Τεχνολογία και έφηβοι: επιπτώσεις

Τεχνολογία και έφηβοι: επιπτώσεις

Η εξέλιξη της τεχνολογίας είναι ραγδαία τα τελευταία χρόνια, και φυσικά πλέον αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Σύμφωνα με τα στοιχεία, το 95% των εφήβων έχει ένα κινητό τηλέφωνο. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι νιώθουν μεγαλύτερη πίεση να είναι συνεχώς στο διαδίκτυο. Έτσι το 45% των εφήβων χρησιμοποιεί συνεχώς το διαδίκτυο.

Βέβαια, η τεχνολογία έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία και στην ευεξία των εφήβων.

Ποιες είναι οι επιδράσεις της τεχνολογίας στους εφήβους;

Ταυτότητα, αυτοεκτίμηση και εικόνα του σώματος

Η χρήση των social media επηρεάζει την ταυτότητα των εφήβων, την αυτοεκτίμηση και την εικόνα για το σώμα τους. Είναι γνωστό ότι οι άνθρωποι δείχνουν μόνο την καλύτερη εκδοχή του εαυτού τους στα social media. Το να εκφράζει κάποιος ειλικρινά ποιος είναι και πως νιώθει, μπορεί να μην είναι κάτι που αξίζει τον κόπο για δημοσίευση. Ακόμη και αν κάποιος κάνει προσπάθειες να είναι αυθεντικός, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν βοηθούν σε αυτό.

Ανεξάρτητα από την ηλικία, υπάρχει συνεχής πίεση για τα παιδιά που συγκρίνουν τον εαυτό τους με τους συμμαθητές τους. Μπορεί να κάνουν ερωτήσεις όπως, "Ποιος είμαι;", "Πόσους followers έχω;", "Πόσα likes πήρα στην τελευταία ανάρτηση;" Οι έφηβοι νιώθουν πίεση να απεικονίζουν τον εαυτό τους με κοινωνικά αποδεκτό τρόπο για να κάνουν τους ανθρώπους να τους συμπαθούν. Δυστυχώς, αυτό μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για την ψυχική υγεία των παιδιών.

Δημιουργία σχέσεων

Η δημιουργία και η διατήρηση των σχέσεων πλέον γίνεται μέσω μιας οθόνης. Η κοινωνία πλέον επιλέγει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρά την προσωπική επαφή. Στην διάρκεια της πανδημίας αυτό ήταν απίστευτα ωφέλιμο, καθώς μας βοήθησε να καταπολεμήσουμε την απομόνωση. Το Face Time μας επιτρέπει να μιλάμε σε πραγματικό χρόνο με τους αγαπημένους μας και τους συγγενείς που είναι μακριά μας. Ωστόσο, αυτό έχει σημαντικές επιδράσεις στα παιδιά που ζουν μακριά από τους γονείς τους και ταυτίζουν τις συσκευές με τους γονείς τους αντί να κατανοούν ότι οι γονείς μιλούν μέσα από τις συσκευές. Για καλό ή για κακό, όλοι θέλουμε την κοινωνικότητα και έχουμε ανάγκη την σωματική επαφή και τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Η έλλειψη διαπροσωπικής σύνδεσης κάνει τα παιδιά να χάνουν σημαντικά πράγματα.

Τα σημερινά παιδιά που μεγαλώνουν με την τεχνολογία είναι λιγότερο επαναστάτες, πιο ανοιχτόμυαλα, λιγότερο χαρούμενα και καθόλου προετοιμασμένα για την ενηλικίωση. Ο αριθμός των εφήβων που κάνει παρέα με τους φίλους του σχεδόν κάθε μέρα είναι λιγότερο από το 40%. Οι περισσότεροι έφηβοι περνάνε τον ελεύθερο χρόνο τους μέσα στο δωμάτιό τους με το τηλέφωνό τους, τον υπολογιστή ή τα παιχνίδια τους.

Επίσης, όλες οι δραστηριότητες που περιλαμβάνουν οθόνες έχουν σχέση με τη λιγότερη ευτυχία. Και όλες οι δραστηριότητες χωρίς οθόνες αυξάνουν την ευτυχία. Οι μαθητές της δευτέρας γυμνασίου που περνούν 10 ώρες ή περισσότερες την εβδομάδα στα social media είναι 56% πιο πιθανό να λένε ότι δεν είναι χαρούμενοι συγκριτικά με όσους αφιερώνουν λιγότερο χρόνο στα social media. Ομολογουμένως, 10 ώρες την εβδομάδα είναι πολλές.

