Σύνδρομο του Προμηθέα

Σύνδρομο του Προμηθέα

Η πλειοψηφία των ανθρώπων κουβαλάνε πολλές αρνητικές πεποιθήσεις σε όλη τους τη ζωή που δεν τους επιτρέπουν να φτάσουν στο μέγιστο των ικανοτήτων τους. Αυτό είναι ιδιαίτερα αλήθεια για τους ανθρώπους που μεγάλωσαν με κακοποιητικούς, ναρκισσιστές γονείς ή γενικά τοξικές οικογένειες. Σε αυτές τις περιπτώσεις βίωναν καθημερινά την υποτίμηση και την απόρριψη άρνηση και έτσι δεν μπορούν να αγκαλιάσουν τον εαυτό τους και τις πραγματικές ανάγκες τους. Και οι περιοριστικές πεποιθήσεις έχουν ως αποτέλεσμα την διαμόρφωση δυσλειτουργικών μοτίβων συμπεριφοράς. Για παράδειγμα, μαθαίνουν να κρατούν τον εαυτό τους τόσο "μικρό", και αυτό είναι γνωστό ως σύνδρομο του Προμηθέα.

Τι είναι το σύνδρομο του Προμηθέα;

Στην ελληνική μυθολογία, ο Προμηθέας είναι μια γενναία και αλλά και τραγική φιγούρα ταυτόχρονα. Ένας προστάτης των ανθρώπων, που έκλεψε την φωτιά από τους θεούς. Μετέφερε αυτή τη φωτιά στους ανθρώπους, τους έσωσε, αλλά με αυτοθυσία και μεγάλο κόστος. Ο Προμηθέας τιμωρήθηκε από το Δία με μια πραγματική φρικτή μοίρα. Έμενε αλυσοδεμένος στο υψηλότερο βουνό, και κάθε μέρα τον επισκεπτόταν ένας αετός που τσιμπούσε το συκώτι του. Βασάνιζε τον Προμηθέα με ραμφίσματα, μέχρι που κατέρρεε από την εξάντληση. Κάθε πρωί, ο Προμηθέας ξυπνούσε με αναγεννημένο το συκώτι του. Ο αετός ήταν στο δρόμο του για ακόμη μια φορά, για να τον βασανίσει και να αρχίσει το αιώνιο αρτύριό του. Ο Προμηθέας ζούσε για αλυσοδεμένος, σε κατάσταση αγωνίας για αιώνες, μέχρι να τον ελευθερώσει ο Ηρακλής (ο οποίος συμβολίζει τη βούληση του ανθρώπου).

Και αυτό μοιάζει πολύ με αυτό που συμβαίνει σε όσους έχουν επιβιώσει από κακοποιητικούς ή νάρκισσους γονείς. Όσοι έχουν το σύνδρομο του Προμηθέα είναι αναγκασμένοι να δίνουν ατελείωτα, ενώ λαμβάνουν ελάχιστα σε αντάλλαγμα από τον κόσμο και τις σχέσεις τους. Με έλλειψη ορίων και την προσέλκυση απαιτητικών και τοξικών συντρόφων, αναγκάζονται να υποκύπτουν σε δυσλειτουργικά μοτίβα συμπεριφοράς: δίνουν, δίνουν, δίνουν χωρίς να παίρνουν τίποτα πίσω για τον εαυτό τους. Και μένουν μόνοι, απομονωμένοι, εξαντλημένοι. Τιμωρούνται για την αγάπη τους για τους ανθρώπους, που (αφήνουν να) τους εκμεταλλεύονται και τους καταστρέφουν.

Γιατί πέφτουμε σε αυτή την παγίδα;

Είναι αποτέλεσμα καταστάσεων που βιώνονται πολύ συχνά στις ναρκισσιστικές οικογένειες, στις τοξικές σχέσεις και στις υπερβολικά παραδοσιακές ή συντηρητικές οικογένειες.

Ναρκισσιστικές οικογένειες

Αν θέλετε να βρείτε την πιο συχνή αιτία πίσω από το σύνδρομο του Προμηθέα, τότε πρέπει να πάτε πολύ πίσω. Οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν τραυματικές εμπειρίες μέσα στην δική τους οικογένεια, όπου επικρατούν τοξικές δυναμικές και τα παιδιά θέλουν να περνούν απαρατήρητα.

