Υπερκόπωση ή Burnout;

Υπερκόπωση ή Burnout;

Στο σύγχρονο τρόπο ζωής, το στρες είναι αναπόφευκτο. Το φυσιολογικό στρες, είναι στην πραγματικότητα θετικό, καθώς μας δίνει ενέργεια και κίνητρο να αναλάβουμε δράση ώστε να επιτύχουμε τους στόχους μας. Αλλά τι συμβαίνει όταν το στρες γίνεται χρόνιο; Μπορεί να μας οδηγήσει στην υπερκόπωση ή στο burnout;

Το burnout είναι η συναισθηματική, ψυχική και σωματική εξουθένωση που προκαλείται από το έντονο και παρατεταμένο στρες. Είναι μια σοβαρή κατάσταση που επηρεάζει σημαντικά την υγεία, τις σχέσεις και την συνολική μας ευεξία. Πώς όμως το στρες οδηγεί στο burnout και ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίσουμε την ψυχολογική υπερκόπωση;

Υπερκόπωση και Burnout: Ποιες είναι οι διαφορές; 

Αν και πολλές φορές αυτοί οι δύο όροι χρησιμοποιούνται ως ταυτόσημοι, κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Η υπερκόπωση και το burnout δεν είναι το ίδιο πράγμα. Από τη μια μεριά η υπερκόπωση είναι μια φυσιολογική αντίδραση στις εξωτερικές πιέσεις, ενώ το burnout είναι μια χρόνια κατάσταση εξουθένωσης που επηρεάζει την συναισθηματική υγεία ενός ατόμου, και οδηγεί στην έλλειψη κινήτρου και ενέργειας. Η κατανόηση της διαφοράς ανάμεσα στην υπερκόπωση και στο burnout θα σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε τα προειδοποιητικά σημάδια και να κάνετε τα απαραίτητα βήματα για να αποτρέψετε την συναισθηματική εξουθένωση.

Καθώς η υπερκόπωση μπορεί να προκαλεί συναισθήματα ανησυχίας και ευερεθιστότητας, το burnout συχνά συνοδεύεται από συναισθήματα αποσύνδεσης, κυνισμού και απάθειας. Οι άνθρωποι με burnout μπορεί να νιώθουν ψυχική υπερκόπωση, να μην μπορούν να απολαύσουν τίποτα, και να έχουν μειωμένη αίσθηση της προσωπικής τους επιτυχίας.

Ποιες είναι λοιπόν οι διαφορές ανάμεσα στην υπερκόπωση και στο burnout;

Διάρκεια: η υπερκόπωση συνήθως είναι κάτι προσωρινό και υποχωρεί από τη στιγμή που μια ψυχοπιεστική κατάσταση θα επιλυθεί. Το burnout, από την άλλη πλευρά, είναι μια μακροχρόνια κατάσταση εξουθένωσης που επιμένει ακόμη και όταν η πίεση υποχωρήσει.

Συναισθηματική αντίδραση: καθώς η υπερκόπωση προκαλεί συναισθήματα ανησυχίας και ευερεθιστότητας, το burnout συνοδεύεται από συναισθήματα αποσύνδεσης, κυνισμού και απάθειας. Οι άνθρωποι με burnout νιώθουν συναισθηματική εξουθένωση, και δεν μπορούν να απολαύσουν τίποτε ή να νιώσουν ικανοποίηση.

Σωματικά συμπτώματα: η υπερκόπωση μπορεί να προκαλέσει σωματικά συμπτώματα όπως ο πονοκέφαλος, η μυϊκή ένταση, και τα προβλήματα του γαστρεντερικού. Το burnout, ωστόσο, μπορεί να προκαλέσει πιο σοβαρά σωματικά συμπτώματα όπως η χρόνια κόπωση, το αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα και οι παθήσεις του καρδιαγγειακού.

Ποιες είναι οι αιτίες του burnout;

Το burnout συνήθως συμβαίνει μετά από μια παρατεταμένη περίοδο στρες ή χρόνιο στρες, όπως μια απαιτητική δουλειά, οι ευθύνες της φροντίδας των παιδιών ή μια μεγάλη αλλαγή στη ζωή. Κάποιοι πιθανοί παράγοντες που προκαλούν burnout περιλαμβάνουν:

1. Φροντίδα άλλων ανθρώπων

Η φροντίδα άλλων ανθρώπων μπορεί να είναι ένα μοναχικό ταξίδι που απαιτεί υπομονή, χρόνο και αυτοθυσία. Οι φροντιστές που θυσιάζουν τις ανάγκες τους για να φροντίζουν ένα αγαπημένο τους πρόσωπο (πχ με Alzheimer, ΔΕΠΥ, Διπολική διαταραχή, σωματικές αναπηρίες, κα), μπορεί να νιώθουν συναισθηματική και ψυχική εξουθένωση. Το στρες της ευθύνης ενός άλλου ατόμου μαζί με την έλλειψη χρόνου, μπορεί να οδηγούν στο burnout.

