Το σύνδρομο του καλού παιδιού

Το σύνδρομο του καλού παιδιού

Πολλοί από εμάς κουβαλάνε το "σύνδρομο του καλού παιδιού", καθώς συνήθισαν να τους λένε στην παιδική ηλικία "Δώσε το παιχνίδι σου στην αδερφή σου/αδερφό σου", "Εσύ είσαι καλό παιδί, γιατί κάνεις έτσι",  "Φρόντισε τον μικρό αδερφό σου", "Μην αντιμιλάς στη μαμά και στο μπαμπά", "Η μαμά και ο μπαμπάς έχουν πάντα δίκιο". Μεγαλώνοντας όμως σε μια ναρκισσιστική οικογένεια (ή με εγωϊστές γονείς, τοξικούς γονείς) αυτά δεν ήταν απλά παραινέσεις, ήταν διαταγές και εσείς αναγκαζόσασταν να συμμορφωθείτε ανεξάρτητα από το πόσο άβολα νιώθατε, έπρεπε να υπακούσετε επειδή δεν είχατε φωνή σε μια ναρκισσιστική οικογένεια, η διαφωνία τιμωρούνταν αυστηρά και σας απορρίπτανε.

Αποδοχή και αγάπη υπό όρους

Τα "καλά" παιδιά προσπαθούν σκληρά για να έχουν την αγάπη και την προσοχή των γονιών τους. Μαθαίνουν πως οι "κακές" συμπεριφορές ( να απαιτούν την ικανοποίηση των αναγκών τους, να αρνούνται να συμμορφωθούν με τις οδηγίες) οδηγούν στην απόρριψη από τους γονείς τους. Έτσι, ένα "καλό" μαθαίνει να καταπιέζει και κρύβει όλα τα μέρη του εαυτού του που ο γονέας απορρίπτει. Και οι γονείς ανταμείβουν περαιτέρω αυτήν την απόφαση δίνοντας στο "καλό" πλέον παιδί περισσότερο προσοχή. Εν τέλει όμως, αυτή η συμπεριφορά οδηγεί το παιδί να εκφράζει και να βλέπει μόνο την αποδεκτή πλευρά του εαυτού του, ενώ καταπιέζει την πιο "σκοτεινή" πλευρά του, η οποία περιλαμβάνει όλα τα "αρνητικά" συναισθήματα που αισθάνονται ότι δεν μπορούν να εκφράσουν. Το πρόβλημα την προσέγγιση αυτή των γονιών είναι ότι αφήνει τα παιδιά με την πεποίθηση ότι η αποδοχή τους εξαρτάται από τη συμπεριφορά τους. Μερικά παιδιά φτάνουν μέχρι να φτιάξουν έναν "ψεύτικο" εαυτό με τον οποίο λειτουργούν για να ευχαριστήσουν τους άλλους και αρχίζουν να χάνουν την πραγματική τους ταυτότητα.

Όμως αυτή τη νοοτροπία την κουβαλάμε και στην ενήλικη ζωή μας επειδή αναγκαστήκαμε να υπακούμε στους γονείς μας και να τους ευχαριστούμε, διαφορετικά θα υπήρχαν σοβαρές συνέπειες. Μας εκμεταλλεύονται περισσότερο από όσο άλλοι άνθρωποι θα ανέχονταν, και σκεφτόμαστε ότι το "όχι" είναι μια κακή λέξη και για αυτό είμαστε απρόθυμοι να την χρησιμοποιήσουμε και είναι εύκολο να απορροφηθούμε από το δράμα των άλλων ανθρώπων.

Αυτό συμβαίνει επειδή όσο σκληρά και αν προσπαθήσατε σαν παιδιά νιώθατε ότι δεν ήσασταν ποτέ αρκετά καλοί. Αν κάνατε ότι ήθελαν οι άλλοι, τότε είτε ανέβαινε ο πήχης ή υποβιβάζονταν η επιτυχία σας. Κάθε παιδί αποζητά την επιβεβαίωση από τους γονείς του και για αυτό προσπαθεί σκληρά αλλά ποτέ δεν την παίρνει σε μια ναρκισσιστική οικογένεια.

