Υπάρχει ο Άγιος Βασίλης; Τι να λέμε στα παιδιά

Υπάρχει ο Άγιος Βασίλης;

Όταν τα παιδιά παίρνουν τα δώρα από τον Άγιο Βασίλη νιώθουν απέραντη χαρά. Ανακαλύπτουν με ενθουσιασμό τα δώρα τους κάτω από το Χριστουγεννιάτικο δέντρο. Ο Άγιος Βασίλης έχει άρρηκτη σχέση με τα Χριστούγεννα, και προσδίδει μαγεία και ομορφιά στις γιορτές. Ωστόσο, ο κόσμος των ενηλίκων, έχει αμφιβολίες για την ύπαρξή του. Όμως είναι τελικά ασφαλές να αφήνουμε τα παιδιά να πιστεύουν ότι υπάρχει ο Άγιος Βασίλης; Δεν θα ήταν καλύτερο να τους εξηγήσουμε την αλήθεια και την πραγματικότητα; Ή είναι καλύτερο να επιτρέπουμε σε κάθε παιδί να ανακαλύπτει μόνο του την αλήθεια, την κατάλληλη στιγμή;

Τι σημαίνει όμως ο Άγιος Βασίλης για τα παιδιά; Ποιος είναι στα μάτια τους;

Ο Άγιος Βασίλης είναι μια οικεία, στοργική και ζεστή φιγούρα. Είναι ο πιο γλυκός παππούς που διαβάζει και ακούει όλες τις επιθυμίες των παιδιών. Ο χαρακτήρας του Άγιου Βασίλη καλύπτει τις ανάγκες που έχει κάθε παιδί βαθιά μέσα στην ψυχή του. Για αυτό το λόγο κάποια παιδιά αργούν να κατανοήσουν την αλήθεια. Με άλλα λόγια, μπορεί να μην είναι αρκετά ώριμα ώστε να καταλάβουν ότι ο Άγιος Βασίλης με την μορφή που προβάλεται στις διαφημίσεις και τα παραμύθια δεν υπάρχει. Κάποια παιδιά μάλιστα, ψυχοσυναισθηματικά, μπορεί να αρνούνται να το αποδεχτούν. Αλλά για να γνωρίζουμε περίπου σε ποια ηλικία ένα παιδί είναι ψυχικά ώριμο για να κατανοήσει την αλήθεια, είναι ανάγκη να δούμε τι συμβαίνει σε κάθε ηλικία.

Στη διάρκεια της προσχολικής ηλικίας, μέχρι την ηλικία των 6 ετών, ένα παιδί δεν μπορεί ακόμη να κάνει απόλυτες λογικές συνδέσεις. Αποκτά αυτή την ικανότητα σταδιακά, όσο μεγαλώνει. Επίσης, ο εγωκεντρισμός που χαρακτηρίζει αυτή την ηλικία κάνει πιο δύσκολη την κατανόηση καταστάσεων, ένα παιδί δεν μπορεί να δει την πλευρά των άλλων, δεν μπορεί να βρει απαντήσεις σε πολύπλοκα ζητήματα με τη λογική σκέψη. Σε αυτή την ηλικία, είναι εύκολο ένα παιδί να μπερδεύει την φαντασία με την πραγματικότητα. Είναι απολύτως φυσιολογικό να πιστεύει στον Άγιο Βασίλη, και να μην έχει καμία ανησυχία για την ύπαρξή του.

Στην ηλικία του δημοτικού, από τα 6-7 έτη, ένα παιδί αρχίζει σιγά σιγά να κατακτά περισσότερο τη λογική σκέψη. Με άλλα λόγια, το παιδί λαμβάνει υπόψη διαφορετικές παραμέτρους, ώστε να λύνει τα προβλήματα της καθημερινότητας. Μπορεί να χρησιμοποιεί λογικούς συλλογισμούς αλλά επίσης και να κατανοεί την θέση των άλλων ανθρώπων. Υπάρχει μια αποδυνάμωση του εγωκεντρισμού. Μπορεί έτσι λοιπόν να αρχίσουν οι ερωτήσεις για την ύπαρξη του Άγιου Βασίλη.

