Η μετάβαση από το θυμό στη συγχώρεση

Θυμός και Συγχώρεση

Μετά από μια προσβολή αισθανόμαστε πληγωμένοι, και τείνουμε να αποζητάμε εκδίκηση. Κάποιοι άνθρωποι θυμώνουν και αντιδρούν βίαια, μετατρέποντας τις κακές σκέψεις σε πραγματικότητα. Και κάποιοι άλλοι θάβουν όσα αισθάνονται και υποκρίνονται ότι είναι ʺκαλά ʺ άτομα. Ποια είναι λοιπόν η εναλλακτική επιλογή;

Χρειάζεται να έχετε το κουράγιο να εξερευνήσετε την ανθρώπινη ψυχή πιο βαθιά από όσο θέλετε και να ανακαλύψετε πράγματα για την ανθρώπινη φύση, που είναι άσχημα.

Στη θεολογία και σε θρησκείες διάφορες συμπεριφορές ονομάζονται "αμαρτία" (η θεολογική ερμηνεία ουσιαστικά είναι "αστοχία"). Η "αμαρτία" σύμφωνα με την ψυχολογία, είναι ένα είδος πάθους και ματαιοδοξίας για την επίτευξη προσωπικών επιθυμιών και η εξάρτηση από γνώσεις, προνόμια και η δύναμη να αγνοούμε, να δείχνουμε ασέβεια, να εμποδίζουμε, ή να συντρίβουμε οποιονδήποτε ή οτιδήποτε που στέκεται εμπόδιο στο δρόμο μας για να  αποκτήσουμε αυτό που θέλουμε. Ή, για να το πούμε πιο απλά, αναφέρεται στο γεγονός ότι οι περισσότεροι άνθρωποι φέρονται με ναρκισσισμό για να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες του, έχοντας λίγο ή καθόλου αλτρουιστικά συναισθήματα για οποιονδήποτε ή οτιδήποτε γύρω τους. Ψυχολογικά, αυτή η συμπεριφορά μας επιτρέπει να αισθανόμαστε καλά με τον εαυτό μας (να αισθανόμαστε δυνατοί και ότι έχουμε τον έλεγχο) εκμεταλλεύοντας, πληγώνοντας ή παραμελώντας οποιονδήποτε άλλο. Η "αμαρτία" μας οδηγεί μακριά από την πραγματική αγάπη και τη συμπόνια, και μας δίνει το δικαίωμα να καλομαθαίνουμε τον εαυτό μας. Η αμαρτία πληγώνει τους άλλους επειδή η αμαρτία μολύνει την αγάπη.

Ναρκισσισμός

Ο ναρκισσισμός συναντάται συχνά στην μυθολογία, σαν ο Έλληνας Θεός Νάρκισσος, ο οποίος ήταν ερωτευμένος με τον εαυτό του προσπαθώντας να καλύψει τις ανεπάρκειες του και να αισθάνεται δυνατός και ανταγωνιστικός.

Η ψυχολογία της ανθρώπινης φύσης, εξηγεί ότι ο κάθε άνθρωπος απομακρύνεται ουσιαστικά από την ανθρώπινη καλοσύνη ώστε να αποφύγει να αισθανθεί αδύναμος ή ανόητος. Υπάρχουν τρόποι να διαχειριστείτε αυτά τα πληγωμένα συναισθήματα και να ξεπεράσετε τη ʺφυσιολογικήʺ, άσχημη πλευρά του θυμού.

Αντί να παίρνετε όλες τις προσβολές προσωπικά, μπορείτε να κατανοήσετε ότι κάθε προσβολή προέρχεται από την εγωιστική τάση της ανθρώπινης φύσης, με αποτέλεσμα την απερίσκεπτη συμπεριφορά. Δεδομένης αυτής της άσχημης πραγματικότητας, τα  όπλα ή βόμβες ή οι πνευματώδεις προσβολές ή οι κατάρες δεν μπορεί να είναι αρκετά για την εξάλειψη του κακού από τον κόσμο, έτσι η εκδίκηση είναι μάταιη. Η μόνη υγιής αντίδραση σε μια  προσβολή είναι η βαθιά θλίψη για το σύνολο της ανθρωπότητας και η συμπόνια για τους ανθρώπους  που έχουν παγιδευτεί σε αυτό το ʺδημοφιλήʺ τρόπο συμπεριφοράς.