Η κοινωνία μας λέει να ψάχνουμε για το καλό στους ανθρώπους, να είμαστε ανοιχτοί και ειλικρινείς με το σύντροφό μας, την οικογένεια και τους φίλους μας, να μοιραζόμαστε τους φόβους και τις ανασφάλειές μας γιατί αυτή η ευαισθησία είναι που κάνει τους ανθρώπους να δένονται. Όλοι γύρω μας λένε ότι η αγάπη είναι το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή και ότι πρέπει να αγαπάμε την οικογένεια μας και τους φίλους μας χωρίς όρους. Βέβαια αυτή η "συμβουλή" δεν καταλήγει σε καλό αν αντιμετωπίζετε ναρκισσιστικές συμπεριφορές μέσα ή έξω από την οικογένεια. Η αγάπη σε ένα νάρκισσο ή εγωϊστή άνθρωπο, έχει να κάνει με τον έλεγχο και την εξουσία, αν έχετε μεγαλώσει σε μια ναρκισσιστική μητέρα θα έχετε μάθει ότι η αγάπη πληγώνει, σας αφήνει χωρίς φωνή και η αγάπη έχει να κάνει με την εξάλειψη των δικών σας αναγκών και ονείρων για να εξυπηρετήσετε τους άλλους.

Οι εμπειρίες του "χτες", καθορίζουν τις επιλογές μας στο "σήμερα"

Αν η οικογένειά σας ήταν ναρκισσιστική και σας αγαπούσε υπό όρους (με την προϋπόθεση ότι θα τους ευχαριστείτε, θα έχετε επιτυχίες, συγκεκριμένες συμπεριφορές κα) θα έχετε την ασυνείδητη τάση να αναπαράγετε τέτοιες τοξικές σχέσεις. Είναι σκληρό να το αποδεχτείτε, αλλά είναι σημαντικό να κατανοήσετε αυτό το γεγονός όσον αφορά τις συντροφικές και φιλικές σχέσεις σας. Ακόμη και αν σας λένε ότι "σας αγαπούν", θα πρέπει να βλέπετε τις πράξεις τους και όχι τα λόγια τους.

Είναι μάταιο να προσπαθήσετε να κάνετε τέτοιους εγωιστές συντρόφους να σας αγαπήσουν. Αυτό που θέλουν από εσάς δεν είναι η αγάπη, θέλουν την ενέργεια, την προσοχή, τον χρόνο, πιθανώς και τα χρήματά σας. Το να απευθύνεστε συνεχώς σε αυτούς για αγάπη δεν είναι καλή ιδέα γιατί απλά αυτό δεν θα συμβεί. Πρέπει να αποφασίσετε τι θέλετε από τη σχέση σας με τα μέλη της  οικογένειας σας και να προχωρήσετε ανάλογα. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι δεν θέλετε καμία ή ελάχιστη επαφή ή να αποδεχτείτε το κατεστημένο και να περιορίσετε τη βλάβη σε εσάς. Η απόφαση είναι μονάχα δική σας και αν αυτό που αποφασίσετε δεν λειτουργεί για εσάς μπορείτε πάντα να αλλάξετε τακτική. Το σημαντικό είναι να προστατεύσετε τον εαυτό σας και να θέσετε υγιή όρια.

Έχετε υγιείς, ισότιμες σχέσεις στη ζωή σας;

Στις φιλικές και ρομαντικές σχέσεις μας, η κοινωνία μας λέει να έχουμε κουράγιο να ανοίξουμε την καρδιά μας στους άλλους, να εμπιστευτούμε τις καλές προθέσεις τους και να πιστέψουμε ότι το άλλο άτομο είναι δεσμευμένο να κάνει ότι καλύτερο μπορεί για εμάς και τους άλλους. Αυτό όμως δεν συμβαίνει με τους ναρκισσιστές. Θα σας πουν ότι οι προθέσεις τους είναι καλές αλλά αυτό είναι ψέμα και πολύ συχνά πιάνουμε τον εαυτό μας να έχει δεθεί με κάποιον πριν συνειδητοποιήσουμε ότι έχουμε εξαπατηθεί.

Υπάρχουν κάποια πράγματα που είναι ανάγκη να κατανοήσετε σε αυτό το σημείο:

