Το σύνδρομο του σωτήρα

Το σύνδρομο του σωτήρα

Είναι απολύτως κατανοητό να θέλετε να βοηθήσετε κάποιον που αγαπάτε. Αλλά έχετε ρωτήσει αν θέλει τη βοήθειά σας; Αν δεν θέλει βοήθεια, θα δεχόσασταν την άρνησή του; Ή θα συνεχίζατε να επιμένετε να βοηθήσετε, και να πιστεύετε πως ξέρετε να διαχειριστείτε την κατάσταση, ανεξάρτητα με την επιθυμία του άλλου να λύσει μόνος του το πρόβλημα; Το σύνδρομο του σωτήρα, περιγράφει την ανάγκη κάποιου να "σώζει" τους άλλους ανθρώπους με το να λύνει τα προβλήματά τους.

Αν έχετε το σύνδρομο του σωτήρα, ίσως να:

• νιώθετε καλά με τον εαυτό σας μόνο όταν βοηθάτε τους άλλους
• πιστεύετε ότι το να βοηθάτε τους άλλους είναι ο σκοπός της ζωής σας
• ξοδεύετε όλη σας την ενέργεια στα προβλήματα των άλλων και έτσι καταλήγετε με burnout

Τι ακριβώς είναι το σύνδρομο του σωτήρα;

Γενικά, οι άνθρωποι πιστεύουν ότι το να βοηθούν τους άλλους είναι ένα θετικό χαρακτηριστικό, έτσι δεν βρίσκουν τίποτε κακό στο να θέλουν να "σώσουν" τους άλλους. Αλλά υπάρχει μια διαφορά ανάμεσα στο να θέλετε να βοηθήσετε τους άλλους και στο να θέλετε να τους σώσετε.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι άνθρωποι με το σύνδρομο του σωτήρα έχουν σωτήριες τάσεις που μπορεί να περιλαμβάνουν φαντασιώσεις παντοδυναμίας. Με άλλα λόγια, πιστεύουν ότι μόνο αυτοί είναι ικανοί να κάνουν τα πάντα καλύτερα.

Ποια είναι τα σημάδια του συνδρόμου του σωτήρα;

Η ευαλωτότητα σας ελκύει

Ένας "σωτήρας" στη σχέση του προσπαθεί να σώσει το σύντροφό του από τις δυσκολίες. Μπορεί να νιώθει έλξη για ανθρώπους που έχουν περισσότερα προβλήματα από τα δικά του.

Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή έχει βιώσει πόνο και δυσκολίες. Νιώθει συμπόνια για τους άλλους που υποφέρουν, και θέλει να πάρει μακριά τον πόνο.

Προσπαθείτε να αλλάξετε τους ανθρώπους

Πιστεύετε ότι έχετε τη δύναμη να επηρεάζετε τους άλλους. Σκέφτεστε ότι ξέρετε ποιο είναι το καλύτερο για όσους θέλετε να βοηθήσετε.

Για παράδειγμα, μπορεί να γνωρίζετε ότι μπορούν οι άλλοι να βελτιώσουν τη ζωή τους με το:

• να ξεκινήσουν ένα νέο χόμπι
• να αλλάξουν καριέρα
• να αλλάξουν μια συγκεκριμένη συμπεριφορά

Για να αλλάξει κάποιος πρέπει να το επιθυμεί. Δεν μπορείτε να εξαναγκάσετε κανέναν να αλλάξει. Αν προσπαθείτε να αλλάξετε τους άλλους, δεν θα καταφέρετε να μάθετε πολλά για αυτούς.

Έχετε την ανάγκη να βρίσκετε λύσεις

Δεν έχουν όλα τα προβλήματα μια άμεση λύση, ειδικά τα μεγάλα θέματα όπως μια ασθένεια, ένα ψυχικό τραύμα ή το πένθος. Οι σωτήρες γενικά πιστεύουν ότι μπορούν να διορθώσουν τα πάντα. Συχνά έχουν την ανάγκη να βρουν μια λύση αντί να στηρίξουν το άτομο που αντιμετωπίζει το πρόβλημα.

Φυσικά, η προσφορά συμβουλών δεν είναι απαραίτητα κάτι κακό. Ωστόσο, είναι εξίσου σημαντικό να αφήσετε τους άλλους να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες που προκύπτουν.

