Τελειομανία: συμπτώματα, αιτίες, αντιμετώπιση | Τελειοθηρία 

Τελειοθηρία - Τελειομανία

Οι άνθρωποι με τελειομανία (τελειοθηρία) θέτουν πολύ υψηλά πρότυπα για τον εαυτό τους. Πιστεύουν πως ότι και αν κάνουν δεν θα είναι ποτέ αρκετό.

Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν λανθασμένα ότι η τελειομανία αποτελεί μια υγιή κινητήριο δύναμη. Η τελειομανία μπορεί να σας κάνει να νιώθετε άσχημα για τον εαυτό σας. Μπορεί να οδηγήσει σε αγχώδεις διαταραχές, κατάθλιψη και αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές. Τελικά μπορεί να αποτελεί εμπόδιο στην επιτυχία σας. Μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη ζωή, τις σχέσεις σας ή τη δουλειά σας.

Η τελειομανία χαρακτηρίζεται από την ισχυρή επιθυμία να έχετε τον έλεγχο σε όλα, την τάση να κρίνετε αυστηρά τον εαυτό σας όταν δεν ικανοποιούνται οι προσδοκίες σας και την πεποίθηση ότι η αξία του εαυτού συνδέεται άμεσα με την απόδοση σας σε διαφορετικές πτυχές της ζωής.

Οποιοσδήποτε έχει βιώσει την ψυχική φυλακή της τελειομανίας γνωρίζει το κόστος της. Ζούμε σε μια κοινωνία που ενισχύει τα υψηλά πρότυπα, για αυτό μερικές φορές είναι δύσκολο να αναγνωρίσουμε πότε είμαστε άδικοι με τον εαυτό μας. Αν και δεν υπάρχει κλινική διάγνωση για την τελειοθηρία, συχνά συνυπάρχει με την γενικευμένη αγχώδη διαταραχή, την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, τις διατροφικές διαταραχές.

Τι είναι η τελειομανία;

Η τελειομανία είναι η αντίληψη ότι η αξία σας ως άνθρωπος προέρχεται μόνο από την απόδοσή σας και την επιτυχία σας. Για κάποιους ανθρώπους είναι τα επιτεύγματα ή τα βραβεία. Για άλλους, μπορεί να είναι το τέλειο σώμα ή ένα καλά οργανωμένο ψυγείο.

Αυτή η οπτική εμφανίζεται σε άτομα που είναι πολύ ευαίσθητα, θέλουν να ευχαριστούν συνεχώς τους άλλους, και να έχουν τον έλεγχο. Αυτή η νοοτροπία οδηγεί σε κανόνες που ελπίζετε ότι θα σας δώσουν έλεγχο και αξία. Δυστυχώς, αυτή η αίσθηση του ελέγχου μπορεί να σας κρατά παγιδευμένους. Επιτυγχάνετε κάτι αλλά δεν νιώθετε ικανοποίηση και ψάχνετε τρόπους για να επιτύχετε περισσότερα. Νιώθετε ότι ποτέ δεν θα είναι αρκετά όσα κάνετε. Δεν αισθάνεστε ποτέ ικανοποίηση για όσα καταφέρνετε.

Συμπτώματα τελειομανίας

Η επιθυμία να επιτύχετε είναι υγιής. Αλλά όταν θέλετε να είστε συνεχώς τέλειοι αυτό μπορεί να σας δημιουργήσει προβλήματα. Μπορεί να είστε τελειομανείς αν:

• νιώθετε ότι αποτυγχάνετε σε οτιδήποτε προσπαθείτε
• είστε αναβλητικοί, μπορεί να μην ξεκινάτε μια εργασία επειδή φοβάστε ότι δεν θα την κάνετε τέλεια
• δυσκολεύεστε να ηρεμήσετε και να μοιραστείτε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας
• θέλετε να έχετε συνεχώς τον έλεγχο στις προσωπικές και επαγγελματικές σας σχέσεις
• φτιάχνετε κανόνες, λίστες τις οποίες θέλετε να ακολουθείτε

Αιτίες τελειομανίας

Σκέψη "όλα ή τίποτα"

Οι τελειομανείς άνθρωποι, έχουν υψηλά πρότυπα για αυτό έχουν την τάση να θέτουν υψηλούς στόχους και να δουλεύουν σκληρά για την επίτευξή τους. Ωστόσο, ένα άτομο με υψηλά επιτεύγματα μπορεί να νιώσει ικανοποίηση από την προσπάθειά του ακόμη και αν ο στόχος του δεν επιτευχθεί. Οι τελειομανείς δεν δέχονται τίποτε λιγότερο από την τελειότητα. Οποιοδήποτε άλλο αποτέλεσμα αποτελεί αποτυχία.

