Τσίμπημα σφήκας και μέλισσας – αντιμετώπιση

Τσίμπημα σφήκας και μέλισσας - πρώτες βοήθειες

Οι σφήκες και οι μέλισσες έχουν δηλητήριο στο κεντρί τους και αρκετοί άνθρωποι εμφανίζουν αλλεργία στο τσίμπημα της σφήκας ή της μέλισσας. Οι σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις απαιτούν άμεση ιατρική παρέμβαση (όπως την ένεση αδρεναλίνης), ώστε να αποφύγει κανείς μια μοιραία κατάληξη.

Πως να απομακρύνετε το κεντρί της μέλισσας

Το κεντρί πρέπει να αφαιρεθεί άμεσα, όμως είναι εξαιρετικής σημασίας το πως θα βγάλετε το κεντρί από το δέρμα. Ο λάθος τρόπος θα κάνει τα πράγματα χειρότερα. Για να το αφαιρέσετε σωστά, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα δάχτυλα σας, ένα μαχαίρι, σκληρή πιστωτική κάρτα ή ένα τσιμπιδάκι.

ΠΡΟΣΟΧΗ όμως, δεν θα πρέπει να πιάσετε το κεντρί από το πίσω μέρος, αλλά ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ ΤΟΥ, από τη μύτη, δηλαδή από το σημείο που έχει μπει στο δέρμα. ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΠΙΑΝΟΥΜΕ ΤΟ ΚΕΝΤΡΙ ΑΠΟ ΤΟ ΠΙΣΩ ΜΕΡΟΣ, αλλά από όσο πιο χαμηλά γίνεται. Αν το πιάσετε από το πίσω μέρος, αναγκαστικά θα το πιέσετε και αυτό θα προκαλέσει περισσότερο δηλητήριο να μπει στο δέρμα και αυτό θα επιδεινώσει την κατάσταση. Με τα γυμνά δάχτυλά σας θα πρέπει να το "ξύσετε", να το σπρώξετε από την άκρη του.

Στη συνέχεια:

• Καθαρίστε την περιοχή με σαπούνι και νερό.
• Τοποθετήστε πάγο στη θέση του τσιμπήματος για 10 λεπτά και απομακρύνετε τον πάγο για άλλα 10 λεπτά. Επαναλάβετε αυτή τη διαδικασία.
• Φορέστε φαρδιά ρούχα και αφαιρέστε όλα τα κοσμήματά σας.
• Αν μπορείτε να καταπιείτε, μπορείτε να πάρετε ένα αντιϊσταμινικό φάρμακο για την αντιμετώπιση των ήπιων συμπτωμάτων.

Η σφήκα αφήνει το κεντρί της;

Συνήθως όχι. Όμως μια σφήκα είναι πιο επίμονη από μια μέλισσα. Και σε αντίθεση με τις μέλισσες, οι σφήκες δεν έχουν ένα αγκαθωτό κεντρί που μένει πίσω (για αυτό το λόγο η μέλισσα θα πεθάνει, θυσιάζεται ουσιαστικά για την υπεράσπιση του μελισσιού και της βασίλισσας). Επίσης, οι σφήκες κάποιες φορές τσιμπούν το δέρμα και στη συνέχεια μπορεί να τσιμπήσουν ξανά, πολλές φορές στην ίδια θέση. Το τσίμπημα της σφήκας είναι από τα πιο επώδυνα. Οι άγριες μέλισσες μοιάζουν με της σφήκες, αλλά είναι πιο επιθετικές από τις μέλισσες. Επίσης, δεν αφήνουν κεντρί στο δέρμα και μπορεί να τσιμπάνε πολλές φορές.

Επίσης, οι αλογόμυγες, οι σκνίπες και άλλα έντομα δαγκώνουν, και προκαλούν πόνο και ερεθισμό στο δέρμα. Για αυτό είναι σημαντικό αφού αφαιρέσετε το κεντρί να πλένετε την θέση του τσιμπήματος με σαπούνι και νερό, και να χρησιμοποιείτε ειδικές κρέμες για την καταπολέμηση της φαγούρας.

Κίνδυνοι από το τσίμπημα της σφήκας ή της μέλισσας

Το τσίμπημα της σφήκας ή της μέλισσας γίνεται από το κεντρί, που μοιάζει με βελόνα. Το έντομο εισάγει το κεντρί στο δέρμα και το δηλητήριο απελευθερώνεται στον περιβάλλοντα ιστό. Η άμεση αντίδραση είναι ο πόνος, η φλεγμονή και το οίδημα. Για τους περισσότερους ανθρώπους, ο τραυματισμός σταματά εκεί, αλλά για κάποιους άλλους εμφανίζονται απειλητικά για τη ζωή συμπτώματα.