Κάνετε υπερβολικές προσωπικές θυσίες

Ίσως να θυσιάζετε τις ανάγκες σας και τον εαυτό σας ώστε να φροντίσετε τους ανθρώπους που ίσως να μην θέλουν πραγματικά τη βοήθειά σας.

Αυτές οι θυσίες μπορεί να περιλαμβάνουν πράγματα όπως:

• ο χρόνος
• τα χρήματα
• τα συναισθήματα

Πιστεύετε ότι είστε ο μοναδικός άνθρωπος που μπορεί να βοηθήσει

Οι σωτήρες συχνά νιώθουν την ανάγκη να σώζουν τους άλλους επειδή πιστεύουν ότι δεν μπορεί να το κάνει κανένας άλλος. Αυτό συνδέεται με τις φαντασιώσεις της παντοδυναμίας.

Ίσως να μην πιστεύετε ότι είστε πανίσχυροι. Αλλά να πιστεύετε ότι έχετε την ικανότητα να σώσετε οποιονδήποτε ή να βελτιώσετε τη ζωή του.

Αυτή η πεποίθηση μπορεί να υποδηλώνει μια αίσθηση ανωτερότητας. Ακόμη και αν δεν το συνειδητοποιείτε, αυτό μπορεί να υπάρχει στον τρόπο που συμπεριφέρεστε στους άλλους. Για παράδειγμα, ίσως να αναλαμβάνετε γονικό ρόλο διορθώνοντας συνεχώς τους άλλους.

Βοηθάτε τους άλλους για λάθος λόγους

Όταν κάποιος έχει το σύνδρομο του σωτήρα, δεν βοηθά απλά κάποιον όταν έχει το χρόνο και την ενέργεια. Αντιθέτως, θυσιάζει τα πάντα επειδή αυτό είναι που πρέπει να κάνει.

Προσπαθεί να σώσει τους άλλους επειδή πρέπει, ανεξάρτητα με τις δικές του ανάγκες. Επίσης, μπορεί να πιστεύει ότι οι ανάγκες του έχουν μικρότερη αξία.

Μερικοί άνθρωποι επικεντρώνονται στο να βοηθούν τους άλλους όταν:

• νιώθουν αδύναμοι να διαχειριστούν τις δικές τους δυσκολίες
• έχουν ανεπίλυτα τραύματα από το δικό τους παρελθόν

Ποιες είναι οι επιδράσεις του συνδρόμου του σωτήρα;

Όταν κάποιος προσπαθεί συνέχεια να σώζει τους άλλους από τα προβλήματά τους,  συχνά οι προσπάθειές του δεν έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ακόμη και αν κάποιος αλλάξει, αυτή η αλλαγή δεν είναι μακροχρόνια, εκτός και αν θέλει να αλλάξει πραγματικά τον εαυτό του.

Το σύνδρομο του σωτήρα μπορεί να έχει πολλές αρνητικές επιδράσεις, ειδικά αν κάποιος δεν μπορεί να το περιορίσει.

Burnout

Όταν κάποιος χρησιμοποιεί όλη του την ενέργεια για να βοηθά τους άλλους τότε δεν έχει ενέργεια για τον εαυτό του. Οι σωτήρες μπορεί να εμφανίζουν συμπτώματα του burnout , παρόμοια με τους ανθρώπους που φροντίζουν τα άρρωστα μέλη της οικογένειας. Μπορεί να νιώθουν κόπωση, εξάντληση και χωρίς ενέργεια.

Διαταραγμένες σχέσεις

Αν πιστεύετε ότι ο σύντροφός σας (ή ο αδερφός σας, ή ο καλύτερος σας φίλος ή ο οποιοδήποτε άλλος) χρειάζεται να αλλάξει, τότε η σχέση σας δεν θα είναι επιτυχημένη.

Όταν αντιμετωπίζετε τους αγαπημένους σας σαν σπασμένα αντικείμενα που χρειάζονται επισκευή τότε σίγουρα θα νιώθετε απογοήτευση και δυσαρέσκεια.

Κανένας άνθρωπος δεν θέλει να νιώθει ότι οι άλλοι θέλουν να τον αλλάξουν.

Αίσθηση αποτυχίας

Όταν κάποιος έχει τη νοοτροπία του σωτήρα, ίσως να πιστεύει ότι μπορεί να διορθώσει τα προβλήματα των άλλων ανθρώπων. Ρεαλιστικά όμως, αυτό δεν μπορεί να γίνει. Κανένας δεν έχει τη δύναμη να το κάνει αυτό.