Κριτική

Οι τελειομανείς είναι πολύ επικριτικοί με τον εαυτό τους και με τους άλλους. Ενώ οι άνθρωποι με υψηλά επιτεύγματα είναι περήφανοι για όσα καταφέρνουν και έχουν την τάση να υποστηρίζουν τους άλλους, οι τελειομανείς έχουν την τάση να επισημαίνουν τα λάθη και τις ατέλειες. Δυσκολεύονται να δουν οτιδήποτε άλλο πέρα από τις ατέλειες. Είναι πολύ σκληροί με τον εαυτό τους και με τους άλλους.

Φόβοι

Οι επιτυχημένοι άνθρωποι δουλεύουν για τους στόχους τους και επιθυμούν την επιτυχία. Είναι ευτυχισμένοι με κάθε βήμα που κάνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Οι τελειομανείς, από την άλλη πλευρά, δουλεύουν για τους στόχους τους επειδή φοβούνται ότι δεν θα τα καταφέρουν και θεωρούν αποτυχία οτιδήποτε άλλο εκτός από την τελειότητα.

Μη ρεαλιστικά πρότυπα

Δυστυχώς, οι στόχοι ενός τελειομανούς ανθρώπους δεν είναι πάντα ρεαλιστικοί. Οι άνθρωποι με υψηλά επιτεύγματα μπορεί να θέτουν υψηλούς στόχους αλλά απολαμβάνουν την διαδικασία για να φτάσουν εκεί που θέλουν. Συνήθως οι τελειομανείς θέτουν ανέφικτους στόχους. Οι τελειομανείς είναι λιγότερο ευτυχισμένοι γιατί βυθίζονται στα αρνητικά τους συναισθήματα όταν αποτυγχάνουν.

Συγκέντρωση στο αποτέλεσμα

Οι επιτυχημένοι άνθρωποι απολαμβάνουν την διαδικασία και τα βήματα που κάνουν για να φτάσουν στο στόχο τους. Οι τελειομανείς βλέπουν μόνο το στόχο και τίποτε άλλο. Είναι τόσο απασχολημένοι με το στόχο και την αποφυγή της αποτυχίας που δεν μπορούν να απολαύσουν την διαδικασία.

Φόβος της αποτυχίας

Οι τελειομανείς φοβούνται την αποτυχία. Επειδή είναι επικεντρωμένοι στο αποτέλεσμα , τελικά απογοητεύονται με οτιδήποτε δεν αγγίζει την τελειότητα. Η αποτυχία αποτελεί μια τρομακτική εκδοχή για αυτούς.

Αναβλητικότητα

Μπορεί να σας ακούγετε παράδοξο αλλά οι τελειομανείς είναι πιο επιρρεπείς στην αναβλητικότητα, η οποία είναι καταστροφική για την παραγωγικότητα. Οι τελειομανείς φοβούνται την αποτυχία και αυτό τους κάνει να ανησυχούν πολύ ότι θα κάνουν κάτι και δεν θα είναι τέλειο, με αποτέλεσμα να μην κάνουν τίποτα.

Αμυντικότητα

Επειδή οτιδήποτε λιγότερο από την τελειότητα είναι επώδυνο και τρομακτικό για τους τελειομανείς, έχουν την τάση να αμύνονται στην εποικοδομητική κριτική, ενώ οι άνθρωποι με υψηλά επιτεύγματα θεωρούν ότι η κριτική τους δίνει πολύτιμες πληροφορίες που τους βοηθούν να εξελιχθούν.

Χαμηλή αυτοεκτίμηση

Οι άνθρωποι με υψηλά επιτεύγματα συνήθως έχουν και υψηλή αυτοεκτίμηση. Αυτό όμως δεν ισχύει για τους τελειομανείς. Οι τελειομανείς είναι οι σκληρότεροι κριτές του εαυτού τους και υποφέρουν από χαμηλή αυτοεκτίμηση. Μπορεί να νιώθουν μοναξιά και να απομονώνονται λόγω της κριτικής τους στάσης.

Η τελειοθηρία υπονομεύει την αυθεντικότητα

Οι τελειομανείς άνθρωποι είναι πάντα σε εγρήγορση, είναι επικριτικοί ή απόμακροι. Μπορεί να σας κάνουν να νιώθετε ανεπαρκείς, αδύναμοι ή ότι δεν μπορείτε να συνδεθείτε με τους άλλους.

