Ψυχοθεραπεία για το τραύμα του τοκετού και το τραύμα μιας προβληματικής κύησης

Ψυχοθεραπεία και τραύμα του τοκετού

Οι ψυχοθεραπευτές που δουλεύουν με εγκύους και νέους γονείς, γνωρίζουν ότι είναι φυσιολογικό σε ένα βαθμό να αισθάνονται φόβο για την πρωτόγνωρη εμπειρία του τοκετού. Ωστόσο, το τραύμα του τοκετού μπορεί να επέλθει όταν αυτός ο μικρός βαθμός αναμενόμενου φόβου εξελιχθεί σε μια επικίνδυνη, τραυματική κατάσταση όπου ή μητέρα ή/και το παιδί αισθάνονται έντονη ανασφάλεια.

Το τραύμα του τοκετού προκαλείται από το γεγονός ότι κάτι δεν πήγε όπως είχε σχεδιαστεί, κάτι πήγε στραβά.

Οι νέες μητέρες μπορεί να αντιμετωπίζουν το τραύμα του τοκετού για διαφορετικούς λόγους, όπως μια επείγουσα καισαρική, ένας παρατεταμένος χρονικά τοκετός, η ανεπαρκής ανακούφιση από τον πόνο, η απώλεια του ελέγχου, οι έντονες ιατρικές παρεμβάσεις ή η κακή συμπεριφορά από το προσωπικό του νοσοκομείου. Μπορεί να αισθανθήκατε ότι δεν έδιναν σημασία στην ανησυχία σας για την ασφάλεια του μωρού σας – και αυτό να επιδεινώθηκε από την έλλειψη επικοινωνίας με το ιατρικό προσωπικό. Ή μπορεί το μωρό να γεννήθηκε νεκρό, ή να απεβίωσε στη συνέχεια, ή το μωρό να χρειάστηκε να νοσηλευτεί στην εντατική μονάδα νεογνών. Το τραύμα της γέννησης μπορεί επίσης να συμβεί όταν ήσασταν κάπου ή με κάποιον κατά τη διάρκεια του τοκετού όπου δεν αισθανόσασταν ασφάλεια.

Αυτό που έχει σημασία δεν είναι τόσο οι ακριβείς συνθήκες, αλλά το ότι η μητέρα και το μωρό ένιωθαν κίνδυνο. Παρότι μπορεί το μωρό να τα κατάφερε τελικά (και είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε το ότι μπορεί να μην τα είχε καταφέρει), η εμπειρία αυτή μπορεί να έχει μακροχρόνιες επιδράσεις στον ψυχισμό της μητέρας (αλλά και του παιδιού).

Αναγνωρίζοντας τον ψυχικό πόνο

Αν και η τραυματική εμπειρία αποτελεί πια παρελθόν, μπορεί να αισθάνεστε ακόμη τις συνέπειες του ψυχικού αυτού τραύματος σωματικά και συναισθηματικά. Ίσως να έχετε αναδρομές από το τραυματικό γεγονός. Ή ίσως να αισθάνεστε σε υπερεγρήγορση, θλιμμένες, ανήσυχες ή με πολύ άγχος. Μερικές γυναίκες αντιμετωπίζουν προβλήματα ύπνου ή δυσκολεύονται να χαλαρώσουν, επειδή φοβούνται ότι κάτι θα συμβεί σε αυτές, ή στο σύντροφό τους ή στο μωρό τους. Άλλες αισθάνονται περίεργα όταν τις αγγίζουν, ή κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής ή μπορεί να έχουν πρόβλημα σύνδεσης με το μωρό τους.

Το τραύμα του τοκετού γέννησης είναι μια μορφή διαταραχής μετατραυματικού στρες (PTSD). Παρότι συχνό, δεν γίνονται αναφορές σε αυτό τόσο συχνά όσο στην επιλόχειο κατάθλιψη ή το επιλόχειο άγχος. Ο κύριος λόγος είναι επειδή οι γυναικολόγοι και οι ψυχίατροι δεν ρωτάνε τις γυναίκες σχετικά με την εμπειρία της γέννας ή τις επιπτώσεις αυτής, αλλά ψάχνουν μόνο για συμπτώματα επιλόχειου κατάθλιψης ή άγχους από το τραύμα του τοκετού. Μια γυναίκα που έχει βιώσει έναν τραυματικό τοκετό συνήθως δεν εκφράζεται στο γυναικολόγο της για όσα συνέβησαν κατά τη διάρκεια του τοκετού,που δεν της άρεσαν ή τη φόβισαν. Μια νέα μαμά ίσως να μην μπορεί καν να συνειδητοποιήσει ότι έχει επηρεαστεί - ίσως απλά να μην αισθάνεται ο εαυτός της, χωρίς να μπορεί να εντοπίσει το λόγο.

