Βοηθάνε πραγματικά τα apps για την παρακολούθηση του ύπνου;

Βοηθάνε πραγματικά τα apps για την παρακολούθηση του ύπνου;

Στις μέρες μας όλο και περισσότεροι άνθρωποι αντιμετωπίζουν προβλήματα με τον ύπνο. Αν κάποιος δυσκολεύεται να αποκοιμηθεί ή δεν κοιμάται καλά το βράδυ, σίγουρα θα ψάξει να βρει κάποια λύση στο πρόβλημά της αϋπνίας είτε με υπναγωγά φάρμακα, είτε με τη χρήση apps (εφαρμογών) και άλλων συσκευών που έχουν γίνει δημοφιλείς τον τελευταίο καιρό.

Αλλά θα μπορούσε η χρήση των apps για την παρακολούθηση του ύπνου να καταλήγει σε ένα παράδοξο. Αντί να βοηθά στην επίλυση του προβλήματος να προκαλεί έντονο στρες ή να το επιδεινώνει;

Τι είναι ο φυσιολογικός ύπνος;

Ο ύπνος που έχουμε ανάγκη, καθώς και οι προτιμήσεις μας στο να κοιμόμαστε νωρίς ή αργά, ποικίλλει σε κάθε άτομο. Κάποιες διαφορές έχουν σχέση με την ηλικία, την κουλτούρα, το περιβάλλον και κάποιες άλλες οφείλονται σε γενετικούς παράγοντες.

Εκτός από αυτό, κάθε άνθρωπος έχει το δικό του μοτίβο ύπνου, και δεν είναι ίδιος κάθε βράδυ. Οι περισσότεροι ενήλικες χρειάζονται περίπου 8 ώρες ύπνου το βράδυ, αλλά οι ανάγκες για ύπνο μπορεί να κυμαίνονται από 6-9 ώρες.

Ωστόσο, αυτή η φυσιολογική διακύμανση στον ύπνο, δεν είναι καλά κατανοητή. Μερικοί άνθρωποι που πιστεύουν ότι ο ύπνος τους είναι κατά κάποιο τρόπο ανεπαρκής ανησυχούν τόσο πολύ για το αν θα κοιμηθούν το βράδυ με αποτέλεσμα να νιώθουν έντονο στρες, και τελικά ο ύπνος αποτελεί πηγή τρόμου.

Πώς λειτουργούν τα apps για τον ύπνο;

Τα περισσότερα apps χρησιμοποιούν στοιχεία όπως ο ήχος, ο ρυθμός της καρδιάς, και η κίνηση. Με αυτό τον τρόπο αναγνωρίζουν την ώρα ύπνου ή την ώρα αφύπνισης.

Για αυτό το λόγο, πολλά apps χρησιμοποιούν δεδομένα από φορητές συσκευές όπως τα ρολόγια που καταγράφουν τον ύπνο και δημιουργούν γραφήματα. Αυτές οι συσκευές αναλύουν τους ήχους, τις κινήσεις και το ρυθμό της καρδιάς καθώς κοιμόμαστε. Έτσι, δίνουν στοιχεία για την διάρκεια και την ποιότητα του ύπνου. Μερικές φορές περιλαμβάνουν ερωτήσεις για την ποιότητα του ύπνου.

Αυτά τα apps ισχυρίζονται ότι προσδιορίζουν το χρόνο του ελαφρύ ύπνου, του βαθύ ύπνου και του ύπνου REM και πόσες φορές ξυπνάμε μέσα στη νύχτα.

Είναι ακριβή τα apps για τον ύπνο;

Αν και τα περισσότερα apps έχουν περιορισμένες λειτουργίες και χαρακτηριστικά, χρειάζονται πολλές δοκιμές για την εκτίμηση της ακρίβειας που έχουν. Γενικά,  τα apps γίνονται όλο και πιο ακριβή στην ανίχνευση του ύπνου και της αφύπνισης. Ωστόσο, η ταξινόμηση των σταδίων του ύπνου παραμένει αναξιόπιστη και ανακριβής.

Υπάρχουν πιθανοί κίνδυνοι από τα apps για τον ύπνο;

Είναι σημαντικό να μην δίνουμε έμφαση σε δεδομένα τα οποία μπορεί να είναι ανακριβή, να μην θέτουμε μη ρεαλιστικούς στόχους για τον ύπνο (όπως το να πιστεύουμε ότι το να ξυπνάμε δεν είναι φυσιολογικό) ή να νιώθουμε έντονη ανησυχία για τον ύπνο.

Έχουν γίνει λίγες και μόνο μικρές μελέτες για την αποτελεσματικότητα αυτών των φορητών συσκευών και το αν η χρήση τους επηρεάζει θετικά των συμπεριφορών στον ύπνο. Οι πιο πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει μια μικρή θετική επίδραση αλλά σε υγιείς ανθρώπους χωρίς κάποιο πρόβλημα υγείας.

Υπάρχει κίνδυνος η υπερβολική ενασχόληση με την βελτιστοποίηση των βιομετρικών δεδομένων να οδηγεί σε απροσδόκητα προβλήματα. Όπως για παράδειγμα η μόνιμη  ενασχόληση και η εμμονή να είναι όλες οι μετρήσεις σωστές. Αυτό είναι τόσο συχνό φαινόμενο που πλέον υπάρχει ένα όνομα για αυτήν την κατάσταση , η  ορθοϋπνία.

