Χαμηλή αυτοπεποίθηση και ψυχοθεραπεία

Αυτοπεποίθηση

Η αυτοπεποίθηση είναι η εμπιστοσύνη που έχουμε στην κρίση μας και η πίστη που έχουμε στις ικανότητες, στις δυνάμεις μας. Είναι το απαραίτητο συστατικό για να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητές μας και να γίνουμε το άτομο που θέλουμε. Μας επιτρέπει να έχουμε καλή σχέση με τον εαυτό μας, να αισθανόμαστε ασφάλεια στον κόσμο, να παίρνουμε αποφάσεις, να βασιζόμαστε στον εαυτό μας, να δημιουργούμε υγιείς (και όχι εξαρτητικές σχέσεις) με άλλους ανθρώπους. Η αυτοπεποίθηση είναι κάτι που χτίζεται στην παιδική ηλικία από τους γονείς μας, ή στην ενήλικη ζωή από την προσωπική πνευματική εργασία (αυτογνωσία, ανάπτυξη εαυτού) και τα επιτεύγματα ζωής. Εάν υπάρχει χαμηλή αυτοπεποίθηση, αυτό λειτουργεί ως μια πραγματική τροχοπέδη για τη ζωή μας.

Η αυτοπεποίθηση έχει πολλά οφέλη για όλες τις πτυχές της ζωής μας, αλλά διαφέρει σε κάθε περίπτωση. Ίσως να έχετε αυτοπεποίθηση για τη δουλειά σας, αλλά όχι στις κοινωνικές επαφές, ίσως να έχετε επιτυχημένες συναισθηματικές σχέσεις, αλλά να σας λείπει η αυτοπεποίθηση στις φιλικές σας σχέσεις ή στις επαγγελματικές. Όλες αυτές οι καταστάσεις διαφέρουν, αλλά η αυτοπεποίθηση ενισχύει τις σχέσεις, την καριέρα, την κοινωνική ζωή και γενικότερα την ψυχική υγεία.

Ποια είναι η διαφορά της αυτοπεποίθησης από την αυτοεκτίμηση;

Η αυτοπεποίθηση διαφέρει από την αυτοεκτίμηση, αν και γενικά οι δύο όροι χρησιμοποιούνται χωρίς διάκριση. Η αυτοπεποίθηση έχει να κάνει με την εκτίμηση των δυνάμεών μας και το πως αυτές εκφράζονται προς τον εξωτερικό κόσμο, το πως παρουσιάζουμε τον εαυτό μας και τι μπορούμε να επιτύχουμε. Η αυτοεκτίμηση από την άλλη πλευρά έχει να κάνει με τη σχέση που έχουμε με τον εαυτό μας και το πώς αισθανόμαστε βαθιά μέσα μας για αυτό που είμαστε.

Οι άνθρωποι με αυτοπεποίθηση θέτουν ρεαλιστικούς στόχους, μαθαίνουν χρήσιμες δεξιότητες και αναλαμβάνουν καθήκοντα για να πετύχουν τις φιλοδοξίες τους. Οι άνθρωποι με χαμηλή αυτοεκτίμηση συχνά δεν μπορούν να θέσουν ρεαλιστικούς στόχους: θεωρούν ότι δεν θα είναι ʺποτέ αρκετά καλοίʺ και συγκρίνουν τον εαυτό τους δυσμενώς σε σχέση με τους άλλους.

Τα δύο χαρακτηριστικά πολλές φορές συνδέονται, αλλά δεν συσχετίζονται πάντα. Ένα άτομο που έχει θέματα με την αυτοεκτίμησή του ίσως να είναι επιτυχημένο και να έχει αυτοπεποίθηση στη δουλειά του, αλλά χρειάζεται πολλή δουλειά σε αυτές τις ικανότητες ώστε να επιτευχθεί η βαθιά αίσθηση της αυτοεκτίμησης. Πολλοί επιτυχημένοι άνθρωποι προσπαθούν να ισορροπήσουν την αυτοπεποίθηση στη δουλειά με την χαμηλή αυτοεκτίμησή τους. Αυτό όμως έχει ως αποτέλεσμα να είναι εργασιομανείς ή να ψάχνουν καταφύγιο σε κάτι άλλο (όμορφους συντρόφους, επίδειξη πλούτου, κα). Έτσι λοιπόν η αυτοπεποίθηση μπορεί να αναπτυχθεί παράλληλα ή ανεξάρτητα από την αυτοεκτίμηση.

Η αυτοπεποίθηση είναι μια ικανότητα που μπορεί να αναπτυχθεί μέσα από την επίτευξη στόχων.