Οι μαμάδες δικαιούνται να ζητήσουν βοήθεια

Οι νέες μαμάδες κάνουν πάρα πολλά και θέλουν να ξεπεράσουν τις δυσκολίες μόνες τους, επειδή θεωρούν ότι έτσι “θα έπρεπε”ή επειδή “μπορούν” καθώς τα είχαν καταφέρει στο παρελθόν με άλλα ζητήματα. Πολλές νέες μαμάδες, αισθάνονται την ψυχολογική πίεση να εμφανίζονται ως χαρούμενες, ότι τα καταφέρνουν όλα με ευκολία. Αλλά, αν έχετε εφιάλτες, αν η σκέψη σας γυρίζει ξανά και ξανά στον τοκετό, αν δεν κοιμάστε καλά λόγω άγχους ή λόγω φόβου αν το μωρό σας αναπνέει, είναι η στιγμή να φανείτε έξυπνες, και να ζητήσετε βοήθεια γιατί αυτό που σας συνέβη, ξεπέρασε τις αντοχές σας.

Πολλές φορές στις ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες με νέες μαμάδες συχνά παρατηρούμε ότι είναι ανήσυχες, και πως δεν μπορούν να χαρούν με το παιδί τους. Ίσως μέσα τους κάπου βαθιά γνωρίζουν ότι κάτι πήγε στραβά στη διαδικασία της γέννας, αλλά δεν θέλουν ούτε να το σκέφτονται. Ομοίως, μπορεί να μηρυκάζουν την τραυματική εμπειρία χωρίς να την έχουν μοιραστεί με κάποιον άλλο, και να αφοσιώνονται στις ανάγκες του μωρού. Ωστόσο, νιώθουν πως η ζωή τους απειλήθηκε κατά τη γέννα, και μπορεί να αισθάνονται φοβισμένες και αποξενωμένες. Συχνά το μόνο που χρειάζεται μια μαμά είναι να ακούσει ʺΈχεις δίκιο, αλλά μπορείς πλέον να χαλαρώσεις. Και δικαιούσαι να μιλήσεις για όσα πέρασες, για όσα νιώθεις και να ζητήσεις βοήθειαʺ.

Το να ζητήσετε βοήθεια μπορεί να σημαίνει ότι θα μιλήσετε σε δικούς σας ανθρώπους, στη μητέρα σας, σε μία φίλη, στο σύντροφό σας, σε ένα ψυχίατρο ή σε ένα ψυχοθεραπευτή. Δικαιούστε να πείτε,ʺΔεν μπορώ να το ξεπεράσω μόνη μου. Είναι πάνω από τις δυνάμεις μου αυτή τη στιγμήʺ. Ζητήστε βοήθεια από ένα ψυχοθεραπευτή ή ένα ψυχίατρο που είναι εκεί για εσάς, να σας ακούσουν, και να τους εμπιστευτείτε ότι η εμπειρία που είχατε δεν ήταν αυτή που περιμένατε και πως σας τραυμάτισε ψυχικά. Για παράδειγμα, μιλήστε καταρχήν στους δικού σας ανθρώπους,ʺΔεν νιώθω καλά. Δεν μπορώ να το ξεπεράσω. Υπάρχει κάποιος που μπορώ να δω, που θα μπορώ να του μιλήσω;ʺ.Ή ʺαυτό που αισθάνομαι δεν είναι κατάθλιψη. Είμαι σοκαρισμένη από τα όσα έγιναν και δεν μπορώ να ευχαριστηθώ το μωρό”. “Δεν μπορώ να ξεπεράσω την εμπειρία του τοκετού/την απώλεια του μωρού/το θάλαμο των εντατικής φροντίδας των νεογνών. Μπορείτε να μου συστήσετε ένα ψυχοθεραπευτή;ʺ

Μοιραστείτε την τραυματική εμπειρία

Είναι πολύ σημαντικό να μπορέσετε να μοιραστείτε την τραυματική εμπειρία. Υπάρχει ο φυσιολογικός τοκετός ο οποίος περιγράφεται ως εξής, ʺΉταν δύσκολα, αλλά τα κατάφεραʺ. Αντιθέτως, μπορεί να υπάρχει μια τραυματική ιστορία κύησης ή γέννας στην οποία κάτι πήγε στραβά (ή ακόμη μπορεί να πηγαίνει στραβά) και να χρειάζεστε βοήθεια γιατί το έχετε κρατήσει μέσα σας ή επειδή οι δικοί σας άνθρωποι δεν μπορούν να σας καταλάβουν. Ίσως το μωρό σας να έχει ακόμα δρόμο για να αναρρώσει ή να χρειάζεστε περισσότερο χρόνο για να προσαρμοστείτε στην αϋπνία και στις άλλες αλλαγές που επιφέρει η φροντίδα του νεογνού, αλλά παρόλο αυτά, δεν αισθάνεστε ασφάλεια.

