Τι είναι το flow;

Τι είναι το flow;

Αν και η ιδέα της ροής υπάρχει εδώ και χιλιάδες χρόνια, η Θεωρία της Ροής ξεκίνησε το 1970 και 1980 όταν ο Ούγγρος ψυχολόγος Mihaly Csikszentmihalyi γοητεύτηκε από τους καλλιτέχνες που ήταν βυθισμένοι στη δημιουργική τους δουλειά και έχαναν την αίσθηση του χρόνου και αγνοούσαν να φάνε, να πιουν νερό και να κοιμηθούν.

Μέσα από τις μελέτες του, παρατήρησε μια παρόμοια εμπειρία στους επιστήμονες, στους αθλητές και στους συγγραφείς. Το flow (ροή) ήταν μια κατάσταση μεγάλης συγκέντρωσης και πλήρους δέσμευσης που περιέγραψε ως ʺβέλτιστη εμπειρία.ʺ

Σύμφωνα με την ψυχολογία της βέλτιστης εμπειρίας, η ροή είναι μια κατάσταση την οποία βιώνει ένα άτομο που είναι απόλυτα αφοσιωμένο σε ότι κάνει, είναι πλήρως συγκεντρωμένο, γνωρίζει από στιγμή σε στιγμή ποιο είναι το επόμενο βήμα που πρέπει να κάνει, όπως όταν κάποιος παίζει τένις και ξέρει που θέλει να πάει η μπάλα, όταν κάποιος παίζει ένα μουσικό όργανο και ξέρει τις νότες που θέλει να παίξει κάθε δευτερόλεπτο. Και παίρνει ανατροφοδότηση για όσα κάνει. Αν παίζει ένα μουσικό όργανο, ακούει πότε παίζει σωστά. Έτσι, υπάρχει η συγκέντρωση, οι ξεκάθαροι στόχοι, η ανατροφοδότηση, υπάρχει ένα συναίσθημα ότι μπορεί να κάνει περισσότερα ή λιγότερα για να επιτευχθεί η ισορροπία.

Αυτή η κατάσταση μοιάζει πολύ όπως όταν θέλετε να διαβάσετε ένα βιβλίο και τα 20 λεπτά έχουν γίνει μια ώρα και έτσι χάνετε την αίσθηση του χρόνου.

Πώς μπορείτε να επιτύχετε τη ροή;

1. Αρχικά πρέπει να βρείτε κάτι που σας προσφέρει ικανοποίηση

Προφανώς δεν μπορείτε να επιτύχετε τη ροή όταν κουρεύετε το γκαζόν ή καθαρίζετε την τουαλέτα. Αυτό που χρειάζεται να κάνετε είναι να βρείτε κάτι που να ταιριάζει με τα ενδιαφέροντα, τα ταλέντα ή τις επιθυμίες σας. Μπορεί να είναι κάτι ατομικό ή ομαδικό. Μπορεί να είναι ανταγωνιστικό ή όχι. Μπορεί να είναι ένα άθλημα ή μια καλλιτεχνική δραστηριότητα. Αλλά πρέπει πάντα να υπάρχει ένα εσωτερικό κίνητρο για ότι και αν επιλέξετε.

2. Είναι ανάγκη να θέτετε ξεκάθαρους στόχους και να έχετε μια αίσθηση της προόδου σας

Είναι ανάγκη να υπάρχει μια αίσθηση σκοπιμότητας πίσω από τη ροή. Ξέρετε τι κάνετε και που πάτε. Για αυτό πρέπει να ξεκινάτε με μια ξεκάθαρη εικόνα για τους στόχους που θέλετε να επιτύχετε. Όσο προχωράτε, υπάρχει μια αίσθηση της προόδου.

Μπορεί να αμφιβάλλετε για την επιτυχία. Αλλά αυτή η αβεβαιότητα είναι κομμάτι της διαδικασίας. Αυτό που απολαμβάνετε δεν είναι η αίσθηση του ελέγχου αλλά η εξάσκηση του ελέγχου σε δύσκολες καταστάσεις.