• Αν έχετε μεγαλώσει με εγωϊστές/τοξικούς γονείς οι ανάγκες σας δεν έχουν ικανοποιηθεί ποτέ και ούτε τα αιτήματά σας έχουν εισακουστεί ή δεν έχουν ληφθεί υπόψη. Είναι πολύ πιθανό να έχετε σταματήσει να ζητάτε από τους ανθρώπους να κάνουν πράγματα για εσάς πριν από πάρα πολύ καιρό. Ωστόσο, δεν μπορείτε να προσδοκάτε από τους άλλους να ξέρουν τι θέλετε, για αυτό πείτε τους τι θέλετε και παρατηρήστε προσεκτικά τι θα κάνουν για αυτό, όχι αυτό που θα πουν ότι θέλουν να κάνουν.
• Σίγουρα θα έχετε πολύ λίγες προσδοκίες από τους άλλους και ίσως να νιώθετε ότι αν κάποιος σας δίνει κάτι ή κάνει κάτι για εσάς θα πρέπει να του το ξεπληρώσετε στο 100%. Ξανά, αυτή η σύνδεση οφείλεται στους ναρκισσιστές γονείς σας και δεν είναι υγιής. Ή μπορεί να είσασταν ένα γονεϊκό παιδί, με αποτέλεσμα πάντα να θεωρείτε υποχρέωση να φροντίζετε τους άλλους, χωρίς να παίρνετε τίποτα ποτέ.
• Αποδεχτείτε ότι σε μια σχέση, δεν είναι ανάγκη να έχετε τις ίδιες προτιμήσεις με τον άλλο. Αυτό μπορεί να είναι το σεξ, το φαγητό, οι κοινωνικές σχέσεις, ο χρόνος για χαλάρωση, ο χρόνος για ένα χόμπι κλπ. Αν ο σύντροφός σας δεν θέλει να είναι τόσο κοινωνικός όσο εσείς, αυτό δεν σημαίνει ότι σας αγνοεί, απλά δεν είναι τόσο κοινωνικός όσο εσείς. Ωστόσο, αν ο σύντροφος σας δεν θέλει να κάνει τίποτα μαζί σας, βρίσκετε ότι δεν έχετε τις ίδιες πεποιθήσεις και αρχές ή ότι οι αξίες του δεν παραμένουν οι ίδιες στο χρόνο τότε αυτό είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι.
• Αν η σχέση είναι δυσάρεστη κατά κάποιο τρόπο αλλά δεν μπορείτε να βρείτε λύση, εμπιστευτείτε το ένστικτό σας που είναι προφανώς σωστό. Ίσως μεγαλώνοντας να σκέφτεστε "αυτά που θέλω δεν έχουν σημασία" και από τι στιγμή που αυτό έχει ριζωθεί βαθιά μέσα σας ίσως να μην το βλέπετε ως πρόβλημα.

Τα θέματα εμπιστοσύνης θεωρούνται από πολλούς ως αδυναμίες, έλλειψη γενναιοδωρίας και κατά κάποιο τρόπο αποτυχία, και σας κάνουν να νιώθετε απογοητευμένοι με τον εαυτό σας. Δεν θα εμπιστευόσασταν κάποιον που δεν ξέρετε. Δεν χρειάζεται όμως να είστε καχύποπτοι. Χρησιμοποιήστε την κρίση σας χωρίς να είστε επικριτικοί.

Θα σας έχουν πει ότι είναι καλό να βοηθάτε και να είστε όσο πιο ευγενικοί γίνεται με τους άλλους. Αυτό όμως είναι μια πολύ επικίνδυνη προσέγγιση για τους ναρκισσιστές επειδή θα εκμεταλλευτούν την κατάσταση, θα πάρουν ότι θέλουν από εσάς, ανεξάρτητα με το πόσο μικρό είναι, και θα σας ενθαρρύνουν να δίνετε περισσότερα. Η κοινωνία λέει "ότι πρέπει να δώσετε για να πάρετε", αλλά με ένα νάρκισσο πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί στο τι δίνετε και παίρνετε, επειδή δεν θα σταματήσει ποτέ να παίρνει. Είναι στο χέρι αυτού που δίνει να αποφασίσει πότε έχει δώσει "αρκετά". Ένας ναρκισσιστής θα απορροφήσει όλη σας την ενέργεια και στη συνέχεια θα σας εγκαταλείψει χωρίς την παραμικρή τύψη όταν θα δει ότι δεν έχετε τίποτα να του δώσετε.

Για αυτό δείτε προσεκτικά πως το σύνδρομο του "καλού παιδιού" επηρεάζει τις ενήλικες σχέσεις σας (όχι μόνο με τους συντρόφους αλλά με τους φίλους και την οικογένειά σας επίσης) και ελέγξτε τις σχέσεις σας σε τακτική βάση για να δείτε αν σας σέβονται. Όσο περισσότερο αφήνετε τους ανθρώπους να μην σας σέβονται, τόσο πιο πολύ φθείρετε τον εαυτό σας. Μην τα βάζετε με τον εαυτό σας, μην αυτοτιμωρείστε. Γιατί με αυτό τον τρόπο απλά επαναλαμβάνετε το σενάριο της παιδικής ηλικίας, μόνο που αυτή τη φορά αντί να σας τιμωρούν οι γονείς σας που είσαστε "κακό παιδί", το κάνετε μόνοι σας, άμεσα ή έμμεσα.