Ένας ψυχοθεραπευτής που γνωρίζει να διαχειρίζεται τραύματα κύησης ή τοκετού, θα βοηθήσει τους γονείς να χαλαρώσουν, να νιώσουν ασφάλεια και να μιλήσουν για την τραυματική εμπειρία τους. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό επειδή η αίσθηση της ασφάλειας είναι αυτή που χάθηκε κατά τη διάρκεια του τοκετού ή της κύησης. Ο ψυχοθεραπευτής βοηθά την μητέρα να ανοιχτεί και να μιλήσει για όσα συνέβησαν στην εγκυμοσύνη, στον τοκετό και στη γέννηση και μετά τη γέννηση.

Ένας ψυχοθεραπευτής δεν ακούει μόνο τα όσα συνέβησαν, αλλά βοηθά ενεργά στον επαναπροσδιορισμό της εμπειρίας και τη φροντίδα του ψυχικού τραύματος. Η θεραπευτική σύνδεση με ένα ψυχοθεραπευτή στο να προσεγγίσετε το θέμα με νέο τρόπο. Οι μαμάδες και τα ζευγάρια συχνά χρειάζονται κάποιον εκτός οικογένειας να τους πει ʺΑυτό πραγματικά ήταν πολύ δύσκολοʺ ή ʺΝαι, αυτό που συνέβη ήταν τρομακτικό. Χρειάζεται πρώτα να αναγνωρίσουμε αυτή την πληγή, αυτό το ψυχικό τραύμα, να το φροντίσουμε, και μετά θα μπορέσεις να επανέλθεις σε μια κανονικότητά, να μπορείς να λειτουργείς και να χαίρεσαι όπως πριν συμβούν αυτάʺ.

Το τραύμα του τοκετού μπορεί να σας επηρεάσει σωματικά και ψυχικά

Το τραύμα της γέννησης μπορεί να επηρεάσει ένα άτομο σωματικά και ψυχικά. Ως εκ τούτου μπορεί να αισθάνεστε είτε πολύ συνδεδεμένοι ή πολύ αποσυνδεδεμένοι με το σώμα σας, εξαιτίας της κατάστασης σοκ που ζήσατε, όπου χάσατε τον έλεγχο για τα όσα συνέβησαν σε εσάς ή στο μωρό σας. Στην ψυχοθεραπεία, πιο συγκεκριμένα, υπάρχει ένα εύρος προσεγγίσεων όπως το EMDR που είναι ειδική ψυχοθεραπευτική τεχνική για τα τραυματικά βιώματα. Επίσης, το να μιλήσουμε για τα όσα περάσατε είναι ένα κομμάτι της θεραπείας του τραύματος, ειδικά όταν σχετίζεται με τη διαδικασία της γέννησης, επειδή συχνά η σωματική ασφάλεια βρίσκεται σε κίνδυνο. Όταν αναγνωρίζουμε ότι, “Πραγματικά κόντεψα να πεθάνωʺ, ʺΠαραλίγο να χάσω το μωρό μουʺ, ʺΔώσαμε μάχη και οι δύο να τα καταφέρουμεʺ, ή ʺΔεν γνώριζα τι συνέβαινε, δεν μου λέγανεʺ επιτρέπετε στον εαυτό σας να μην κρύβει την τραυματική εμπειρία που βίωσε. Το τραύμα που βιώσατε ήταν πραγματικό, όπως ο σωματικός και ψυχικός πόνος.

Η θεραπεία για το τραύμα της γέννησης είναι σύντομη ή μακροχρόνια;

Αυτό εξαρτάται από το βαθμό του τραύματος και τις ανάγκες σας. Ιδίως με τη βοήθεια του EMDR, σε μικρό χρονικό διάστημα(συνήθως 1-2 μήνες) θα αισθανθείτε ανακούφιση και υποστήριξη ώστε να ξεπεράσετε την κρίση και να αισθανθείτε ασφαλείς. Με τη βοήθεια της ψυχοθεραπείας αρχικά μπορείτε θα ξεπεράσετε το φόβο, τις δυσκολίες που έμειναν στο μυαλό σας, την πιθανή απώλεια του βρέφους ή της ζωή σας, και να ξαναβρείτε τη χαρά και τον εαυτό σας.

Όταν η μεγάλη κρίση περάσει, η δημιουργία ενός μακροπρόθεσμου ψυχοθεραπευτικού πλάνου είναι αναγκαία για πιο βαθιά ψυχοθεραπεία, για όσους ενδιαφέρονται για κάτι τέτοιο. Σε αυτές τις περιπτώσεις εξετάζονται τα παλιότερα τραύματα, η προσωπικότητα, το ιστορικό του ασθενούς και το ιστορικότης οικογένειας. Δημιουργείται ένα πλάνο φροντίδας που μπορεί να περιλαμβάνει ακόμα και μέλη της οικογένειάς σας ή το σύντροφό σας. Ένας ψυχοθεραπευτής θα σας βοηθήσει να βρείτε τι σας άλλο σας βαραίνει και σας προβληματίζει, αφού όμως ξεπεράσετε το αρχικό τραύμα του τοκετού ή της κύησης.