Είναι σημαντικό να πούμε ότι η πίεση που ασκείτε εσείς ή οι άλλοι στον εαυτό σας και οι προσδοκίες που καλλιεργούνται, μπορούν να οδηγήσουν σε άγχος και μειωμένη αυτοπεποίθηση. Για αυτό η καλλιέργεια της αυτοπεποίθησης μέσα από ρεαλιστικούς στόχους και χρονικά περιθώρια, είναι απαραίτητη.

Τα πλεονεκτήματα της αυτοπεποίθησης

Όταν πιστεύετε στον εαυτό σας, είστε πιο ανοιχτοί στο να δοκιμάσετε νέα πράγματα. Για παράδειγμα, το αν θα υποβάλετε αίτηση για μια δουλειά, αν θα ζητήσετε προαγωγή ή αν θα γραφτείτε σε μια τάξη πιλάτες, εξαρτάται από το πόσο πιστεύετε στον εαυτό σας.

Όταν αισθάνεστε ότι έχετε αυτοπεποίθηση, είστε σε θέση να συγκεντρώσετε όλες τις δυνάμεις σας για να τολμήσετε και να καταφέρετε αυτό που θέλετε. Από το να σπαταλάτε χρόνο και ενέργεια για να ανησυχείτε ότι δεν είστε αρκετά καλοί, να αμφιβάλλετε και να σαμποτάρετε τον τον εαυτό σας, βάζετε όλη σας την ενέργεια στην προσπάθειά σας. Έτσι αποδίδετε καλύτερα και θα έχετε περισσότερη αυτοπεποίθηση.

Για παράδειγμα, αν αισθάνεστε σίγουροι για μια παρουσίαση που έχετε να κάνετε, απλά επικεντρώνεστε στο να μεταφέρετε το μήνυμα στο κοινό σας. Αν όμως δεν έχετε αυτοπεποίθηση και δεν πιστεύετε στις επικοινωνιακές σας ικανότητες, αν ανησυχείτε ότι το κοινό δεν σας ακούει ή ότι είστε βαρετοί, θα έχετε άγχος, θα προσπαθείτε μάταια να συγκεντρωθείτε και θα καταλήξετε να μπερδεύετε τα λόγια σας -αυτό με τη σειρά τους θα σας κάνει να πιστεύετε ότι είστε "κακοί" στις παρουσιάσεις.

Ευτυχώς υπάρχουν πολλοί τρόποι που μπορούν να ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή σας. Αν δεν έχετε αυτοπεποίθηση γενικά, είτε σε ένα συγκεκριμένο τομέα, να ξέρετε πως υπάρχουν λύσεις για όλες τις περιπτώσεις!

Σημάδια που δείχνουν ότι έχετε χαμηλή αυτοπεποίθηση

Τα επίπεδα της αυτοπεποίθησης σας είναι εν μέρει ορατά στους άλλους με πολλούς τρόπους, μέσω της γλώσσας του σώματος, της συμπεριφορά σας, τον τρόπο που μιλάτε και τον τρόπο που αντιδράτε σε διαφορετικές περιπτώσεις. Οι άνθρωποι που έχουν αυτοπεποίθηση είναι πιο θετικοί και πιστεύουν στις ικανότητές τους, ενώ εκείνοι με χαμηλή αυτοπεποίθηση συχνά σκέφτονται αρνητικά για τον εαυτό τους και τις ικανότητές τους. Αυτό οδηγεί σε ένα φαύλο κύκλο αποτυχίας και απογοήτευσης.

Αν έχετε χαμηλή αυτοπεποίθηση ίσως να αισθάνεστε :

• Ότι είσαστε "αποτυχημένοι"
• Ότι δεν έχετε στόχο ή κίνητρο
• Ντροπή και ανησυχία
• Ότι δεν αξίζετε
• Κατώτεροι από τους άλλους (κόμπλεξ κατωτερότητας)
• Δυσαρέσκεια για τη δουλειά, τις κοινωνικές και τις οικογενειακές σχέσεις

Η αυτοπεποίθηση δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει στον ίδιο βαθμό σε όλους τους τομείς της ζωής. Είναι σημαντικό να το κατανοήσετε αυτό, ώστε να μπορέσετε να μάθετε νέες δεξιότητες που θα βελτιώσουν την αυτοπεποίθηση σας και στους υπόλοιπους τομείς, χωρίς να κρίνετε συνολικά τον εαυτό σας λόγω κάποιας συγκεκριμένης αδυναμίας σας, χωρίς να κρίνετε δηλαδή το όλον από το μέρος. Ίσως να έχετε αυτοπεποίθηση με ένα ή δύο στενούς φίλους σας, αλλά όχι με περισσότερα άτομα. Μπορεί να έχετε αυτοπεποίθηση όταν είστε με ζώα ή παιδιά, αλλά όχι με τους ενήλικες. Μπορεί να μαγειρεύετε καλά, αλλά όχι να τραγουδάτε καλά. Οι άνθρωποι που έχουν αυτοπεποίθηση βασίζονται σε αυτά που ξέρουν ότι κάνουν καλά και είναι ειλικρινείς με όσα δεν μπορούν να κάνουν, δέχονται την εποικοδομητική κριτική και την υποστήριξη.

