Πως επηρεάζει η υψηλή τεστοστερόνη τους άνδρες;

Πως επηρεάζει η υψηλή τεστοστερόνη την συμπεριφορά στους άνδρες

Η τεστοστερόνη είναι μια ορμόνη και επηρεάζει ολόκληρο το σώμα, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου. Πολλές συμπεριφορές των ανδρών αποδίδονται στην τεστοστερόνη (όπως η επιθετικότητα), όμως πως πραγματικά επηρεάζει η υψηλή τεστοστερόνη τους άνδρες και τη συμπεριφορά τους;

Τεστοστερόνη και άξονας υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων

Η έκκριση της τεστοστερόνης στους άνδρες γίνεται από κύτταρα Leydig στους όρχεις. Στις γυναίκες οι ωοθήκες παράγουν μικρές ποσότητες τεστοστερόνης. Επίσης και στα δύο φύλα, υπάρχει απελευθέρωσης μιας μικρής ποσότητας τεστοστερόνης από τα επινεφρίδια.

Η έκκριση της τεστοστερόνης ρυθμίζεται από τον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων. Αυτός ο άξονας είναι μια ομάδα δομών με διασυνδέσεις μεταξύ τους. Περιλαμβάνει τον υποθάλαμο, στον εγκέφαλο, την υπόφυση στη βάση του εγκεφάλου και τα επινεφρίδια στην κορυφή των νεφρών. Για την διέγερση της απελευθέρωσης της τεστοστερόνης, ο υποθάλαμος απελευθερώνει την εκλυτική ορμόνη των γοναδοτροπινών. Αυτή η ορμόνη στέλνει σήμα στην υπόφυση να αρχίσει να απελευθερώνει την ωοθυλακιοτρόπο ορμόνη και την ωχρινοτρόπο ορμόνη. Η ωχρινοτρόπος ορμόνη στη συνέχεια διεγείρει την έκκριση της τεστοστερόνης από τις γονάδες (τους όρχεις και τις ωοθήκες) και έτσι η τεστοστερόνη εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος.

Στους άνδρες γενικά υπάρχει απελευθέρωση υψηλών ποσοστών τεστοστερόνης σε δύο βασικά αναπτυξιακά στάδια. Το πρώτο είναι την 7^η εβδομάδα της ανάπτυξης του εμβρύου που ξεκινά η διαδικασία ανάπτυξης των ανδρικών γεννητικών οργάνων. Αλλά υπάρχει μια άλλη αύξηση της τεστοστερόνης κατά την εφηβεία, κοντά στην ηλικία των 12 ετών. Επομένως, τα επίπεδα τεστοστερόνης συνδέονται με την ανάπτυξη των σωματικών χαρακτηριστικών των ανδρών όπως η τριχοφυΐα, η βαριά φωνή, η μυϊκή μάζα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε ότι τα επίπεδα της τεστοστερόνης έχουν σχέση και με τα ανδρικά ψυχολογικά χαρακτηριστικά όπως η επιθετικότητα, οι ριψοκίνδυνες συμπεριφορές.

Δράσεις τεστοστερόνης

Οι μελέτες έχουν δείξει ότι η τεστοστερόνη έχει συγκεκριμένες δράσεις στον εγκέφαλο καθώς μπορεί να αλλάξει την αντιδραστικότητα των περιοχών του εγκεφάλου που χρησιμοποιούν κυρίως την ντοπαμίνη για την επικοινωνία των νευρώνων. Τι σημαίνει αυτό; Οι νευρώνες (ένας τύπος νευρικών κυττάρων) χρησιμοποιούν χημικά μηνύματα, τους νευροδιαβιβαστές για να επικοινωνούν μεταξύ τους. Η απελευθέρωση του νευροδιαβιβαστή από έναν νευρώνα είναι ένα σήμα που μεταφέρεται στους νευρώνες.