Σε αυτή την ηλικία τα παιδιά κάνουν ερωτήσεις για το αν υπάρχει ο Άγιος Βασίλης, αν είναι άνθρωπος ή όχι, αν είναι πραγματικός ή φανταστικός. Επειδή οι ερωτήσεις μπορεί να είναι πολλές, καλό είναι οι γονείς να έχουν κάνει την κατάλληλη προετοιμασία. Όσο περισσότερες είναι οι λογικές σκέψεις, τόσο περισσότερο η μαγεία είναι ανάγκη να συνυπάρχει με την θνητή υπόσταση του Άγιου Βασίλη.

Είναι αληθινός ο Άγιος Βασίλης;

Η παραμονή της Πρωτοχρονιάς είναι μια μέρα γεμάτη με παραδόσεις, μουσική, φαγητό, οικογενειακές συγκεντρώσεις, και ο Άγιος Βασίλης περιμένει όλη την νύχτα για να φέρει τα δώρα. Φυσικά, πολλά παιδιά αναρωτιούνται πως ο Άγιος Βασίλης καταφέρνει να πάει σε τόσα πολλά σπίτια σε μια νύχτα (αυτό είναι εύκολο καθώς έχει μαγικές ικανότητες), πως μπορεί να χωρέσει από τις καμινάδες ή να μπει στο σπίτι αν δεν υπάρχει μία; Πως μπορεί και τρώει τόσα πολλά μπισκότα χωρίς να αρρωστήσει και αν υπάρχει πραγματικά. Ποιες μπορεί να είναι οι απαντήσεις των γονιών στις ερωτήσεις των παιδιών;

Φυσικά, είναι στην φύση των παιδιών να κάνουν ερωτήσεις για την ύπαρξη του Άγιου Βασίλη και την μαγεία του. Κάποιες φορές είναι δύσκολο οι γονείς να βρουν τις κατάλληλες απαντήσεις. Αν ένα παιδί ρωτάει αν υπάρχει πραγματικά ο Άγιος Βασίλης, και δυσκολεύεστε να πείτε "ναι", τότε σκεφτείτε πως μπορείτε να απαντήσετε με ένα άλλο τρόπο: ο Άγιος Βασίλης υπήρξε, με την έννοια ενός ανθρώπου που ήταν γενναιόδωρος, ενός ανθρώπου που αφοσίωσε τη ζωή του στην αγάπη και την προσφορά.

Ποιες είναι οι ερωτήσεις που κάνουν συνήθως τα παιδιά;

Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν είναι απολύτως φυσιολογικό να κάνουν ερωτήσεις για τον Άγιο Βασίλη. Αυτό που μπορούν να ελέγξουν οι γονείς, είναι οι απαντήσεις που θα δώσουν. Όταν ένα παιδί αρχίζει να ρωτάει αν ο Άγιος Βασίλης είναι πραγματικός, οι περισσότεροι γονείς απαντούν "φυσικά, υπάρχει". Κάποιοι αποφεύγουν τις απαντήσεις. Όταν ένα παιδί δεν γκρινιάζει με αυτό, ακόμη και αν έχει κάποιες αμφιβολίες, δεν είναι έτοιμο να σταματήσει να πιστεύει στον Άγιο Βασίλη.

Αν οι ερωτήσεις είναι όλο και πιο συχνές, ίσως είναι η στιγμή να κάνετε μiα συζήτηση. Μερικές φορές το θέμα δεν αφορά το πόσο έτοιμα είναι τα παιδιά να μάθουν την αλήθεια, αλλά το πόσο έτοιμοι είναι οι γονείς για αυτό. Αυτό συμβαίνει επειδή ως ενήλικες ξεκινάμε μια ιστορία και είναι δική μας δουλειά να δώσουμε ένα τέλος σε αυτή την ιστορία.

Αν και μία ή δύο ερωτήσεις δεν είναι σημάδι ότι το παιδί γνωρίζει την αλήθεια, ωστόσο καλό είναι οι γονείς να είναι γνωρίζουν τι χρειάζεται να πούνε. Από τη στιγμή που το παιδί αρχίζει τις ερωτήσεις, είναι ανάγκη οι γονείς να κάνουν ένα πλάνο δράσης. Μπορούν να δουν αυτή την πρόκληση σαν μια πρόσκληση για να πάρουν νέες αποφάσεις για το πως η οικογένειά τους θα βλέπει την ιστορία του Άγιου Βασίλη, με το δικό τους μοναδικό τρόπο.

