμε εσωτερικά κίνητρα, νιώθουμε την ανάγκη να εξελιχθούμε προσωπικά. Θέλουμε να είμαστε επιτυχημένοι, όποια και αν είναι η εκδοχή της επιτυχίας που επιθυμούμε.

Προσπαθούμε να επιτύχουμε τους στόχους μας επειδή αυτό μας βοηθά να εξελιχθούμε ως άτομα, και όχι απλά για να κερδίσουμε χρήματα, φήμη ή αναγνώριση.

Συμπόνια

Η συμπόνια σημαίνει ότι κατανοούμε βαθιά τον εαυτό μας χωρίς να είμαστε εγωκεντρικοί. Αντιλαμβανόμαστε την θέση στην οποία βρίσκεται ένα άλλο άτομο. Μπορούμε να μπούμε στα παπούτσια του άλλου. Ακόμη και αν δεν έχουμε ζήσει ακριβώς την ίδια κατάσταση, μπορούμε να φανταστούμε πως νιώθει ο άλλος και να τον συμπονέσουμε για όσα περνάει.

Δεν κρίνουμε εύκολα τους άλλους και έχουμε επίγνωση ότι κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε δεδομένων των συνθηκών. Όταν κατανοούμε καλύτερα τα πράγματα, μπορούμε να κάνουμε το καλύτερο δυνατό.

Κοινωνικές δεξιότητες

Όταν έχουμε καλλιεργήσει τις κοινωνικές μας δεξιότητες, μπορούμε να δουλέψουμε μαζί με άλλους ανθρώπους. Κατανοούμε τους άλλους και τις ανάγκες τους σε μια συζήτηση ή μια σύγκρουση.

Μπορούμε να κάνουμε συζητήσεις, να ακούσουμε ενεργά, να χρησιμοποιήσουμε την επαφή με τα μάτια, την λεκτική επικοινωνία, και τη γλώσσα του σώματος. Γνωρίζουμε πως να δημιουργήσουμε μια ουσιαστική σχέση με τους άλλους.

Όλα αυτά τα στοιχεία διαμορφώνουν την συναισθηματική μας νοημοσύνη. Αλλά γιατί επικεντρωνόμαστε τόσο σε αυτή;

Γιατί είναι σημαντική η συναισθηματική νοημοσύνη;

Όλοι μας είμαστε κοινωνικά όντα, επιθυμούμε τη σύνδεση με τους άλλους. Όσο περισσότερες θετικές σχέσεις έχουμε, τόσο πιο γεμάτη είναι η ζωή μας.

Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχει μια σύνδεση ανάμεσα στην συναισθηματική νοημοσύνη και στην ευτυχία.  Ακόμη και στις δυσκολίες η συναισθηματική νοημοσύνη παίζει σημαντικό ρόλο.

Οι μελέτες δείχνουν ότι οι φοιτητές με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη , ειδικά στα κομμάτια του αυτοελέγχου και της συμπόνιας, είναι λιγότερο πιθανό να βιώσουν bullying.

Μια ακόμη μελέτη έδειξε ότι η συναισθηματική νοημοσύνη βοηθά να επιτύχουμε τους στόχους μας και να νιώθουμε μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη δουλειά, εξαιτίας των θετικών σχέσεων στο χώρο εργασίας.

Η υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη ενός ατόμου βοηθά και στην επιτυχία των ατόμων γύρω του, ειδικά στις ομαδικές εργασίες. Όταν μπορούμε να ελέγχουμε τα συναισθήματά μας, αυτό επηρεάζει τους ανθρώπους γύρω μας και τους εμπνέει να κάνουν το ίδιο. Έτσι είναι όλοι κερδισμένοι.

Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι μια σημαντική δεξιότητας για όλους , πώς όμως μπορούμε να την καλλιεργήσουμε;

Πώς μπορώ να βελτιώσω την συναισθηματική μου νοημοσύνη;

Μερικοί άνθρωποι γεννιούνται με συναισθηματική νοημοσύνη, ενώ άλλοι χρειάζεται να την καλλιεργήσουν. Με εξάσκηση μπορούμε να την βελτιώσουμε. Πώς μπορεί να γίνει αυτό;