Η ντοπαμίνη είναι ένας πολύ σημαντικός νευροδιαβιβαστής και παίζει κύριο ρόλο στους εθισμούς. Για παράδειγμα, η ντοπαμίνη, είναι γνωστή ως νευροδιαβιβαστής της ευτυχίας, επειδή η απελευθέρωση της από τους νευρώνες στον εγκέφαλο ενεργοποιεί το μηχανισμό της επιβράβευσης και της ευχαρίστησης στον εγκέφαλο. Για παράδειγμα συμπεριφορές που προκαλούν ευχαρίστηση είναι το σεξ, το φαγητό, το αλκοόλ. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες συμπεριφορές που προκαλούν ευχαρίστηση όπως  όπως το κάπνισμα, ο τζόγος. Όλες αυτές οι συμπεριφορές ενεργοποιούν το μηχανισμό επιβράβευσης στον εγκέφαλο.

Επομένως, η τεστοστερόνη μπορεί να οδηγεί σε ριψοκίνδυνες συμπεριφορές επειδή επιδρά στα επίπεδα της ντοπαμίνης. Για παράδειγμα, τα υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης οδηγούν στην απελευθέρωση υψηλότερων ποσοστών ντοπαμίνης, και τα υψηλά ποσοστά ντοπαμίνης αυξάνουν την αίσθηση της ευχαρίστησης.

Κάποια στοιχεία δείχνουν ότι οι άνθρωποι που επιδεικνύουν πιο ριψοκίνδυνες συμπεριφορές έχουν μικρότερο αριθμό συγκεκριμένων υποδοχέων ντοπαμίνης. Ο υποδοχέας είναι μια πρωτεΐνη που έχει σχέση κλειδιού-κλειδαριάς με τον νευροδιαβιβαστή. Συνήθως οι υποδοχείς προσλαμβάνουν τους νευροδιαβιβαστές από τους άλλους νευρώνες και έτσι οι νευρώνες επικοινωνούν μεταξύ τους. Αλλά κάποιες φορές συγκεκριμένοι υποδοχείς έχουν την μορφή αυτοϋποδοχέα. Οι αυτοϋποδοχείς κατασκευάζονται από τον νευρώνα που απελευθερώνει τον νευροδιαβιβαστή πράγμα που σημαίνει ότι το συγκεκριμένο κύτταρο έχει το δικό του μηχανισμό ανατροφοδότησης. Σε αυτή την περίπτωση η ντοπαμίνη απελευθερώνεται και συνδέεται στους αυτοϋποδοχείς και έχει την ικανότητα να μειώνει την απελευθέρωση της ντοπαμίνης από αυτό το κύτταρο, μια μορφή ανασταλτικής ανατροφοδότησης.

Τι θα συνέβαινε αν ένα άτομο είχε λιγότερους αυτοϋποδοχείς ντοπαμίνης; 

Σε αυτή την περίπτωση το άτομο θα βίωνε μια συνεχή ανεξέλεγκτη απελευθέρωση ντοπαμίνης όταν θα είχε συγκεκριμένες συμπεριφορές. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα το άτομο να είναι παρορμητικό, να θέλει να ικανοποιεί τις επιθυμίες του και να ζητά συνεχώς τη συγκίνηση. Αυτοί οι άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς στους εθισμούς. Υπάρχουν άλλοι τύποι υποδοχέων ντοπαμίνης που έχουν σχέση με τα επίπεδα της τεστοστερόνης και τις ριψοκίνδυνες συμπεριφορές.

Υπογοναδισμός και χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης

Η τεστοστερόνη παίζει κύριο ρόλο στην διατήρηση της ισορροπίας ανάμεσα στη διάθεση, στη συμπεριφορά, στην αυτεπίγνωση, στην ποιότητα ζωής. Εκτός από τις κλασικές μορφές υπογοναδισμού, τα χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης συνήθως εμφανίζονται στους ηλικιωμένους άνδρες, και περιγράφονται ως  λειτουργικός υπογοναδισμός λόγω ηλικίας, και μπορεί να έχει σχέση με καταθλιπτικά συμπτώματα όπως η δυσθυμία, η κόπωση λόγω αδράνειας, η απελπισία και οι αυτοκτονικές σκέψεις.