Αλλά, σταδιακά μπορεί να υπάρχει μια αλλαγή στον τρόπο που κάνει τις ερωτήσεις. Όταν ένα παιδί λέει, "Ο Άγιος Βασίλης δεν υπάρχει, έτσι δεν είναι;" είναι σημαντικό οι γονείς να κάνουν ερωτήσεις. Χρειάζεται οι γονείς να κάνουν ερωτήσεις για το τι ακριβώς εννοεί το παιδί για να καταλάβουν τη σκέψη του. Όσο τα παιδιά μεγαλώνουν και αναπτύσσουν κριτική σκέψη, λένε στους γονείς τους ότι ο Άγιος Βασίλης δεν είναι πραγματικός και έχουν ακούσει τους συμμαθητές τους να μιλάνε για αυτό. Όλα αυτά είναι ενδείξεις ότι ένα παιδί είναι έτοιμο για να ακούσει την αλήθεια.

Τι πρέπει να λέμε στα παιδιά για τον Άγιο Βασίλη;

Αν ένα παιδί δεν κάνει ερωτήσεις, δεν υπάρχει κανένας λόγος να συζητάτε μαζί του τι είναι αλήθεια και τι όχι.

Κοντά στην ηλικία των 7 ετών, ένα παιδί σταδιακά αρχίζει να συνειδητοποιεί την αλήθεια για τον Άγιο Βασίλη. Αφενός υπάρχουν πολλές διαθέσιμες πληροφορίες στο διαδίκτυο και στο Youtube (που όλα τα παιδιά βλέπουν πλέον) και γίνονται αναπόφευκτα συζητήσεις στο σχολείο με συμμαθητές τους ή μεγαλύτερα παιδιά. Από την άλλη πλευρά, είναι η κατάκτηση της λογικής σκέψης. Απαντάμε λοιπόν ανάλογα με την πνευματική ανάπτυξη του παιδιού στις ερωτήσεις και ακολουθούμε το δικό του ρυθμό.

Στην προσχολική ηλικία, τα όρια ανάμεσα στην φαντασία και στην πραγματικότητα δεν είναι ξεκάθαρα. Είναι καλύτερο να αποφεύγουμε, όσο είναι δυνατό, να προσδίδουμε στον Άγιο Βασίλη ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Κυρίως από το τέλος της προσχολικής ηλικίας.

Αυτό που μπορούν να κάνουν οι γονείς είναι μια συζήτηση για την ιδέα του Άγιου Βασίλη, ότι δεν είναι άνθρωπος αλλά έχει κάποια συμβολική, "μαγική" υπόσταση: τη μαγεία των Χριστουγέννων, η οποία ζει στην καρδιά μας και η οποία αφορά την αγάπη και την προσφορά. Αν σε κάποιο σημείο οι γονείς καταλάβουν ότι το παιδί έχει αποδεχτεί την μη- ύπαρξη του Άγιου Βασίλη και κάνει επιπλέον ερωτήσεις, μπορούν να του εξηγήσουν, ότι ο Μέγας Βασίλειος υπήρξε, είναι ένας άγιος της εκκλησίας μας. Ότι ήταν ένας φιλάνθρωπος που βοηθούσε τους φτωχούς. Από την άλλη πλευρά υπάρχει και η ιστορία του Αγίου Νικολάου, ο οποίος ήταν επίσης γνωστός για την γενναιοδωρία του. Είναι αυτός που έδωσε ζωή στον Άγιο Βασίλη, όπως τον γνωρίζουμε σήμερα.

Με μια αναζήτηση στο διαδίκτυο ή άλλες πηγές, όπως τα βιβλία, τα παιδιά μπορούν να ανακαλύψουν πολλές πληροφορίες σχετικά με τον Άγιο Βασίλη. Μέχρι να έρθει αυτή η στιγμή, οι γονείς δεν είναι ανάγκη να ανησυχούν και να πιέζουν το παιδί τους να "αποδεχτεί" την πραγματικότητα. Κάθε παιδί θέλει το δικό του χρόνου να επεξεργαστεί τις πληροφορίες και να συνειδητοποιήσει ότι δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης.

Οι γονείς είναι ανάγκη να κατανοούν τα συναισθήματα των παιδιών τους

Ο Άγιος Βασίλης είναι μια φιγούρα που καλύπτει τις ανάγκες των παιδιών. Για αυτό πολλά παιδιά δεν θέλουν να δουν την αλήθεια. Ωστόσο, οι γονείς μπορούν να ενισχύουν την μαγεία γύρω από τον Άγιο Βασίλη, και να λένε στα παιδιά τους πως είναι αυτός που τους βοηθά να βάλουν τα δώρα κάτω από το δέντρο. Στην πραγματικότητα, ο Άγιος Βασίλης αντιπροσωπεύει την αγάπη της μαμάς και του μπαμπά.