Τι είναι η ορθοϋπνία;

Η ορθοϋπνία δεν είναι κάποια πάθηση, περιγράφεται ακριβέστερα ως φαινόμενο άγχους το οποίο επηρεάζει ανθρώπους που έχουν εμμονή με τα αποτελέσματα που δείχνουν τα apps ύπνου.

Οι άνθρωποι με ορθοϋπνία πιστεύουν ότι οι συσκευές παρακολούθησης παρέχουν υψηλής ακρίβειας πληροφορίες για τον ύπνο. Έτσι, εμπιστεύονται αυτά τα δεδομένα πολύ περισσότερο από τα στοιχεία που προκύπτουν από την μελέτη των εξειδικευμένων κλινικών.

Αυτό μπορεί να οδηγεί σε μη βοηθητικές συμπεριφορές όπως το να ξοδεύουν περισσότερο χρόνο στο κρεβάτι για να βελτιώσουν τα δεδομένα των apps, πράγμα που παραδόξως επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα και την ποσότητα του ύπνου.

Μπορούν τα apps για τον ύπνο να προκαλούν αϋπνία;

Τα apps του ύπνου που υπάρχουν στα κινητά κάνουν τους ανθρώπους να νιώθουν πιο ανήσυχοι και εμμονικοί με τον ύπνο. Αυτό όμως, μπορεί να οδηγεί σε αϋπνία.

Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που εμφανίζουν σημαντική αϋπνία σαν αποτέλεσμα της χρήσης των apps για τον ύπνο ή επειδή διαβάζουν πολλά άρθρα για το πόσο εξουθενωτική είναι η έλλειψη ύπνου.

Ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων ψάχνει θεραπεία για την αϋπνία. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι αναγκαία η διαγραφή των apps για τον ύπνο.

Τα περισσότερα apps δεν έχουν αξιολογηθεί κλινικά και απλά ανιχνεύουν κινήσεις. Έτσι,  δεν μπορούν να παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για την ποιότητα του ύπνου.

Όταν ένα άτομο ξυπνά και νιώθει κουρασμένο τότε σίγουρα γνωρίζει ότι έχει θέμα με τον ύπνο του. Όταν κάποιος ξυπνά και νιώθει αναζωογονημένος, κοιμάται και ξυπνάει κάθε μέρα την ίδια ώρα,  τότε προφανώς κοιμάται καλά και δεν χρειάζεται κάποιο app για να του το επιβεβαιώσει αυτό.

Οι μελέτες δείχνουν ότι πρέπει να κοιμόμαστε 8 ώρες την ημέρα, αλλά αυτό μπορεί να παρουσιάζει διακυμάνσεις. Οι άνθρωποι που φυσιολογικά χρειάζονται λιγότερο ύπνο , είναι σε εγρήγορση παρά το γεγονός ότι δεν κοιμούνται αρκετά,  μπορεί να οδηγεί στο φαινόμενο nocebo, όπου οι προσδοκίες για τα αρνητικά συμπτώματα κάνουν τους ανθρώπους να νιώθουν χειρότερα.

Μήπως είναι η στιγμή να σταματήσετε να χρησιμοποιείτε τα apps για τον ύπνο;

Τα apps που παρακολουθούν τον ύπνο ίσως να είναι δελεαστικά και να μην έχουν ρίσκο για τους περισσότερους ανθρώπους. Ωστόσο, υπάρχουν άνθρωποι που τους απασχολεί ο ύπνος τους, και αυτό τους προκαλεί ανησυχία. Αν ανήκετε σε αυτή την κατηγορία τότε είναι ίσως η στιγμή να σταματήσετε να χρησιμοποιείτε αυτές τις συσκευές και τα apps.

Δεν υπάρχουν διαθέσιμες στην αγορά συσκευές για τον ύπνο που να ειδοποιούν όταν ο ύπνος δεν είναι επαρκής. Αν είστε σε εγρήγορση (χωρίς να πίνετε καφεΐνη) , μπορείτε να συγκεντρωθείτε και να έχετε ποιοτική ζωή, τότε προφανώς κοιμάστε καλά.

Πώς μπορώ να βελτιώσω τον ύπνο μου;

Κάθε άνθρωπος κοιμάται διαφορετικά και ο ύπνος του μπορεί να έχει διαφορετική διάρκεια. Έτσι, αν κάποιος δεν κοιμάται καλά και έχει κάποιο app για τον ύπνο μπορεί να αρχίσει να ανησυχεί.

Η ψυχοθεραπεία είναι πολύ πιο αποτελεσματική στην αντιμετώπιση της αϋπνίας.

Επίσης, κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής όπως η μείωση της πρόσληψης καφεΐνης και η έκθεση στο μπλε φως βοηθούν στη βελτίωση του ύπνου. Υπάρχουν γονίδια που επηρεάζουν το πως ο εγκέφαλος επεξεργάζεται την καφεΐνη και υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που πίνουν δύο ή τρεις κούπες καφέ πριν πέσουν για ύπνο και αυτό δεν επηρεάζει καθόλου τον ύπνο τους.

Οι γενετικοί παράγοντες παίζουν ρόλο στο πως το μπλε φως επηρεάζει τα επίπεδα των ορμονών του ύπνου, όπως η μελατονίνη. Η ευαισθησία που έχει ο κάθε άνθρωπος στο μπλε φως διαφέρει.