Επίσης, πολλές μορφές άγχους όπως οι φοβίες, οι κρίσεις πανικού επηρεάζονται από την τεστοστερόνη. Η τεστοστερόνη επηρεάζει την αντοχή στο στρες και το μηχανισμό της επιβράβευσης. Η τεστοστερόνη ρυθμίζει την επιθετικότητα, την κοινωνική επαγρύπνηση. Επίσης, διαδραματίζει κύριο ρόλο στην αυτοεκτίμηση και στις ριψοκίνδυνες συμπεριφορές. Επιπλέον, το γενετικό περιβάλλον του υποδοχέα των ανδρογόνων ρυθμίζει το ρόλο της τεστοστερόνης στη διάθεση και στην προσωπικότητα. Φυσικά, η ποιότητα ζωής των αnδρών με υπογοναδισμό μπορεί να βελτιωθεί θετικά από τα υποκατάστατα τεστοστερόνης.

Υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης και επίδραση στη συμπεριφορά

Αν και κάποιες μελέτες έχουν συνδέσει τα υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης με ανήθικες συμπεριφορές, τα νεότερα στοιχεία από μελέτες με υποκατάστατα τεστοστερόνης δείχνουν ότι η χρήση τους κάνει τους ανθρώπους πιο ευαίσθητους στους ηθικούς κανόνες. Αυτό δείχνει ότι η τεστοστερόνη επηρεάζει τη συμπεριφορά με πιο πολύπλοκο τρόπο από ότι θεωρούταν αρχικώς.

Αν και η τεστοστερόνη είναι η ορμόνη που κατηγορείται για την επιθετικότητα και την σεξουαλική βία, κάποιες μελέτες αρχίζουν να αμφισβητούν αυτή τη σύνδεση. Πολλές φορές οι ορμόνες αποτελούν μια δικαιολογία για τις πατριαρχικές αντιλήψεις της κοινωνίας. Σύμφωνα με αυτές τις αντιλήψεις οι γυναίκες με χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης είναι ήρεμες, φροντίζουν για όλα. Στον αντίποδα, οι άνδρες παίρνουν ρίσκα, ανταγωνίζονται για να διαιωνίσουν το είδος τους. Ωστόσο, οι συμπεριφορές είναι πολύπλοκες και πολυδιάστατες και φυσικά δεν τις καθορίζει από μια ορμόνη.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα επίπεδα της τεστοστερόνης είναι 33% χαμηλότερα στους μπαμπάδες των νεογέννητων συγκριτικά με τους άνδρες που δεν έχουν παιδιά, και αυτό ανοίγει το δρόμο για 25% περισσότερη ωκυτοκίνη. Αυτή η ορμόνη κάνει τους άνδρες να περνούν περισσότερο χρόνο με τα παιδιά τους και να ανταποκρίνονται άμεσα στις ανάγκες τους. Βοηθά τους άνδρες να παίζουν περισσότερο με τα παιδιά και να μην νιώθουν πανικό όταν κλαίνε. Η ρομαντική αγάπη, η φιλία ανοίγουν τις πύλες της ωκυτοκίνης. Η λιγότερη τεστοστερόνη και η περισσότερη ωκυτοκίνη, οδηγούν σε μεγαλύτερη συναισθηματική σύνδεση.

Τα υψηλά επίπδα τεστοστερόνης μπορούν επίσης να προκαλέσουν αλλαγές της διάθεσης και αυξημένη όρεξη για φαγητό.

Υψηλή τεστοστερόνη και σωματικές επιδράσεις

Τα υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης, εκτός από τις παραπάνω επιδράσεις στη συμπεριφορά, επηρεάζουν σημαντικά και το σώμα. Για παράδειγμα η υψηλή τεστοστερόνη συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του προστάτη, υπέρταση, φαλάκρα, πονοκεφάλους, έμφραγμα και εγκεφαλικά. Μπορεί επίσης να οδηγήσει στην εμφάνιση ακμής, χαμηλό αριθμό σπερματοζωαρίων, στειρότητα, αυξημένη τριχοφυϊα, κα.