Σημειώνουμε εδώ πως πέρα από τα ναρκισσιστικά στοιχεία, υπάρχει και η η ναρκισσιστική διαταραχή της προσωπικότητας που χαρακτηρίζεται από μια σταθερή και διαχρονική μεγαλειώδη αίσθηση του εαυτού, την ενασχόληση με φαντασιώσεις απεριόριστης επιτυχίας, υπερβολικές αντιδράσεις σε κριτικές ή άλλες ενδεχόμενες απειλές για την αυτοεκτίμηση, την ανάγκη  για προσοχή και θαυμασμό, και την διαταραχή στις διαπροσωπικές σχέσεις (εκμετάλλευση, εξιδανίκευση, υποτίμηση, έλλειψη προσέγγισης κ.λ.π.).

Συγχώρεση 

Η υγιής απόκριση στα πληγωμένα αισθήματα και τις προσβολές είναι η συγχώρεση. Για να συγχωρέσετε κάποιον σημαίνει ότι συνειδητά έχετε πάρει την απόφαση να βάλετε στην άκρη κάθε επιθυμία να δείτε αυτό το άτομο πληγωμένο επειδή σας πλήγωσε. Αντί να εύχεστε αυτό το άτομο να αναγνωρίσει την άσχημη συμπεριφορά του και να αισθάνεστε θλίψη για αυτό , μπορείτε να μάθετε να είστε πιο ευγενικό άτομο.

Αυτό είναι το πρώτο βήμα, και δεν είναι τόσο εύκολο όσο ακούγεται. Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορείς να συγχωρήσεις κάποιον μέχρι να νιώσεις ολοκληρωτικά τον πόνο αυτού που σου προκάλεσε.

Αν προσπαθήσετε να θάψετε τον πόνο στο ασυνείδητο, η συγχώρεση είναι αδύνατη επειδή ο ασυνείδητος θυμός, η σκοτεινή επιθυμία να πληγώσετε κάποιον παραμένει ζωντανή αλλά χωρίς να το αντιλαμβάνεστε.Η κακία όμως που υπάρχει μέσα σας διατηρεί ένα θυμωμένο ʺθύμαʺ, ακόμη και αν παρουσιάζεστε σαν ένα ʺκαλόʺ άτομο.

Τα άτομα που νιώθουν την πραγματική αγάπη δρουν με αυτοπεποίθηση, εντιμότητα και ειλικρίνεια, ενώ οι άνθρωποι που παρουσιάζονται ως καλοί κρύβουν το θυμό τους βαθιά πίσω από ένα χαμόγελο.

Για παράδειγμα, πολλοί άνθρωποι, οι οποίοι για τον ένα ή τον άλλο λόγο κάνουν ψυχοθεραπεία, είναι πιθανό να δηλώνουν, ʺΕίμαι ένας άνθρωπος που συγχωρεί.ʺ Και ίσως να αντιστέκονται σε οποιαδήποτε προσπάθεια να εξερευνήσουν την ασυνείδητη σύνδεση του κρυμμένου θυμού για τους γονείς τους, λέγοντας για παράδειγμα ότι μια τέτοια εξερεύνηση θα έπληττε τους γονείς.

Στην ψυχοθεραπεία δεν γίνεται απόδοση ευθυνών. Για να ζήσετε ειλικρινά και να αναλάβετε την ευθύνη για τη ζωή σας, χρειάζεται να μάθετε στην ψυχοθεραπεία να μιλάτε για όσα νιώθετε και για το θυμό σας μπροστά σας ώστε να μπορέσετε να εξετάσετε συνειδητά τα συναισθήματά σας. Στη συνέχεια, όταν όλα βγουν στην επιφάνεια και κατανοηθούν, μπορείτε να ασχοληθείτε με την συγχώρεση. Μέχρι να γίνει όλη αυτή η δουλειά, η δήλωση ʺΕίμαι ένα άτομο που συγχωρείʺ είναι μια ψευδαίσθηση.

Αυτή η ψευδαίσθηση δείχνει γιατί μερικά ανυποψίαστα άτομα λένε, ʺΕντάξει. Έχω μιλήσει για τα ψυχικά μου τραύματα. Έχω συγχωρήσει τους πάντες. Αλλά νιώθω ακόμη θλίψη. Τι πάει στραβά; ʺ Νομίζουν ότι η συγχώρεση είναι μια απλή πράξη και αναρωτιούνται ʺΤι συμβαίνει;ʺ Και μετά, όσο κοιτάνε πιο βαθιά, και παραδέχονται στον εαυτό τους όλα όσα έκρυβαν μέσα τους, τα βρίσκουν άσχημα, καθώς ο θυμός είχε συσσωρευτεί ασυνείδητα. Όλα αυτά χρειάζονται δουλειά.