Όταν κάποιος μεγαλώνει σε μια οικογένεια που δεν νιώθει ασφαλής να εκφραστεί, ή πρέπει να κερδίζει την αγάπη, τότε μπορεί να εμφανιστεί η παγίδα του Προμηθέα αργότερα στη ζωή. Τι μπορεί να συμβεί όταν κάποιος μεγαλώνει με γονείς ναρκισσιστές; Υπάρχουν πολλές πιθανότητες να κάνει πολλές αυτοθυσίες.

Τοξικές σχέσεις

Μπορεί κάποιος να έχει μεγαλώσει σε ένα τέλειο σπίτι και τελικά να νιώθει πολύ μικρός. Για μερικούς ανθρώπους, το σύνδρομο του Προμηθέα δεν προκύπτει πάντα από τους γονείς ή τους συγγενείς, αλλά από τους ερωτικούς συντρόφους που διαμόρφωσαν την εφηβεία και την πρώιμη ενηλικίωση.

Είχατε ποτέ σχέση με ένα κακοποιητικό άτομο; Οι πρώτοι σας σύντροφοι σας ταπείνωναν, σας μείωναν; Σας έκαναν να αλλάξετε ριζικά τον εαυτό σας για να κερδίσετε την έγκριση ή την αγάπη τους;

Με τον καιρό, η αποδοχή αυτής της συμπεριφοράς από ένα αγαπημένο πρόσωπο ίσως να οδήγησε στη δημιουργία κάποιων αρνητικών εσωτερικεύσεων. Το χειρότερο από αυτό, είναι ότι το άτομο βλέπει αυτή τη δυναμική ως φυσιολογικό κομμάτι της καθημερινότητας και των σχέσεων. Πράγμα που δεν ισχύει. Σε κάθε σχέση πρέπει να παίρνετε όσα δίνετε και όχι μόνο να δίνετε.

Κοινωνικές απαιτήσεις

Δεν μπορούμε για πάντα να κατηγορούμε τους γονείς μας ή τους συντρόφους μας για τις αυτοθυσίες που κάνουμε. Πολλοί άνθρωποι προσπαθούν να στριμώξουν τον εαυτό τους σε κοινωνικά στερεότυπα επειδή έτσι έχουν μάθει, ότι πρέπει να κάνουν συγκεκριμένα πράγματα για να είναι αποδεκτοί.

Συνηθίζουμε γρήγορα, και πολύ νωρίς να δεχόμαστε πολύ λιγότερα από όσα μας αξίζουν από κάθε άποψη.

Σκεφτείτε απλά τους ρόλους των φύλων και το ρόλο των παιδιών, τους οποίους αναλαμβάνουμε από νωρίς. Από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας, μας λένε τι πρέπει να κάνουμε ώστε να μας αγαπούν και να έχουμε αξία.

Πώς μπορεί να αλλάξει αυτή η τοξική συμπεριφορά;

Δεν χρειάζεται να πανικοβάλλεστε. Υπάρχουν τρόποι για να αλλάξετε την τοξική δυναμική και να δημιουργήσετε πιο υγιείς σχέσεις. Αλλά πρέπει να αλλάξετε τις προτεραιότητές σας και να ξεκαθαρίσετε για ποια πράγματα είστε έτοιμοι να συμβιβαστείτε.

1. Βάλτε ξανά προτεραιότητα στη σχέση σας με τον εαυτό σας

Στο σύνδρομο του Προμηθέα, μαθαίνουμε να βάζουμε τον εαυτό μας σε δεύτερη μοίρα. Πιστεύουμε ότι είμαστε κατώτεροι από τους άλλους και έτσι τους επιτρέπουμε να μας συμπεριφέρονται με ανάλογο τρόπο. Ξοδεύουμε όλο το χρόνο μας να σηκώνουμε στις πλάτες μας όλα τα βάρη του κόσμου, χωρίς να περιμένουμε ότι κάποιος θα μας επιστρέψει αυτή τη φροντίδα.

Αν θέλετε να αλλάξετε αυτή τη δυναμική, τότε πρέπει ο εαυτός σας να αποτελεί προτεραιότητα. Πρέπει να δημιουργήσετε ξανά τη σχέση με τον εαυτό σας και να βεβαιωθείτε ότι θα τον υπερασπίζεστε όπως κάνετε και για τους άλλους.