Αυτή η προκατάληψη οδηγεί σε ένα συνεχές κυνήγι μιας εμπειρίας που στην πραγματικότητα δεν υπάρχει και αυτό δίνει άπειρες ευκαιρίες για απογοήτευση.

Έτσι, καταλήγει από αποτυχία σε αποτυχία καθώς συνεχίζει να ζει με το ίδιο μοτίβο. Αυτό μπορεί να οδηγεί σε χρόνια αυτοκριτική, αίσθηση ανεπάρκειας, ενοχές και απογοήτευση.

Αρνητικά συναισθήματα

Η αίσθηση αποτυχίας μπορεί να οδηγεί σε πληθώρα δυσάρεστων συναισθημάτων όπως:

• η κατάθλιψη
• η δυσαρέσκεια ή ο θυμός για ανθρώπους που δεν θέλουν βοήθεια
• η απογοήτευση για τον εαυτό και τους άλλους
• η αίσθηση της απώλειας του ελέγχου

Τι μπορώ να κάνω αν κάποιος προσπαθεί να με "σώσει";

Επισημάνετε γιατί η συμπεριφορά του δεν βοηθάει

Οι σωτήρες επιθυμούν να σας σώσουν , αλλά οι προσπάθειές τους δεν είναι πάντα βοηθητικές. Μπορεί να μην κατανοούν όταν τους λέτε, "Ευχαριστώ, αλλά είμαι μια χαρά, τα έχω όλα υπό έλεγχο."

Αντί για αυτό μπορείτε να πείτε:

• "Κατανοώ ότι θέλεις να βοηθήσεις επειδή με νοιάζεσαι. Θα ήθελα να κάνω όσα μπορώ μόνος μου για να μάθω από τις πράξεις μου."
• "Όταν δεν μου δίνεις την ευκαιρία να αντιμετωπίσω τα προβλήματά μου μόνος μου, νιώθω ότι δεν με σέβεσαι."

Δώστε ένα καλό παράδειγμα

Οι άνθρωποι με το σύνδρομο του σωτήρα συχνά χρησιμοποιούν τις συμπεριφορά τους για να αντιμετωπίσουν τα προσωπικά τους προβλήματα.

Μπορείτε να αντιμετωπίσετε τις δυσκολίες με:

• παραγωγικά βήματα για τη διαχείριση των προκλήσεων
• εξάσκηση στη συμπόνια προς τον εαυτό μετά τις αποτυχίες ή τα λάθη
• ενεργή ακρόαση και προσφορά βοήθειας όταν ζητηθεί

Όταν έχουμε ένα ρεαλιστικό τρόπο να συμπεριφερόμαστε προς τον εαυτό μας και τους άλλους, όταν είμαστε ευγενικοί με τον εαυτό μας και συγχωρούμε την αδυναμία μας να διορθώσουμε τους άλλους, τότε μαθαίνουμε από το παράδειγμά μας.

Ενθαρρύνετε τους άλλους να ζητήσουν βοήθεια

Το σύνδρομο του σωτήρα μπορεί να επηρεάζει τις σχέσεις, και σε αυτό βοηθάει η ψυχοθεραπεία.

Φυσικά, δεν μπορείτε να αναγκάσετε κάποιον να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία, αλλά μπορείτε να προσφέρετε την υποστήριξη. Οι άνθρωποι μερικές φορές αποφεύγουν να ξεκινήσουν ψυχοθεραπεία επειδή ανησυχούν για το πως θα αντιδράσουν οι άλλοι σε αυτό, και η ενθάρρυνση σημαίνει πολλά.

Αν νιώθετε την ανάγκη να βοηθήσετε κάποιον αγαπημένο σας πρόσωπο, καλό είναι να αντισταθείτε. Μπορεί να πιστεύετε ότι βοηθάτε τους άλλους, αλλά όταν προσπαθείτε να σώσετε τους άλλους, ειδικά αν δεν θέλουν βοήθεια, συχνά δημιουργεί προβλήματα. Οι πιθανότητες είναι πως όταν κάποιος χρειάζεται βοήθεια , τότε θα την ζητήσει.