Για παράδειγμα, μετά την εξερεύνηση των αναμνήσεων της παιδικής ηλικίας, κάποια άτομα λένε ότι αισθάνονται θλίψη ή μοναξιά αλλά όχι θυμό για τους γονείς τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο θυμός μπορεί να αναγνωριστεί όχι μέσα από το συναίσθημα της οργής αλλά μέσα από συγκεκριμένες συμπεριφορές μίσους.

• Το μίσος για την εξουσία μπορεί να εκφραστεί μέσω εγκληματικών πράξεων, πολιτικής διαμαρτυρίας και τρομοκρατίας, αμβλώσεων, κλεπτομανίας, υπερβολικής ταχύτητας, αργοπορίας, ακαταστασίας κλπ.
• Το μίσος για τον εαυτό μπορεί να εκφραστεί μέσω παρεμπόδισης του εαυτού όπως η χρόνια αναβλητικότητα, η αδυναμία να στηρίξει κάποιος τον εαυτό του δουλεύοντας, η εξάρτηση από άλλους, η εξάρτηση από ουσίες, η παχυσαρκία, η αλληλεξάρτηση (όπως το να παντρευτείτε με έναν αλκοολικό), οι συναισθηματικές διαταραχές κλπ.

Είτε το μίσος είναι για την εξουσία ή για τον εαυτό σας, η υποκείμενη αιτία είναι ο θυμός για τους γονείς σας, επειδή απέτυχαν να σας αγαπήσουν.

Όταν λοιπόν όλα έρθουν στο φως, η πραγματική συγχώρεση είναι δυνατή.

Όταν συγχωρείς απλά αρνείσαι να συνεχίσεις να μισείς κάποιον. Πρακτικά, αυτή η άρνηση για το μίσος είναι μια συνειδητή απόφαση, από τα βάθη της καρδιάς σας. Έτσι εγκαταλείπετε την επιθυμία να νιώσετε ικανοποίηση γνωρίζοντας ότι αυτός που σας πλήγωσε τελικά πληγώθηκε και αυτός. Αξίζει να σημειωθεί ότι η σιωπηλή, κρυφή επιθυμία για ικανοποίηση κρατά ασυνείδητα το θυμό ζωντανό ο οποίος ενισχύεται και αποτρέπει την πραγματική συγχώρεση.

Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που αρνούνται την ʺαμαρτίαʺ. Ψυχολογικά, αυτή η άρνηση αποτελεί τον αμυντικό μηχανισμό του ατόμου να αναγνωρίσει τα κακά ασυνείδητα κομμάτια του εαυτού του. Αρνείται να παραδεχτεί ότι είναι απολύτως ικανό να πληγώσει  ένα άλλο πρόσωπο.

Κάποιες θρησκείες υποστηρίζουν τη συγχώρεση ενώ αρνούνται την πραγματική αμαρτία, λέγοντας ότι όλες οι προσβολές βασίζονται στη δική μας αντίληψη και στην πραγματικότητα είμαστε ελεύθεροι να αποφασίσουμε πως θα αντιδράσουμε σε αυτές.  Το ειρωνικό είναι ότι, η απόδειξη της πραγματικής αμαρτίας αναδύεται μέσα από τις ομάδες που την αρνούνται. Δεν πιστεύουν στην αμαρτία, όμως την καλλιεργούν.

Να είστε προσεκτικοί. Δεν μπορείτε να αποδράσετε από τις ψυχολογικές επιδράσεις ενός τραύματος και του θυμού. Αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να αντιμετωπίσετε όλο τον ασυνείδητο θυμό και να μάθετε να συγχωρείτε πραγματικά, ή μπορείτε να αφήνετε το θανατηφόρο δηλητήριο της εκδίκησης να γίνει το άσχημο πεπρωμένο σας.

Κάποιος μπορεί να αναρωτηθεί, ʺΤι γίνεται με την εθνική άμυνα;ʺ  ʺΠώς μπορεί η συγχώρεση και η ανάγκη για αυτοάμυνα να συμβιβαστούν; ʺ Η ψυχοθεραπεία δεν ασχολείται με στρατηγικές άμυνας ή διαμαρτυρίες, ασχολείται με τις ανησυχίες του κάθε ατόμου, και η συγχώρεση είναι μια ατομική πράξη. Η ειρήνη αφορά και τον εσωτερικό μας κόσμο όχι μόνο την πολιτική. Καμιά κυβέρνηση δεν μπορεί να σας μάθει να αγαπάτε ή να μισείτε. Εσείς θα ζήσετε και θα πεθάνετε με το πεπρωμένο της δικής σας συνείδησης.