Τα παιδιά αντιδρούν διαφορετικά όταν μαθαίνουν την αλήθεια για τον Άγιο Βασίλη. Ένα παιδί μπορεί να νιώθει περήφανο που γνωρίζει ένα τόσο μεγάλο μυστικό. Άλλα παιδιά μπορεί να νιώθουν ντροπή επειδή πίστευαν τόσο καιρό στον Άγιο Βασίλη ή νιώθουν θλίψη για την νέα εκδοχή της ιστορίας του αγαπημένου τους αγίου.

Οι γονείς πρέπει να αφήνουν τα παιδιά να εκφράζουν ελεύθερα τα συναισθήματά τους. Ο ρόλος τους δεν είναι να κατευθύνουν τα συναισθήματα των παιδιών τους, θετικά ή αρνητικά. Ο ρόλος τους είναι να δημιουργούν ένα ασφαλές περιβάλλον γεμάτο αγάπη. Η ειλικρίνεια, η σύνδεση, και η συμπόνια προς τα παιδιά είναι ο καλύτερος τρόπος για να τελειώσει ήρεμα η συζήτηση.

Φυσικά, καλό είναι οι γονείς να έχουν στο μυαλό τους ότι κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό ανάπτυξης. Η ψυχική και η συναισθηματική ανάπτυξη μπορεί να διαφέρει σε κάθε παιδί. Βέβαια, ένα παιδί 5 χρονών μπορεί να κάνει ερωτήσεις για το εάν ο Άγιος Βασίλης είναι όπως όλοι οι άνθρωποι. Που ζει, τι ακριβώς κάνει, τι κάνει τις άλλες εποχές του χρόνου. Από την άλλη πλευρά, είναι πιθανό τα παιδιά στην ηλικία των 8 ή 9 ετών να συνεχίζουν να πιστεύουν στην ύπαρξη του Άγιου Βασίλη.

Ο Άγιος Βασίλης λοιπόν υπάρχει, όσο υπάρχει η αγάπη και η γενναιοδωρία

Οι γονείς μπορούν να δίνουν προσοχή σε όλα τα θετικά συναισθήματα που δημιουργεί ο Άγιος Βασίλης. Είναι πολύ όμορφο να συζητούν με τα παιδιά για τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να κρατήσουν ζωντανό το πνεύμα του Άγιου Βασίλη στη διάρκεια των Χριστουγέννων. Μπορούν να μιλούν για το πνεύμα του αγίου, την γενναιοδωρία, την ευγένεια και την ευτυχία και έτσι να κρατούν την μαγεία ζωντανή, ανεξάρτητα με την ηλικία.

Τι συμβαίνει μετά την αποκάλυψη για τον Άγιο Βασίλη;

Η αποκάλυψη για τον Άγιο Βασίλη στα παιδιά, είναι μια ευκαιρία για την δημιουργία νέων παραδόσεων σε μια οικογένεια. Τα παιδιά μπορούν να νιώθουν περήφανα που μεγαλώνουν και συμμετέχουν στις προετοιμασίες (φαγητό, επιλογή δώρων). 'Έτσι διατηρούν την μαγεία των γιορτών.

Όταν τα παιδιά είναι στην κατάλληλη ηλικία οι γονείς μπορούν να τους πούνε ότι δεν θα πάρουν δώρα από τον Άγιο Βασίλη, αλλά ότι είναι αρκετά μεγάλα για να γίνουν τα ίδια Άγιοι Βασίληδες.

Τα Χριστούγεννα είναι η γιορτή της αγάπης,  της προσφοράς και της ευγνωμοσύνης. Είναι ανάγκη να μην θεωρούμε δεδομένα όλα όσα έχουμε. Οι γονείς μπορούν να ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να πιστεύουν σε αυτό το πνεύμα ώστε να μπορούν τα ίδια να προσφέρουν στους άλλους. Πολλοί γονείς νιώθουν φόβο για την ημέρα που τα παιδιά τους θα μάθουν ότι δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης. Όμως, αυτό που χρειάζεται να έχουν στο μυαλό τους είναι ότι ξεκινά ένας καινούργιος κύκλος και νέες παραδόσεις στην οικογένεια.