• Αυτογνωσία: μπορούμε στην καθημερινότητα να ορίσουμε μια ώρα ή ημέρα στην οποία θα γράφουμε σε ένα ημερολόγιο. Αυτό θα μας επιτρέψει να κάνουμε μια ανασκόπηση των συμπεριφορών μας και να δούμε όσα μας ενοχλούν. Μπορούμε να ανατρέξουμε στο παρελθόν και να διαβάσουμε όσα έχουμε γράψει ώστε να "μελετήσουμε" τον εαυτό μας. Μπορούμε επίσης να κάνουμε διαλογισμό και να παρατηρήσουμε τις σκέψεις μας.
• Αυτοέλεγχος: σε αυτό το κομμάτι βοηθούν οι ασκήσεις αναπνοών, ειδικά κατά τη διάρκεια διαφωνιών. Μπορούμε να μάθουμε να βλέπουμε τις προκλήσεις ως ευκαιρίες και τις αποτυχίες ως εμπειρίες μάθησης. Η πλήρης αποδοχή όλων των συναισθημάτων που νιώθουμε και η έκφρασή τους με λόγια βοηθά στην κατανόησή τους.
• Κίνητρο: καλό είναι πάντα να αφιερώνουμε λίγο χρόνο στον εαυτό μας και να γιορτάζουμε τις νίκες μας, μικρές ή μεγάλες. Όταν αποφασίζουμε να κάνουμε κάτι καινούργιο, είναι σημαντικό να σκεφτούμε το γιατί. Βοηθά να σπάμε τους μεγάλους στόχους και τις λίστες σε μικρότερα κομμάτια, και να δουλεύουμε με ένα βήμα κάθε φορά.
• Συμπόνια: για να ενισχύσουμε τη συμπόνια, είναι σημαντικό να δίνουμε προσοχή στο περιβάλλον μας. Να δούμε την ενέργεια που υπάρχει γύρω μας. Μπορούμε να μιλάμε σε νέους ανθρώπους ή να προσφέρουμε εθελοντική εργασία σε σκοπούς που μας ενδιαφέρουν.
• Κοινωνικές δεξιότητες: προσπαθούμε να βάλουμε τον εαυτό μας σε μια νέα κατάσταση. Δίνουμε σημασία στην γλώσσα του σώματος και στην οπτική επαφή. Ακούμε ενεργά όσα έχουν να μας πουν οι άλλοι.

Ποια είναι τα οφέλη της συναισθηματικής νοημοσύνης;

1. Μας βοηθά στις ομαδικές εργασίες

Οι ομάδες που διαθέτουν συναισθηματική νοημοσύνη είναι πολύ αποτελεσματικές. Επικοινωνούν καλά, εμπιστεύονται ο ένας τον άλλο, και εκτιμούν ο ένας τη συμβολή του άλλου. Όταν κάποιος κάνει μια πρόταση, οι άλλοι μπορούν να ανταποκριθούν  με θετικό και παραγωγικό τρόπο.

2. Μπορούμε να ανταποκριθούμε στην αλλαγή

Σε πολλούς ανθρώπους δεν αρέσει η αλλαγή, αλλά η συναισθηματική νοημοσύνη μας δίνει τα εργαλεία που χρειαζόμαστε για να ανταποκριθούμε στις αλλαγές που προκύπτουν στο δρόμο μας. Στο χώρο εργασίας, πολλοί άνθρωποι ανταποκρίνονται αρνητικά στην αλλαγή αλλά ένα συναισθηματικά ευφυές άτομο θα δει την κατάσταση πιο θετικά και θα εμπνεύσει και τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας να δουν την θετική πλευρά των πραγμάτων.

3. Μπορούμε να διαχειριστούμε δύσκολες συζητήσεις

Ένα ξέσπασμα θυμού ή μια δύσκολη συζήτηση μπορεί να προκαλέσει πολλά συναισθήματα. Αν έχουμε τις σωστές δεξιότητες, μπορούμε να διαχειριστούμε αυτές τις δυσκολίες και να βρούμε μια λύση.

4. Είναι μια ουσιαστική δεξιότητα

Η συναισθηματική νοημοσύνη μας επιτρέπει να δημιουργούμε ουσιαστικές σχέσεις που βασίζονται στην εμπιστοσύνη. Μπορούμε να κατανοήσουμε τα συναισθήματα των άλλων και να τους συμπονέσουμε.

5. Είναι μια δεξιότητα κλειδί για τους ηγέτες

Οι σπουδαίοι ηγέτες κατανοούν τους ανθρώπους, γνωρίζουν πως να τους επηρεάσουν και να τους εμπνεύσουν. Η συναισθηματική νοημοσύνη μας βοηθά να κατανοούμε τους άλλους ώστε να καθοδηγούμε σωστά την ομάδα.