Πώς μπορώ να ξεπεράσω το σύνδρομο του σωτήρα;

Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να αντιμετωπίσετε το σύνδρομο του σωτήρα. Η αναγνώριση αυτής της νοοτροπίας είναι μια καλή αρχή.

Ακούστε αντί να πράττετε

Όταν δουλεύετε τις δεξιότητες ακρόασης, μπορείτε να αντισταθείτε στον πειρασμό να βοηθήσετε.

Μπορεί να σκέφτεστε ότι το αγαπημένο σας πρόσωπο  συζητά μαζί σας επειδή θέλει τη βοήθειά σας. Αλλά ίσως να θέλει μόνο να σας μιλήσει, για να δει πιο ξεκάθαρα την κατάσταση.

Όταν αποφεύγετε την επιθυμία να βρείτε λύσεις σε κάθε πρόβλημα τότε μπορείτε να ακούσετε με συμπόνια τους άλλους.

Προσφέρετε τη βοήθειά σας χωρίς να πιέζετε τους άλλους

Είναι καλύτερο να αποφεύγετε να προσφέρετε τη βοήθειά σας αν ο άλλος δεν σας την ζητάει. Δεν υπάρχει τίποτε κακό στο να γνωρίζουν τα αγαπημένα σας πρόσωπα ότι είστε εκεί για αυτά.

Αντί να αναλάβετε τον έλεγχο της κατάστασης ή να πιέζετε να αποδεχτούν τη βοήθειά σας, προσπαθήστε να βρείτε μια ισορροπία με φράσεις όπως:

• "Αν θέλεις τη βοήθειά μου μπορείς να την ζητήσεις."
• "Είμαι εδώ για εσένα αν με χρειαστείς."

Να θυμάστε: ελέγχετε μονάχα τον εαυτό σας

Όλοι μας αντιμετωπίζουμε δυσκολίες κάποιες φορές. Αυτό είναι φυσιολογικό κομμάτι της ζωής. Αλλά τα προβλήματα των άλλων ανθρώπων, είναι δικά τους προβλήματα.

Φυσικά, μπορείτε να βοηθήσετε. Αλλά πρέπει πάντα να θυμάστε ότι δεν έχει σημασία πόσο κοντά είστε με κάποιον, δεν είστε υπεύθυνοι για τις επιλογές του.

Αν αγαπάτε κάποιον είναι φυσιολογικό να θέλετε να του προσφέρετε τη στήριξή σας. Όμως,  η πραγματική υποστήριξη σημαίνει να δίνετε στον άλλο το χώρο για να μάθει και να εξελιχθεί μέσα από τις πράξεις του.

Ανακαλύψτε τον εαυτό σας

Είτε το συνειδητοποιείτε είτε όχι, μερικοί άνθρωποι μπορεί να προσπαθούν να βοηθήσουν τους άλλους επειδή δεν ξέρουν πως να αντιμετωπίσουν τα δικά τους τραύματα ή τον συναισθηματικό πόνο.

Μπορείτε να ξεπεράσετε τα τραύματά σας αν δώσετε χρόνο στον εαυτό σας για να αναγνωρίσετε όσα σας προκαλούν άγχος και να σκεφτείτε πως σας επηρεάζουν αυτά τα μοτίβα (όπως το να βοηθάτε τους άλλους για να ενισχύσετε την αίσθηση της αξίας του εαυτού).

Αντί να χρησιμοποιείτε τους άλλους για να κάνετε τις αλλαγές που θέλετε να κάνετε στον εαυτό σας, σκεφτείτε πως μπορείτε να αλλάξετε τη δική σας ζωή.

Μιλήστε με έναν ψυχοθεραπευτή

Με τη βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή μπορείτε να ανακαλύψετε τα κίνητρα που σας οδηγούν σε συγκεκριμένες συμπεριφορές.

Αυτό είναι ιδιαίτερα βοηθητικό αν:

• θέλετε να επεξεργαστείτε επώδυνα γεγονότα από το παρελθόν
• το σύνδρομο του σωτήρα επηρεάζει τις σχέσεις σας
• νιώθετε κενό ή ότι δεν αξίζετε αν δεν ζητούν τη βοήθειά σας

Ακόμη και αν δεν είστε σίγουροι πως να αντιμετωπίσετε το σύνδρομο του σωτήρα, ένας ψυχοθεραπευτής μπορεί να σας προσφέρει καθοδήγηση και υποστήριξη.