Αν ένα άτομο δεν είναι αλλεργικό στο τσίμπημα της σφήκας ή της μέλισσας, ο κίνδυνος της έκθεσης στο δηλητήριο εξαρτάται από τον αριθμό των τσιμπημάτων και τις περιοχές που επηρεάζουν. Αν ένα άτομο έχει μόνο ένα τσίμπημα στον κορμό ή στα άκρα, ο κίνδυνος αντίδρασης είναι χαμηλός.

Είναι απολύτως φυσιολογικό κάποιος να νιώθει πόνο τοπικά, φαγούρα, να έχει ερυθρότητα και οίδημα στη θέση του τσιμπήματος. Τα δυσάρεστα αυτά συμπτώματα, τυπικά, υποχωρούν μέσα σε λίγες ώρες.

Αν το τσίμπημα είναι στην περιοχή του λαιμού, μέσα στο στόμα ή μέσα στη γαστρεντερική οδό (αυτό συμβαίνει όταν κάποιος καταπίνει το έντομο μαζί με κάποιο ποτό), υπάρχει μέτριος κίνδυνος για επιπλοκές. Τα μέρη της γαστρεντερικής οδού που επηρεάζονται πιο συχνά είναι ο οισοφάγος, το έντομο δεν είναι πιθανό να επιβιώσει στο όξινο περιβάλλον του στομάχου.

Αν το τσίμπημα οδηγεί σε έντονο οίδημα, τότε μπορεί να προκαλεί απόφραξη των αεραγωγών και δύσπνοια. Σε αυτή την περίπτωση είναι ανάγκη να πάτε αμέσως στα επείγοντα. Τα πολλαπλά τσιμπήματα αυξάνουν τον κίνδυνο και χρήζουν άμεσης ιατρικής παρέμβασης.

Ποια είναι τα συμπτώματα από το τσίμπημα της σφήκας;

Τα γενικευμένα αλλεργικά συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τα διαφορετικά σημεία του σώματος. Στις σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις πρέπει να πηγαίνετε στα επείγοντα του νοσοκομείου, όπως για παράδειγμα αν εμφανιστεί:

• δυσκολία στην αναπνοή, δύσπνοια
• οίδημα στο λαιμό, στα χείλη, στη γλώσσα και στο στόμα
• αλλεργικό σοκ, σοβαρή αύξηση ή μείωση της αρτηριακής πίεσης, ταχυπαλμία

Τα συμπτώματα στο δέρμα περιλαμβάνουν:

• εξάνθημα
• φαγούρα
• οίδημα και πόνο στο σημείο του τσιμπήματος

Τα συμπτώματα του στομάχου και του εντέρου περιλαμβάνουν:

• κράμπες στην κοιλιά
• διάρροια
• ναυτία και εμετό

Αλλεργία στο δηλητήριο των εντόμων

Η αλλεργία στο δηλητήριο των εντόμων μπορεί να είναι τοπική ή συστημική.

Τοπικές αλλεργικές αντιδράσεις

Οι τοπικές αλλεργικές αντιδράσεις περιλαμβάνουν πόνο και οίδημα. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να είναι εκτεταμένες, και να επηρεάζουν ολόκληρο το άκρο και να επιμένουν για μερικές μέρες. Τα αντιϊσταμινικά και τα παυσίπονα βοηθούν στην διαχείριση αυτών των αντιδράσεων. Οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν και διαχειρίζονται εύκολα τα τσιμπήματα στο σπίτι.

Συστημική αλλεργική αντίδραση

Η συστημική αλλεργική αντίδραση δεν έχει σχέση με την ποσότητα του δηλητηρίου ή τον αριθμό των τσιμπημάτων. Ακόμη και ένα απλό τσίμπημα είναι αρκετό για να προκαλεί μια σοβαρή αντίδραση σε ευαίσθητα άτομα.

Η αλλεργική αντίδραση έχει συνήθως μια απότομη έναρξη και περιλαμβάνει συμπτώματα στο δέρμα, στο αναπνευστικό (αναπνοή) και στην καρδιά. Οι επιδράσεις μπορεί να περιλαμβάνουν ένα γενικευμένο εξάνθημα και οίδημα στη γλώσσα ή στο λαιμό. Αυτό μπορεί να οδηγεί σε απόφραξη των αεραγωγών, δυσκολία στην αναπνοή και συριγμό. Το άτομο μπορεί να νιώθει μια πτώση στην αρτηριακή πίεση ή να έχει τάση λιποθυμίας.

Αν γνωρίζετε ότι έχετε αλλεργία στο τσίμπημα της σφήκας ή της μέλισσας μπορείτε να φοράτε κάποια ταυτότητα και να έχετε μαζί σας ένα κιτ με επινεφρίνη, η οποία γρήγορα μειώνει τις σοβαρές επιδράσεις της αλλεργικής αντίδρασης στο τσίμπημα.