Αξίζετε να είστε πρώτοι. Αξίζετε να ικανοποιείτε όλες τις ανάγκες σας και να έχετε γύρω σας ανθρώπους που αναγνωρίζουν την αξία σας και σας σέβονται. Βεβαιωθείτε ότι κάνετε όλα αυτά τα βήματα. Επειδή στο τέλος της ημέρας, είστε το μοναδικό άτομο για το οποίο πρέπει να δίνετε μάχες.

2. Μην συμβιβάζεστε με τα κοινωνικά στερεότυπα

Το να μάθετε να βάζετε τον εαυτό σας πρώτο δεν είναι αρκετό. Αν και είναι μια καλή αρχή, υπάρχουν και άλλα βήματα που μπορείτε να κάνετε ώστε να έχετε μια υγιή ζωή. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα επαναξιολογήσετε όλες τις σχέσεις σας και όλα όσα σας δένουν με τους άλλους.

Ανεβάστε τον πήχη σε όσα ψάχνετε από τους φίλους, την οικογένεια και τους συντρόφους σας. Απαιτήστε από τους ανθρώπους να σας σέβονται όπως τους σέβεστε. Επιλέξτε συντρόφους που όχι μόνο θα σας αγαπούν, αλλά θα είναι ευγενικοί μαζί σας και θα σας υποστηρίζουν χωρίς να τους παρακαλάτε.

3. Ανακαλύψτε τις αυθεντικές ανάγκες και επιθυμίες σας

Όταν κάποιος έχει περάσει όλη του τη ζωή για να φροντίζει για τις ανάγκες ενός ναρκισσιστή ή ενός τοξικού ατόμου, τότε μαθαίνει να παραμελεί τις δικές του ανάγκες. Δεν υπάρχει χώρος για να κάνει πράγματα για τον εαυτό του. Το τοξικό άτομο ζηλεύει τόσο, και συχνά απαιτεί να σταματήσει ότι κάνει ο άλλος που δεν έχει στο επίκεντρο τον ίδιο και τις ανάγκες του.

Για να σπάσει αυτό το μοτίβο του Προμηθέα, πρέπει να αναγνωρίσετε τις πραγματικές ανάγκες και επιθυμίες σας. Κυνηγήστε όσα θέλετε να κάνετε, τις εμπειρίες που θέλετε να ζήσετε , τους ανθρώπους που σας εμπνέουν ή το πάθος σας.

Αυτή την αίσθηση του εαυτού σας που έχετε αρνηθεί. Αυτό θα σας βοηθήσει να κερδίσετε ξανά πίσω τη ζωή σας. Αυτό που έχει σημασία είναι να είστε καλά με τον εαυτό σας και να μην περιμένετε από κάποιον άλλο να σας φέρει χαρά.

4. Βάλτε όρια στην εσωτερική επικριτική σας φωνή

Το τελευταίο και πιο σημαντικό βήμα είναι να δαμάσετε την εσωτερική επικριτική σας φωνή. Αυτή τη φωνή που ρίζωσε μέσα σας από τους τοξικούς ανθρώπους στη ζωή σας. Βρείτε ένα τρόπο να την ελέγξετε. Πρέπει να την κάνετε να σιωπήσει ή τουλάχιστον να την χρησιμοποιήσετε προς όφελός σας.

Για να καταφέρετε να ελέγξετε την επικριτική φωνή μπορείτε να της δώσετε ένα όνομα, ένα πρόσωπο, να της μιλάτε με τον τρόπο που σας μιλούσε όλα αυτά τα χρόνια.

Κάντε την να σωπάσει , να σταματήσει. Πείτε της ότι δεν έχει πλέον την εξουσία που είχε στη ζωή σας, στα συναισθήματά σας ή στις αποφάσεις σας. Όταν προσπαθεί να σας ελέγξει, μην δεχτείτε την κακοποίηση πια. Μιλήστε ευγενικά στον εαυτό σας για να σπάσετε αυτό τον κύκλο.

Είναι δύσκολο κάποιος να ξυπνά μια μέρα και να συνειδητοποιεί ότι η ζωή του είναι άδεια. Αυτό συμβαίνει, όταν ακόμη είστε στην πλευρά της κακοποίησης και προσπαθείτε να ξεφύγετε από μια τοξική ή κακοποιητική σχέση.