3. Χρειάζεστε άμεση και σαφή ανατροφοδότηση

Η εμπειρία της ροής σημαίνει ότι έχετε ένα ξεκάθαρο στόχο στο μυαλό σας και συνεχή, άμεση ανατροφοδότηση. Με άλλα λόγια, πρέπει να καταλαβαίνετε εύκολα τι λειτουργεί για εσάς και τι όχι.

Φυσικά, δεν είναι ανάγκη να σταματάτε για να λάβετε την ανατροφοδότηση. Σε αντίθεση με μια τάξη, όπου η ανατροφοδότηση συχνά διακόπτει την μαθησιακή διαδικασία, η ιδέα εδώ είναι ότι η ανατροφοδότηση είναι άμεση και ότι τροποποιείτε και προσαρμόζεστε στην άμεση ανατροφοδότηση.

4. Η πρόκληση πρέπει να ταιριάζει με τις δεξιότητες σας

Αυτό απαιτεί να έχετε μια αίσθηση του προσωπικού ελέγχου. Αν μια πρόκληση είναι πολύ εύκολη, μπορεί να βαριέστε αλλά αν είναι πολύ δύσκολη μπορεί να νιώθετε άγχος.

5. Η ροή απαιτεί να είστε απόλυτα συγκεντρωμένοι στη παρούσα στιγμή

Όταν βρίσκεστε σε κατάσταση ροής είστε απόλυτα συγκεντρωμένοι. Κατανοείτε όσα συμβαίνουν γύρω σας και την ίδια στιγμή είστε σε θέση να ρυθμίσετε τα πράγματα. Κάποιες στιγμές, μπορεί να μην νιώθετε ότι είστε συγκεντρωμένοι. Τα πράγματα κυλάνε μόνα τους και μετά βίας αναγνωρίζετε πόσο έντονη είναι η προσοχή σας.

Όταν κάποιος βιώνει τη ροή, συχνά έχει την αίσθηση ότι χάνει τον εαυτό του. Την ίδια στιγμή, αυτές οι στιγμές που κάποιος χάνει τον εαυτό του, είναι οι στιγμές που νιώθει ζωντανός.

Πώς μπορείτε να ενισχύσετε τη ροή σε μια τάξη;

1. Δημιουργήστε ένα σκελετό για το μάθημα

Η ροή είναι μια πρόκληση για όλους τους μαθητές. Συχνά, τα παιδιά τα παρατάνε όταν κάτι είναι πολύ δύσκολο και έχουν την αίσθηση ότι δεν θα καταφέρουν να το μάθουν ποτέ. Άλλες φορές οι μαθητές βαριούνται.

Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε γραφήματα και παραστάσεις στην τάξη, στις οποίες θα έχουν πρόσβαση τα παιδιά.

2. Καλλιεργήστε τα εσωτερικά κίνητρα

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι πολλοί μαθητές βρίσκουν τη ροή τους όταν παίζουν στο γήπεδο ή όταν παίζουν κάποιο μουσικό όργανο. Όχι μόνο νιώθουν ανταγωνιστικοί αλλά αγαπούν αυτό που κάνουν.

Αυτό μπορεί να είναι μια πρόκληση σε μια τάξη, όπου το μάθημα βασίζεται σε εξωτερικά κίνητρα. Όλα, από το πρόγραμμα σπουδών μέχρι τη βαθμολογία έχουν ως σκοπό τη συμμόρφωση. Τα παιδιά παίζουν το παιχνίδι του σχολείου και χάνουν το ενδιαφέρον τους για τη μάθηση.

Ωστόσο, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτούς τους περιορισμούς με δημιουργικό τρόπο. Σίγουρα υπάρχει ένα πρόγραμμα σπουδών, αλλά με ποιους τρόπους τα παιδιά θα δείξουν ενδιαφέρον για τη μάθηση; Η δημιουργικότητα και η συμμετοχή των παιδιών μπορεί να συμβάλλει στη ροή.