2. Δυσκολία στη διαχείριση των συναισθημάτων

Η δυσκολία στον έλεγχο των σκέψεων, των συναισθημάτων και των συμπεριφορών μπορεί να αυξάνει το άγχος. Η αρνητική συζήτηση με τον εαυτό, η τελειομανία και οι μη ρεαλιστικές προσδοκίες συμβάλλουν στο burnout και δημιουργούν μια συνεχή αίσθηση πίεσης και μειωμένης αυτοεκτίμησης.

3. Μοναξιά και έλλειψη κοινωνικών σχέσεων

Όταν κάποιος δεν έχει κανένα άτομο κοντά του για να στηριχτεί σε δύσκολες στιγμές στρες αυτό μπορεί να οδηγεί στη μοναξιά, στην απελπισία και στην συναισθηματική εξουθένωση. Το ισχυρό υποστηρικτικό δίκτυο από φίλους, μέλη της οικογένειας και συνεργάτες, που μπορούν να προσφέρουν συναισθηματική υποστήριξη και βοήθεια μπορεί να είναι ένας προστατευτικός παράγοντας ενάντια στο burnout.

4. Έλλειψη ικανοποίησης από τη δουλειά

Όταν κάποιος δεν είναι χαρούμενος με τη δουλειά που κάνει (λόγω της έλλειψης ουσιαστικών projects ή αναγνώρισης) αυτό μπορεί να οδηγεί σε χρόνιο στρες. Μπορεί επίσης να προκαλεί ένα συναίσθημα έλλειψης στόχου και συναισθηματικής εξουθένωσης. Οι άνθρωποι που δεν λαμβάνουν υποστήριξη στο εργασιακό περιβάλλον ή δεν εκτιμάται η δουλειά τους είναι πιο πιθανό να βιώσουν burnout.

5. Δυσκολίες στις σχέσεις

Οι δυσκολίες στις σχέσεις όπως ένα διαζύγιο, το τέλος μιας φιλίας μπορεί να εντείνει το στρες. Η έλλειψη υποστήριξης στη σχέση αυξάνει τον κίνδυνο του burnout.

6. Πένθος μετά από την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου

Η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα όπως η θλίψη, ο θυμός ή η μοναξιά. Το πένθος μπορεί να οδηγεί στην κατάθλιψη και στο χρόνιο στρες. Η διαδικασία του πένθους έχει σημαντικό κόστος συναισθηματικά και σωματικά και αυτό συμβάλλει στο burnout.

7. Χρόνια νοσήματα

Όταν κάποιος βιώνει χρόνιο πόνο ή ζει με μια χρόνια ασθένεια, μπορεί να αισθάνεται απομονωμένος, απελπισμένος και αγχωμένος. Οι άνθρωποι με χρόνιες παθήσεις όπως ο διαβήτης, τα νοσήματα του καρδιαγγειακού, ο καρκίνος έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν burnout λόγω των συνεχών συναισθηματικών και σωματικών απαιτήσεων που αντιμετωπίζουν.

Αντιμετώπιση του burnout

Η πρόληψη και η διαχείριση του burnout απαιτεί σωστή ενημέρωση και σκόπιμες ενέργειες. Αν έχετε οποιοδήποτε σύμπτωμα, είναι σημαντικό να αναλάβετε δράση για να μην γίνουν τα πράγματα χειρότερα. Κάποιες χρήσιμες συμβουλές για την αντιμετώπιση του burnout είναι οι εξής:

• Αυτοφροντίδα: βρείτε χρόνο για να φροντίζετε τον εαυτό σας κάθε μέρα, είτε μέσω της άσκησης, του διαλογισμού, ή απλά με μια βόλτα στη φύση. Η φροντίδα του εαυτού είναι πολύ σημαντική στη διαχείριση του στρες και στην πρόληψη του burnout.
• Προτεραιότητες στη δουλειά: είναι ουσιαστικό να θέτετε ρεαλιστικούς στόχους και προτεραιότητες στη δουλειά σας. Μπορείτε να πείτε όχι σε εργασίες που δεν μπορείτε να κάνετε, και να αναθέτετε καθήκοντα στους άλλους όταν αυτό είναι εφικτό. Τα όρια είναι απαραίτητα για να προλάβετε το burnout.
• Υποστήριξη: μιλήστε σε κάποιον που εμπιστεύεστε για τα συναισθήματά σας. Είτε είναι ένας φίλος, ένα μέλος της οικογένειας ή ένας ψυχοθεραπευτής. Όταν μπορείτε να μιλήσετε σε κάποιον έμπιστο αυτό θα σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε το στρες και το burnout. Μερικές φορές, η συζήτηση με κάποιο άλλο άτομο μπορεί να σας κάνει να νιώσετε καλύτερα.
• Αλλαγές στον τρόπο ζωής: οι υγιεινές συνήθειες όπως ο επαρκής ύπνος, η ισορροπημένη διατροφή, ο περιορισμός του αλκοόλ και της καφεΐνης, βοηθούν στην διαχείριση του στρες και στην πρόληψη του burnout. Είναι σημαντικό να φροντίζετε τον εαυτό σας, να πίνετε πολύ νερό και να φροντίζετε την ψυχική σας υγεία με ψυχοθεραπεία ή οποιαδήποτε άλλη τεχνική αυτοφροντίδας.