Αιτίες που προκαλούν χαμηλή αυτοπεποίθηση

Το οικογενειακό περιβάλλον στο οποίο μεγαλώσατε επηρεάζει σημαντικά την αυτοπεποίθησή σας και το πώς αυτή εξελίσσεται στην ενήλικη ζωή. Τα παιδιά που είχαν την ενθάρρυνση των γονιών να μιλήσουν ανοιχτά, συνήθως διατηρούν αυτή τη συνήθεια. Τα παιδιά που δέχονταν συνεχώς κριτική, που οι γονείς τους δεν ήταν ποτέ ικανοποιημένοι με ότι και αν πετύχαιναν, που δεν μπορούσαν να εκφράσουν τις ανάγκες τους ή τις δυσκολίες τους, συνήθως αισθάνονται ότι δεν υπάρχει τρόπος ή ευκαιρίες για αυτά.

Στην ενήλικη ζωή μια απόρριψη στις σχέσεις, μια αποτυχία στη δουλειά ή μια απόλυση είναι συχνές αιτίες χαμηλής αυτοπεποίθησης, καθώς οι άνθρωποι χάνουν την πίστη στις ικανότητές τους.

Τι μπορείτε να κάνετε για την χαμηλή αυτοπεποίθηση;

Η κατανόηση του προβλήματος είναι το πρώτο βήμα για να ξεπεράσετε την χαμηλή αυτοπεποίθηση. Αν και το παρελθόν φαίνεται να καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τα τωρινά επίπεδα της αυτοπεποίθησης σας, η αυτοπεποίθηση είναι ένα χαρακτηριστικό που καλλιεργείται. Για πολλούς ανθρώπους μια κρίση, ένα διαζύγιο, μια ασθένεια ή το πένθος μπορεί να αποτελέσουν ευκαιρίες για το χτίσιμο της αυτοπεποίθησης ("ότι δεν μας σκοτώνει μας κάνει πιο δυνατούς"). Είναι πάντα εφικτό να βελτιώσετε τις δεξιότητες σε κάποιο τομέα, οποιαδήποτε στιγμή το θελήσετε.

Ο καθένας έχει τις δικές του δυνάμεις, ικανότητες και δεξιότητες που μπορούν να ενισχύσουν την αυτοπεποίθηση του και να γίνει αυτό που θέλει.

Το να θέτετε ρεαλιστικούς στόχους για όσα θέλετε να επιτύχετε είναι πολύ σημαντικό: είναι βοηθητικό να θέτετε βραχυπρόθεσμους στόχους (πχ σε έξι εβδομάδες) και μακροπρόθεσμους στόχους (πχ σε πέντε χρόνια) ώστε να κάνετε μικρά βήματα για να επιτύχετε μεγάλα πράγματα.

Ψυχοθεραπεία για την βελτίωση της αυτοπεποίθησης

Ο καθένας μπορεί να έχει θέματα με την αυτοπεποίθησή του κάποια στιγμή στη ζωή του. Αλλά αν αυτά τα ζητήματα παρεμβαίνουν στη δουλειά σας, στην κοινωνική σας ζωή ή στην εκπαίδευσή σας, είναι ωφέλιμο να ζητήσετε τη βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή.

Η ψυχοθεραπεία βοηθά σημαντικά στη βελτίωση της αυτοπεποίθησης. Ένας ψυχοθεραπευτής μπορεί να σας προσφέρει ένα ασφαλές μέρος για να συζητήσετε τους φόβους σας, να θέσετε ρεαλιστικούς και επιτεύξιμους στόχους, και να εξερευνήσετε τις αποτυχίες και τις απογοητεύσεις. Συμπληρωματικά της ψυχοθεραπείας με την οποία μπορείτε να φροντίσετε όλες τις παλιές πληγές σας, συγκεκριμένες τεχνικές και στρατηγικές (όπως για παράδειγμα ορισμένες τεχνικές νευρογλωσσικού προγραμματισμού NLP) χρησιμοποιούνται για την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και την αλλαγή του αρνητικού τρόπου σκέψης. Αν θεωρείτε τις αποτυχίες σας αξεπέραστες, αξίζει να τις προσεγγίσετε με τη βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή.

Επίσης είναι πιθανό και το αντίστροφο, δηλαδή φαινομενικά να θεωρείτε ότι έχετε υπερβολική αυτοπεποίθηση, να υπερεκτιμάτε τις ικανότητές σας, αλλά παρόλο αυτά να μην αναλαμβάνετε δράση!