Μικρά πράγματα όπως το χιούμορ συμβάλλουν στην καλλιέργεια των εσωτερικών κινήτρων.

3. Αγκαλιάστε την επιλογή των μαθητών

Όταν υπάρχει ροή, δεν έχετε μονάχα εσωτερικά κίνητρα, αλλά έχετε επίσης και μια αίσθηση ελέγχου για ότι κάνετε. Για αυτό είναι σημαντική η ιδέα των δημιουργικών εργασιών με επίκεντρο τους μαθητές.

Οι μαθητές μπορούν να επιλέγουν μόνοι τους τα θέματα με τα οποία θα ασχοληθούν και με αυτό τον τρόπο εξελίσσουν τον τρόπο σκέψης τους.

Πρέπει να ενθαρρύνετε τους μαθητές να συμμετέχουν στη διαδικασία της μάθησης. Οι μαθητές πρέπει να έχουν επιλογές και να κάνουν ερωτήσεις και να αξιολογούν τα πράγματα.

4. Περιορίστε τους περισπασμούς 

Πολλές φορές σε μια δημιουργική τάξη μπορεί να επικρατεί χάος. Και φυσικά υπάρχει μια δόση αλήθειας σε αυτό. Όταν οι μαθητές φτιάχνουν πράγματα, μετακινούνται συνέχεια και μιλάνε ακόμη πιο δυνατά. Ωστόσο, αυτό μπορεί να τους αποσπά την προσοχή. Δεν είναι κακό να περιορίσετε την ακαταστασία ή τον θόρυβο ώστε οι μαθητές να μπορέσουν να συγκεντρωθούν.

Αν υπάρχει μια ουσιαστική πρόκληση για τους μαθητές, είναι πιο πιθανό να μείνουν συγκεντρωμένοι και να βρουν τη ροή σε αυτό που κάνουν.

5.Βοηθήστε τους μαθητές με τη μεταγνωστική ικανότητα

Αν θέλετε οι μαθητές να θέτουν στόχους και να ελέγχουν και να προσαρμόζουν την προσέγγιση τους, είναι ανάγκη να γνωρίζουν για τη μεταγνωστική ικανότητα. Υπάρχουν πολλά μοντέλα για αυτή με τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• Αξιολόγηση της εργασίας
• Εκτίμηση των δυνάμεων και των αδυναμιών
• Σχεδιασμός της προσέγγισης
• Εφαρμογή στρατηγικών
• Συζήτηση για το αν η προσέγγιση δούλεψε, ώστε να γίνει η προσαρμογή

Με αυτό τον τρόπο οι μαθητές μαθαίνουν να αξιολογούν μια εργασία και να καθορίζουν μια προσέγγιση. Έτσι, μπορούν να οραματιστούν τι θα κάνουν ώστε να έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Φυσικά, για να γίνει αυτό οι μαθητές πρέπει να δέχονται την ανατροφοδότηση από τους συμμαθητές τους.

Δεν υπάρχει μια μαγική φόρμουλα για να φτάσει κάποιος σε κατάσταση ροής. Αυτές οι εμπειρίες ροής είναι σπάνιες μέσα σε μια τάξη, επειδή απαιτούν την απόλυτη συγκέντρωση από τους μαθητές. Οι μαθητές δεν μπορούν να είναι απόλυτα συγκεντρωμένοι ή να αγαπούν την μαθησιακή διαδικασία. Αλλά μπορούν οι εκπαιδευτικοί να δημιουργήσουν τις συνθήκες ώστε οι μαθητές να βιώνουν την ροή. Όταν θα υπάρχει δημιουργική ροή, είναι πολύ πιθανό οι μαθητές να αγαπήσουν τη δημιουργική διαδικασία και να έχουν αυτή τη νοοτροπία και εκτός τάξης.