Τα ελαττώματα και τα λάθη είναι κομμάτι της ανθρώπινης ύπαρξης. Πάντα θα υπάρχουν στιγμές στις οποίες δεν θα νιώθετε τέλειοι. Αντί να προσπαθείτε να κρύψετε ή να διορθώσετε τα πράγματα, μπορείτε να τα αποδεχτείτε ως φυσιολογικό κομμάτι της εξέλιξης και της ωρίμανσης. Οτιδήποτε θεωρείτε ψεγάδι πάνω σας μπορεί να είναι ψεγάδι και για κάποιον άλλο άνθρωπο. Τα ελαττώματά σας επιτρέπουν να συνδεθείτε με τους άλλους.

Καλό είναι να αποδεχτείτε τα μέτρια κομμάτια της προσωπικότητάς σας αντί να ντρέπεστε για τον εαυτό σας. Αν αναγνωρίσετε ότι έχετε δυνάμεις και αδυναμίες τότε δεν θα απορρίπτετε τον εαυτό σας.

Αν θέλετε να ζήσετε μια αυθεντική ζωή, είναι σημαντικό να σταματήσετε να κυνηγάτε την επιβράβευση. Πολλές φορές η επίτευξη ενός στόχου μπορεί να σας κάνει να νιώθετε υπέροχα και άλλες φορές να μην δίνετε καμία σημασία στο γεγονός. Δεν νιώθετε ποτέ ικανοποιημένοι πέρα από μια στιγμή, ενώ η ζωή προχωρά και νέες προκλήσεις εμφανίζονται καθημερινά. Ποτέ δεν φτάνετε σε ένα προορισμό στον οποίο μπορείτε να ηρεμήσετε, ποτέ δεν νιώθετε αρκετά καλοί.

Πώς θα σταματήσετε να κυνηγάτε την τελειότητα;

Αν θέλετε να αφήσετε πίσω σας την τελειότητα και να ζήσετε μια πιο αυθεντική ζωή, μπορείτε να αρχίσετε να εξερευνάτε την αιτία που σας οδηγεί στο κυνήγι της τελειότητας. Αν θέλετε να πάρετε μια προαγωγή, τι είναι τόσο σημαντικό σε αυτή; Για να μπορέσετε να βρείτε απαντήσεις είναι σημαντικό να θυμάστε δύο πράγματα:

• Τις αρχές σας, τα πράγματα που έχουν αξία για εσάς όπως η υγεία, η ασφάλεια.
• Τους φόβους σας, τα πράγματα που αποφεύγετε για να φτάσετε στο στόχο σας, όπως η αναζήτηση μιας συγκεκριμένης δουλειά ώστε να αποφύγετε τα συναισθήματα κατωτερότητας.

Για να μπορέσετε να αφήσετε πίσω σας την τελειοθηρία είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε τις αρνητικές συνέπειες της. Ποιο είναι το κόστος για να επιτύχετε το στόχο σας; Μήπως ο ύπνος σας, η κοινωνική σας ζωή, η ψυχική ηρεμία σας, οι στιγμές με τα αγαπημένα σας πρόσωπα; Τι είναι αυτό που θυσιάζετε;

Όταν σκέφτεστε τους στόχους σας και τις προσπάθειές σας δείτε τελικά αν αξίζει να βάζετε όλη σας την ενέργεια σε αυτούς. Μπορεί να αποφασίσετε ότι θα είστε πιο ευτυχισμένοι αν ξοδέψετε τον χρόνο και την ενέργειά σας σε κάτι διαφορετικό.

Να θυμάστε ότι η ικανότητα σας να επιτύχετε συγκεκριμένα πράγματα ή στόχους δεν αντανακλά το ποιοι είστε και την αξία σας ως άνθρωπο. Οι αξίες σας είναι αυτές που σας κάνουν ιδιαίτερο και μοναδικό και είναι αυτές που σας καθορίζουν. Κανένας άλλος δεν μπορεί να αποφασίσει τι είναι σημαντικό για εσάς ή ποιος είστε ειλικρινά.

Όταν σταματήσετε να συνδέετε την αξία του εαυτού σας με εξωτερικούς παράγοντες τότε θα βρείτε πιο ουσιαστικούς τρόπους για να αξιολογήσετε τον εαυτό σας. Η αίσθηση του εαυτού δεν εξαρτάται από τα επιτεύγματα ή τα αποτελέσματα. Γιατί έχουν τόση αξία για εσάς τα επιτεύγματα; Μπορείτε να αναγνωρίσετε ότι ακόμη και αν δεν επιτύχετε αυτό που θέλετε θα είστε ο εαυτός σας. Η παραγωγικότητα δεν θα αυξήσει ή δεν θα μειώσει την αξία που έχετε ως άτομο.