Αλλά όσοι ξοδεύουν 9 ώρες την εβδομάδα στα social media έχουν 47% περισσότερες πιθανότητες να δηλώνουν δυστυχισμένοι. Βέβαια, πάντα συγκριτικά από όσους χρησιμοποιούν λιγότερο τα social media. Το αντίθετο ισχύει για τις διαπροσωπικές αλληλεπιδράσεις.

Έλλειψη παιχνιδιού 

Ένας παράγοντας που επιβαρύνει την ψυχική υγεία των παιδιών είναι η έλλειψη ελεύθερου παιχνιδιού. Το ελεύθερο παιχνίδι είναι κάθε παιχνίδι που δεν ελέγχουν οι ενήλικες. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια μείωση στο ελεύθερο παιχνίδι ενώ ταυτόχρονα υπάρχει μια αύξηση στο άγχος των παιδιών. Με την μείωση του ελεύθερου παιχνιδιού, τα παιδιά δεν μπορούν να βιώνουν μικρές δυσκολίες. Οι εμπειρίες όπως μια πτώση δίνουν την ευκαιρία στα παιδιά να ηρεμούν από μόνα τους και να μαθαίνουν να ελέγχουν τα συναισθήματά τους. Αυτές οι μικρές εμπειρίες επιτρέπουν στα παιδιά να χτίζουν την αυτοεκτίμηση και την ανεξαρτησία τους.

Οι άνθρωποι που ξοδεύουν περισσότερο χρόνο με τους φίλους τους έχουν 20% λιγότερες πιθανότητες να πούνε ότι δεν είναι ευτυχισμένοι συγκριτικά με όσους αφιερώνουν λιγότερο χρόνο στους φίλους τους.

Έλλειψη συμπόνιας

Ένα άλλο πρόβλημα με την τεχνολογία είναι ότι κάνει τους ανθρώπους λιγότερο ευαίσθητους,  αυτό αποτελεί μια πρόκληση για την ανάπτυξη της ενσυναίσθησης προς τους άλλους. Επίσης, οι μελέτες δείχνουν ότι το 36,5% των παιδιών νιώθει ότι έχει υποστεί cyberbullying στη ζωή του.  Τα υποτιμητικά σχόλια σε ένα άλλο άτομο μέσα από μια οθόνη είναι κάτι πολύ σύνηθες. Συχνά, τα παιδιά δεν κατανοούν ότι υπάρχουν πραγματικά πρόσωπα με πραγματικά συναισθήματα πίσω από μια οθόνη. Είναι δύσκολο να κατανοήσουν το μέγεθος ενός σχολίου όπως "καλύτερα να αυτοκτονήσεις" στη διάρκεια ενός διαδικτυακού παιχνιδιού.

Συναισθηματική ανάπτυξη

Πόσο συχνά βλέπετε μια ομάδα φίλων ή οικογενειών να είναι στο σαλόνι με τα κινητά τους τηλέφωνα στα χέρια αντί να μιλούν και να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους; Μπορεί να είναι άβολο να πούμε ότι έχουμε μια συναισθηματική σύνδεση με τις συσκευές μας. Αλλά είναι δύσκολο να κλείσουμε τις οθόνες μας. Οι ενήλικες και τα παιδιά νιώθουν το φόβο ότι θα χάνουν τις εξελίξεις (Fear of Missing Out/FOMO). Κατά συνέπεια θέλουν συνέχεια να ελέγχουν τα social media. Αυτό κάνει ακόμη πιο δύσκολο για τα παιδιά να μάθουν να αντιμετωπίζουν την βαρεμάρα, να έχουν υπομονή.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για τον περιορισμό των επιπτώσεων της τεχνολογίας στους εφήβους; 

Αν και η τεχνολογία μπορεί να είναι εξαιρετικό εργαλείο και μας επιτρέπει να διατηρούμε την επαφή μας με τα αγαπημένα μας πρόσωπα, η υπερβολική χρήση της είναι κάτι κακό. Η υπερβολική εξάρτηση από την τεχνολογία μπορεί να καταστρέφει την αυτοεκτίμηση των παιδιών, να εμποδίζει τις σχέσεις, να οδηγεί στην έλλειψη συμπόνιας και να υπονομεύει την συναισθηματική ανάπτυξη. Επίσης, υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι στο διαδίκτυο.

Είναι αναγκαίο να κλείνουμε τις συσκευές μας και να απολαμβάνουμε ποιοτικό χρόνο με τους ανθρώπους μας. Πρέπει να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να περνούν λιγότερο χρόνο με τις συσκευές τους και να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο για να δημιουργήσουν αναμνήσεις με την οικογένεια και τους φίλους τους. Ο λιγότερος χρόνος μπροστά από μια οθόνη θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα την περισσότερη ευτυχία στους νέους μας.