Τι να περιμένετε από την εξέταση στα επείγοντα;

Αν επισκεφθείτε τα επείγοντα, τότε καλό είναι να γνωρίζετε ότι ο γιατρός θα ελέγξει τις ζωτικές σας λειτουργίες, όπως η θερμοκρασία του σώματος, οι παλμοί, η αναπνοή και η αρτηριακή πίεση. Επίσης μπορεί να κάνετε:

• Εξετάσεις αίματος και ούρων.
• Να λάβετε υποστήριξη με οξυγόνο.
• Ακτινογραφία θώρακα.
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα.
• Να σας χορηγήσουν ενδοφλέβια υγρά.
• Να πάρετε φάρμακα.

Πρόγνωση

Το πόσο καλά θα ανταποκριθεί ένα άτομο έχει να κάνει με το εάν είναι αλλεργικό στο τσίμπημα της σφήκας ή της μέλισσας και πόσο γρήγορα θα λάβει θεραπεία. Όσο πιο γρήγορα ζητά κάποιος ιατρική βοήθεια, τόσο καλύτερες πιθανότητες έχει για γρήγορη ανάρρωση. Φυσικά, οι πιθανότητες για μελλοντικές αλλεργικές αντιδράσεις είναι περισσότερες όταν η αντίδραση είναι σοβαρή.

Οι άνθρωποι που δεν είναι αλλεργικοί στα τσιμπήματα συνήθως νιώθουν καλύτερα μέσα σε μια εβδομάδα.

Θεραπεία

Η πρώτη έκθεση στο δηλητήριο συνήθως δεν έχει σοβαρές επιδράσεις. Ωστόσο, οι ακόλουθες εκθέσεις μπορεί να είναι απειλητικές. Οι αλλεργικές αντιδράσεις στα έντομα μπορεί να είναι σοβαρές, αλλά είναι σχετικά σπάνιες. Σε τέτοιες επείγουσες περιπτώσεις θα χρειαστεί η χορήγηση κορτιζόνης, αντιϊσταμινικών και πιθανώς αδρεναλίνης σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες του γιατρού που σας παρακολουθεί.

Είναι ανάγκη να επικοινωνήσετε άμεσα με το γιατρό σας σε περίπτωση που έχετε τα εξής συμπτώματα αμέσως μετά το τσίμπημα:

• Υπερβολικό οίδημα στη θέση του τσιμπήματος
• Οίδημα στο πρόσωπο ή στην περιοχή γύρω από το λαιμό
• Δυσκολία στην αναπνοή
• Σημάδια λοίμωξης στη θέση του τσιμπήματος (ερυθρότητα, ευαισθησία στο άγγιγμα, πυρετό)

Κάθε τσίμπημα, εκτός από αυτά που απαιτούν άμεση μεταφορά στο νοσοκομείο, πρέπει να αντιμετωπίζεται με τα εξής βήματα:

1. Εξέταση της περιοχής του τσιμπήματος για τον εντοπισμό του κεντριού που μπορεί να έχει αφήσει το έντομο.
2. Αν υπάρχει κεντρί, το απομακρύνετε προσεκτικά όπως περιγράψαμε παραπάνω.
3. Ποτέ μην πιέζετε το κεντρί στο πίσω μέρος γιατί έτσι απελευθερώνει περισσότερο δηλητήριο στη θέση του τσιμπήματος.
4. Πλένετε καλά την θέση του τσιμπήματος με σαπούνι και νερό.
5. Εφαρμόζετε πάγο για τον περιορισμό του οιδήματος.
6. Μπορείτε σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού που σας παρακολουθεί, να πάρετε κάποια ομοιοπαθητικά φάρμακα, όπως το Apis, Ledum, και άλλα.

Πρόληψη για τα τσιμπήματα

Αν είστε αλλεργικός στις μέλισσες ή σφήγκες θα πρέπει πάντα να έχετε μαζί σας κάποια ένεση αδρεναλίνης (για παράδειγμα Anapen, EpiPen).

• Αν θα πάτε στην εξοχή ή σε κάποια περιοχή που ξέρετε ότι έχει μέλισσες/σφήγκες, μπορείτε να φοράτε επίσης κάποιο εντομοαπωθητικό και χοντρά ρούχα, κλειστά παπούτσια
• Μην ενοχλείτε τις μέλισσες ή το μελίσσι. Καλύψτε το στόμα σας, αναζητήστε κάλυψη σε ένα κτίριο ή αυτοκίνητο. Οι μέλισσες εκλύουν μια χημική ουσία όταν τσιμπούν, η οποία προσελκύει άλλες μέλισσες στην περιοχή.
• Καλύψτε τα τρόφιμα και τους κάδους απορριμμάτων, ώστε οι μέλισσες και οι σφήγκες να μην έλκονται από αυτά.